Ενόψει της πρώτης επετείου της μεγάλης τραγωδίας στο Μάτι, η Άννα Λιάσκα, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας*, γράφει για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (P.T.S.D) που ενδέχεται να εμφανιστεί μετά από πυρκαγιές και άλλα τραυματικά γεγονότα, πώς θα την αναγνωρίσουμε και πώς θα τη θεραπεύσουμε.
Μετράμε έντεκα μήνες και κάτι από την φονικότερη πυρκαγιά στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Από τότε που ο τρόμος πήρε πύρινη μορφή στο νου εκατοντάδων ανθρώπων, των οποίων η ζωή βίαια βρέθηκε σε αδιαπραγμάτευτο κίνδυνο. Η οδυνηρή ανάμνηση της καταστροφικής φωτιάς, που ξεκίνησε το απόγευμα της 23ης Ιουλίου του 2018 στην Ανατολική Αττική, είναι μέχρι και σήμερα ζωντανή στη μνήμη όλων μας.
Πολύ περισσότερο όμως, η ισχυρή αυτή ανάμνηση είναι χαραγμένη βαθιά στη συναισθηματική μνήμη των άμεσα εμπλεκόμενων με το τραγικό γεγονός. Έτσι τα ίχνη της παρεισφρέουν με έντονο τρόπο στην αντίληψή τους χωρίς να έχουν όριο και ώρα. Μετατρέπονται σε ένα «εσωτερικευμένο σύστημα συναγερμού» που μοιάζει να εγκαταστάθηκε στον εγκέφαλο τους την ημέρα του ψυχικού τραύματος. Ο συναγερμός αυτός χτυπάει κάθε φορά που υπάρχει στο εξωτερικό τους περιβάλλον έστω και η παραμικρή υποψία πως το γεγονός που έθεσε τη ζωή τους κάποτε σε κίνδυνο μπορεί να επαναληφθεί.
Συζητώντας στο θεραπευτικό δωμάτιο με μια γυναίκα που έζησε τον πύρινο εφιάλτη και κατάφερε να «ξυπνήσει» από αυτόν ζωντανή, αναφέρει «και που πέρασε τι; δεν σταμάτησαν και ποτέ να με κυνηγάνε οι φλόγες». Αυτά τα γεμάτα πόνο λόγια, προσεγγίζουν λεκτικά την συναισθηματική εμπειρία του να ζει ξανά και ξανά το τραυματικό γεγονός στο παρόν, παρόλο που αυτό δεν υπάρχει πια.
Mια γυναίκα που έζησε τον πύρινο εφιάλτη και κατάφερε να «ξυπνήσει» από αυτόν ζωντανή, αναφέρει «και που πέρασε τι; δεν σταμάτησαν και ποτέ να με κυνηγάνε οι φλόγες»
Ένα αναμμένο τζάκι, η μυρωδιά ενός κεριού που έχει σβήσει, ο ήχος του δυνατού αέρα είναι μόνο μερικά από τα ερεθίσματα που ενεργοποιούν τον δικό της συναγερμό, μετατρέποντας στιγμές της καθημερινότητας της σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης χωρίς στην πραγματικότητα αυτές να είναι απειλητικές στο εδώ και τώρα.
Βλέπουμε πως η επαφή ενός ανθρώπου με μια γερή δόση τρόμου μπορεί να είναι καθοριστική και να έχει αντίκτυπο στη μετέπειτα ζωή του. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε έχει βιωθεί άμεσα το τραυματικό γεγονός είτε από θέση αυτόπτη μάρτυρα. Οι εικόνες, οι ήχοι, οι μυρωδιές και όσες αντιληπτικές εμπειρίες το πλαισιώνουν, αποθηκεύονται στο σώμα και γίνονται οι ανεπαίσθητοι συνδετικοί κρίκοι μεταξύ παρελθόντος και παρόντος που «αναζωπυρώνουν» το τραύμα.
Η συναισθηματική πληγή διαρκεί στον χρόνο
Οι τραυματικές αναμνήσεις με άλλα λόγια, έχουν διάρκεια στον χρόνο και αναλαμβάνουν τον σταθερό ρόλο να κινητοποιούν συναισθηματικές καταστάσεις και αντιδράσεις γεμάτες φόβο όταν κάτι στο περιβάλλον μοιάζει έστω και λίγο με το τρομακτικό συμβάν που ζήσαμε κάποτε. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να συμβαίνει για χρόνια ή ακόμα και για μια ζωή.
