Ποιες πράξεις και συμπεριφορές θέτουν σε κίνδυνο τη σχέση μας, όταν μέχρι τώρα είχαμε την αίσθηση ότι πηγαίνει καλά; Σε πολλές περιπτώσεις, αδυνατούμε να τις αναγνωρίσουμε, ενώ οι συμβουλές των περιοδικών, η σχετική βιβλιογραφία και οι αντίστοιχες εμπειρίες των φίλων μας μάλλον μας μπερδεύουν περισσότερο, παρά μας βοηθούν επί της ουσίας. Κι έτσι, συνεχίζουμε εν αγνοία μας να τις εφαρμόζουμε, πέφτοντας σε μια σειρά από λάθη.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές επιστημονικές έρευνες πάνω στο διαχωρισμό μεταξύ των υγιών και των μη υγιών σχέσεων, που μας βοηθούν να διαχειριστούμε τις δεύτερες. Ποιες είναι, λοιπόν, οι συνηθισμένες πράξεις και συμπεριφορές σε μια τοξική σχέση και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτές;
1. Η καταμέτρηση του ... σκορ των λαθών!
Σημειώνουμε τον αριθμό των λαθών που έχει κάνει ο σύντροφός μας σε όλη τη διάρκεια της σχέσης και δεν παραλείπουμε να του τα υπενθυμίζουμε σε κάθε ευκαιρία; Τότε, με μαθηματική ακρίβεια, δημιουργούμε ένα πεδίο μάχης. Ουσιαστικά, όσοι καταφεύγουν σε αυτή την τακτική, προσπαθούν να χειραγωγήσουν συναισθηματικά τον σύντροφό τους, υπονοώντας ότι, εφόσον και η παλαιότερη συμπεριφορά του δεν ήταν σωστή, το ίδιο ισχύει και για την τωρινή – και, άρα, οι ίδιοι κάνουν λιγότερα λάθη μέσα στη σχέση. Έτσι, όμως, δεν δίνεται προσοχή στο υπάρχον πρόβλημα, το οποίο, τελικά, παραμένει άλυτο. Και ποια είναι η λύση; Διαχειριζόμαστε κάθε δυσκολία που προκύπτει χωριστά από τις προηγούμενες – και, κυρίως, ανεξάρτητα από τον τρόπο που είχε αντιδράσει ο σύντροφός μας σε αυτές. Το θέμα, εξάλλου, δεν είναι να είμαστε λιγότερο λάθος προς τον σύντροφό μάς από ό,τι είναι εκείνος προς εμάς, αλλά περισσότερο σωστές. Κι αν κάτι μας είχε ενοχλήσει ένα χρόνο πριν, καλά θα κάναμε να το είχαμε διαχειριστεί τότε.
2. Μπηχτές, υπονοούμενα και άλλες παθητικοεπιθετικές προσεγγίσεις.
Αντί να εκφράσουμε μια επιθυμία ή μια σκέψη μας ανοιχτά, προσπαθούμε να βάλουμε στο σωστό δρόμο τον σύντροφό μας ωθώντας τον να το σκεφτεί από μόνος του. Η τοξικότητα αυτής της συμπεριφοράς απορρέει από το γεγονός ότι το ζευγάρι δεν νιώθει αρκετά άνετα ώστε να έχει μια ειλικρινή επικοινωνία. Κανείς, εξάλλου, δεν έχει λόγο να υιοθετήσει παθητικοεπιθετική συμπεριφορά αν νιώθει ασφαλής να μιλήσει ανοιχτά για το θυμό ή την ανασφάλειά του και δεν έχει την αίσθηση ότι θα κατηγορηθεί για αυτά. Τι είναι προτιμότερο, λοιπόν, να κάνουμε; Να εκφράζουμε όποιο προβληματισμό ή ανησυχία έχουμε, ξεκαθαρίζοντας στο σύντρόφό μας ότι δεν τον χρεώνουμε για αυτά, αλλά ότι θα θέλαμε να έχουμε την υποστήριξή του. Και αν η σχέση έχει γερά θεμέλια, είναι βέβαιο ότι εκείνος θα μας την δώσει.
3. Κρατάμε τη σχέση «όμηρο».
Όταν έχουμε το παραμικρό παράπονο από το σύντροφό μας, τον εκβιάζουμε ότι αυτό μπορεί να βάλει σε κίνδυνο ολόκληρη τη σχέση; Αυτό συνήθως αποτελεί συναισθηματικό εκβιασμό και δημιουργεί περιττό... δράμα, εφόσον κάθε παράπτωμα προκαλεί δυσανάλογα μεγάλη κρίση. Είναι σημαντικό, λοιπόν, ακόμα κι αν κάποιες πράξεις του συντρόφου μας δεν μας αρέσουν – το οποίο είναι φυσιολογικό - να τον κάνουμε να αισθάνεται ότι η σχέση παραμένει ασφαλής και ότι με συζήτηση τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν.
