Το 2009, η Anna Newell Jones είχε μια οφειλή ύψους 23.605 δολαρίων στην πιστωτική κάρτα της λόγω ενός φοιτητικού δανείου και της φαινόταν πρακτικά αδύνατο να την ξεπληρώσει.
«Μόλις έπαιρνα στα χέρια μου χρήματα, τα έδινα αμέσως κι έτσι δεν μου έμεναν καθόλου για να μειώσω αυτό το τεράστιο χρέος που με στοίχειωνε όλη την ώρα. Ένιωθα χωρίς ελπίδα και εναλλακτικές», γράφει η ίδια στο βιβλίο που πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα με τίτλο «The Spender's Guide to Debt-Free Living». («Οδηγός καταναλωτή για μια ζωή χωρίς χρέη»).
Όμως, σιγά-σιγά ανακάλυψε τρεις τρόπους που την έκαναν να γλιτώσει από την οφειλή (και, κατά συνέπεια, το άγχος που αυτή της έφερνε) και τους συστήνει και σε εμάς σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
Ποιοι είναι αυτοί;
1) Σταματάμε τις αυτόματες καταναλωτικές μας συνήθειες, δημιουργώντας έναν «αντίστροφο» προϋπολογισμό.
Και τι εννοεί «αντίστροφο προϋπολογισμό»; Μια αναλυτική λίστα με όλες τις αγορές που κάναμε μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες. Για να το καταφέρουμε αυτό, συγκεντρώνουμε όλα τα αποδεικτικά στοιχεία ανάληψης από την τράπεζα ή επιβάρυνσης της πιστωτικής μας κάρτας, φτιάχνουμε μια λίστα με τις κατηγορίες των προϊόντων όπου δαπανήσαμε τα χρήματά μας, αθροίζουμε το συνολικό ποσό για κάθε κατηγορία και έτσι εντοπίζουμε ποιες κατηγορίες ήταν εκείνες με τις περισσότερες «αυτόματες», απερίσκεπτες και περιττές αγορές.
Στη συνέχεια, η Jones μάς προτρέπει να ξεγελάσουμε μελλοντικά τον εαυτό μας και να αποφύγουμε να το επαναλάβουμε με τους εξής τρόπους:
α) Εντοπίζουμε τους ανθρώπους και τα μέρη που μας βάζουν σε πειρασμό να κάνουμε τέτοιου είδους αγορές.
β) Βρίσκουμε μια εναλλακτική δραστηριότητα αν έχουμε μπει στον πειρασμό να πάμε κάπου όπου θα κάνουμε μια τέτοια αγορά. Π.χ. αναλαμβάνουμε λίγη παραπάνω δουλειά, αντί να πάμε μια βόλτα στα μαγαζιά.
γ) Βάζουμε μια τιμωρία στον εαυτό μας κάθε φορά που ξαναπέφτουμε στην παγίδα. Π.χ. πιεζόμαστε να βάλουμε στην άκρη περισσότερα χρήματα για την αποπληρωμή του χρέους.
«Με τον αντίστροφο προϋπολογισμό, συνειδητοποίησα πού πήγαιναν τα χρήματά μου και πόσα πολλά ξόδευα», περιγράφει η ίδια. «Ουσιαστικά, αγόραζα πράγματα που δεν χρειαζόμουν με χρήματα που δεν είχα».
2. Αλλάζουμε τις προτεραιότητές μας, κάνοντας μια λίστα διαχωρισμού των αναγκών από τα «θέλω».
Ωστόσο, πολλές φορές δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσουμε τι πραγματικά έχουμε ανάγκη από ό,τι απλώς επιθυμούμε. «Αυτός είναι και από τους βασικούς λόγους που οι περισσότεροι δεν βρίσκουν χρήματα για να ξεπληρώσουν το χρέος τους», εξηγεί η Jones. Σύμφωνα με την ίδια, ανάγκη είναι τα έξοδα που είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε κάθε μήνα, αλλά και οι αγορές ή οι δραστηριότητες που μας βοηθούν να νιώθουμε χαρούμενοι, υγιείς και μοναδικοί. Τα υπόλοιπα είναι απλώς «θέλω».
Για όσα εξακολουθούμε να δυσκολευόμαστε να κάνουμε τον διαχωρισμό, η Jones μάς προτείνει τρεις τρόπους:
Επιλέγουμε μια πιο οικονομική λύση. Π.χ. αν δεν είμαστε σίγουροι αν το γυμναστήριο είναι ανάγκη ή επιθυμία, δεν το σταματάμε εντελώς, αλλά επιλέγουμε μια πιο οικονομική συνδρομή.
Επιστρέφουμε τα πράγματα που αγοράσαμε επειδή απλώς τα επιθυμήσαμε. Αν π.χ. παρασυρθήκαμε και δώσαμε χρήματα για κάτι που δεν χρειαζόμαστε, κρατάμε την απόδειξη, το επιστρέφουμε στο κατάστημα και παίρνουμε κάτι που έχουμε ανάγκη.
Ακυρώνουμε τις παραγγελίες. Μέχρι το αντικείμενο μιας αγοράς να φτάσει σε εμάς, έχουμε περισσότερο χρόνο να σκεφτούμε αν πραγματικά το χρειαζόμαστε και, αν όχι, να το ακυρώσουμε.
3) Μειώνουμε τα έξοδά μας, κάνοντας μια λίστα με τις κατηγορίες των οφειλών και τα βήματα αποπληρωμής του χρέους.
Κάνουμε μια λίστα με τις επιμέρους οφειλές μας ξεκινώντας από αυτές που έχουν το υψηλότερο επιτόκιο και συνεχίζοντας προς αυτές που έχουν το χαμηλότερο. Κι αυτή θα είναι η κατεύθυνση της αποπληρωμής, τονίζει η Jones.
«Όσο περισσότερο διατηρούμε απλήρωτη μια οφειλή με υψηλό επιτόκιο, τόσο μεγαλύτερο ποσό θα χρειαστεί να πληρώσουμε στο τέλος και τόσο πιο δύσκολο θα είναι», εξηγεί. «Οπότε, παρόλο που θα νιώθαμε ωραία αν αρχίζαμε να εξοφλούσαμε από τα μικρότερα ποσά προς τα μεγαλύτερα, με αυτό τον τρόπο απλώς θα κοροϊδεύαμε τον εαυτό μας».
Τώρα, λοιπόν, έχοντας έτοιμη τη λίστα διαχωρισμού των αναγκών από τα «θέλω» και την κατάταξη των επιμέρους χρεών, κάνουμε το σχέδιο αποπληρωμής. Κι εδώ μας δείχνει τον τρόπο:
Πληρώνουμε πρώτα τους λογαριασμούς από την κατηγορία των αναγκών. Π.χ. ενοίκιο σπιτιού ή δόση στεγαστικού δανείου, λογαριασμοί σπιτιού, κινητό, σύνδεση διαδικτύου σε πρώτη προτεραιότητα.
Στη συνέχεια, πληρώνουμε κάθε μήνα το μεγαλύτερο ποσό που μπορούμε για τις επάνω κατηγορίες της λίστας των χρεών με το υψηλότερο επιτόκιο, εφόσον είναι οι πιο σημαντικές.
Τέλος, για τις παρακάτω κατηγορίες, καταβάλλουμε ισόποσα, αλλά λιγότερα χρήματα, κάθε μήνα.