Όσο πιο συγκλονιστικό για τον ψυχισμό είναι ένα γεγονός, τόσο πιο ισχυρό τείνει να είναι το σημάδι που αφήνει. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στο Εθνικό Κέντρο Διαταραχών Μετατραυματικού Στρες, «τα θύματα ενός καταστροφικού συμβάντος μπορεί να μην είναι ποτέ πια τα ίδια από βιοσωματική άποψη» καθώς το τραύμα προκαλεί μεταβολές στον εγκέφαλο που διαστρεβλώνουν τους μηχανισμούς μάθησης και μνήμης.
Όσο πιο συγκλονιστικό για τον ψυχισμό είναι ένα γεγονός, τόσο πιο ισχυρό τείνει να είναι το σημάδι που αφήνει
Άγχος, γενική αίσθηση φόβου, υπερεπαγρύπνηση, ευαλωτότητα και ευερεθιστότητα, στεναχώρια, ψυχικό μούδιασμα, μια αίσθηση αποκοπής από τη ζωή και την συναισθηματική αλληλεπίδραση με τους άλλους και έντονες συναισθηματικές αναμνήσεις που «παίζονται» ξανά και ξανά είναι κάποια από τα συμπτώματα που συμπεριλαμβάνονται στη μετατραυματική αγχώδη διαταραχή (P.T.S.D).
Υπάρχει δυνατότητα θεραπείας
Μια από τις ψυχοθεραπευτικές οδούς που μπορούμε να ακολουθήσουμε με άμεσα θεραπευτικά αποτελέσματα είναι η Κλινική Υπνοθεραπεία. Ένας δρόμος που περνάει κατευθείαν μέσα από το συγκινησιακό κύκλωμα του εγκεφάλου με στόχο την συναισθηματική επαναμάθηση καθώς ο νους μας έχει την ικανότητα να μαθαίνει και να ξαναμαθαίνει. Μπορούμε λοιπόν να τον «επανεκπαιδεύσουμε».
Μέσω σύγχρονων θεραπευτικών τεχνικών, έχουμε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε την τραυματική σκηνή που ακινητοποιήθηκε στον νου του ατόμου, αυτή τη φορά σε συνθήκες βιοσωματικής ηρεμίας και φυσικά στο ασφαλές και προστατευμένο πλαίσιο της θεραπευτικής διαδικασίας. Η τραυματική ανάμνηση επαναβιώνεται και απευαισθητοποιείται το γεγονός το οποίο μετά την απαραίτητη επεξεργασία, συνδέεται με νέες, μη τραυματικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
H συνεχής αναβίωση του τραυματικού γεγονότος που βιώνουν τα άτομα με P.T.S.D. μοιάζει να δημιουργεί μια εσωτερική φυλακή και μια καθημερινότητα γεμάτη φόβο
Αυτή η συνεχής αναβίωση του τραυματικού γεγονότος που βιώνουν τα άτομα με P.T.S.D. μοιάζει να δημιουργεί μια εσωτερική φυλακή και μια καθημερινότητα γεμάτη φόβο, εγκλωβιστική και επώδυνη. Έχουμε τη δυνατότητα να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της τραυματικής μας εμπειρίας και να την επανατοποθετήσουμε μέσα μας, επιτρέποντας στον εαυτό μας τη δυνατότητα μιας νέας, πιο λειτουργικής ζωής. Δεν μένει παρά να ξεκινήσουμε τα «συναισθηματικά μαθήματα» που χρειάζεται ο εγκέφαλος μας!
*Η Άννα Λιάσκα είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και έχει εξειδικευτεί στην Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία. Είναι κάτοχος Διπλώματος Ανώτερης Πρακτικής στην Κλινική Ύπνωση – Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία καθώς και του βρετανικού διπλώματος Advanced Qualification in Hypnotherapy Practice του GHSC. Είναι πιστοποιημένη από το Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής και μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Συμβουλευτικής. Εργάζεται θεραπευτικά στο «Θεραπευτικό Μονοπάτι» (www.therapypath.gr).