4. Κατηγορούμε τον σύντροφό μας για τα δικά μας συναισθήματα.
Ας υποθέσουμε ότι είχαμε μια δύσκολη μέρα στη δουλειά και ότι ο σύντροφός μας δεν μπορεί να μείνει το βράδυ μαζί μας γιατί έχει κανονίσει από μέρες μια έξοδο με φίλους του. Αν αρχίσουμε τις ... υστερίες που δεν ακυρώνει τα πάντα για να είναι δίπλα μας, μόνο σε καλό δεν θα μας βγει. Με μια τέτοια συμπεριφορά, εξάλλου, θα δείχναμε εγωισμό, ότι δεν σεβόμαστε τις δικές του επιθυμίες και ανάγκες και – άμεσα ή έμμεσα - θα τον αναγκάζαμε να περιστρέψει τη ζωή του γύρω από τη δική μας. Είναι καλό, λοιπόν, να κατανοήσουμε τη διαφορά ανάμεσα στο να είναι ο σύντροφός μας υποστηρικτικός μαζί μας και το να είναι υποχρεωμένος να είναι κάθε στιγμή δίπλα μας. Κάθε θυσία πρέπει να γίνεται ως αυτόνομη επιλογή και όχι ως απαίτηση κι έτσι, να μπορούμε ανά πάσα στιγμή να διαχειριζόμαστε και μόνοι μας τα ψυχολογικά μας σκαμπανεβάσματα. .
5. Σκηνές... χαριτωμένης ζηλοτυπίας.
Γινόμαστε έξω φρενών ότι ο σύντροφός μας μιλάει/αγγίζει/τηλεφωνεί/στέλνει μηνύματα/ ρίχνει έστω και μια φευγαλέα ματιά σε μια άλλη γυναίκα και προσπαθούμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά του; Μόνο κακό μπορεί να κάνει στη σχέση, εφόσον αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο παράλογες συμπεριφορές, όπως να χακάρουμε το μέιλ του, να ψάξουμε τα μηνύματα στο κινητό του όταν εκείνος είναι στο μπάνιο, να τον ακολουθήσουμε εκτός σπιτιού και να εμφανιστούμε ξαφνικά μπροστά του. Κι αν αυτό κάποιοι το δικαιολογούν ως έκφραση αγάπης και ενδιαφέροντος, μόνο τέτοιο δεν είναι, εφόσον, ουσιαστικά, εκφράζει έλλειψη εμπιστοσύνης, δημιουργεί περιττούς καυγάδες, αλλά είναι και υποτιμητικό και για τους δύο συντρόφους. Η εμπιστοσύνη, λοιπόν, είναι αναγκαία προκειμένου να διατηρηθεί μια σχέση. Κι αν δεν διαχειριστούμε την ανασφάλεια στην οποία οφείλεται η ακραία ζήλια μας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, αργά ή γρήγορα, θα διώξουμε το σύντροφό μας μακριά.
6. «Αγοράζουμε» λύσεις αντί να αντιμετωπίζουμε επί της ουσίας τα προβλήματα.
Αυτό συμβαίνει αν, κάθε φορά που μια νέα αιτία σύγκρουσης προκύπτει, αντί να την αντιμετωπίζουμε, την καλύπτουμε με τον ενθουσιασμό και τα θετικά συναισθήματα που φέρνει ένα καλό δώρο ή ταξίδι. Όσα ζευγάρια, όμως, έχουν δοκιμάσει να κρύψουν τα προβλήματα με επιφανειακές χαρές, αυτά συσσωρεύτηκαν, σύντομα επανεμφανίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση και οι δύο σύντροφοι κατέληξαν στο μονόδρομο του χωρισμού. Τι κάνουμε, λοιπόν, για να το προλάβουμε; Συζητάμε με ειλικρίνεια κάθε δυσκολία που προκύπτει στην ουσία της. Διαταράχθηκε η εμπιστοσύνη; Αναζητούμε τα αίτια και τρόπους να την ανακτήσουμε. Ένας από τους δύο συντρόφους νιώθει παραμελημένος; Προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε να νιώσει και πάλι σημαντικός. Προφανώς, δεν είναι κακό να κάνουμε όμορφα δώρα μετά από έναν καυγά με τον σύντροφό μας για να του εκφράσουμε την αγάπη μας και να επιβεβαιώσουμε ότι η σχέση εξακολουθεί να έχει γερά θεμέλια. Αλλά αν προσπαθήσουμε να καλύψουμε την έλλειψη επικοινωνίας με αυτά, είναι βέβαιο ότι η επίδρασή τους δεν θα είναι παρά βραχυπρόθεσμη.
