«H Γκέιλ Ντίβερς είναι στον διάδρομο 4, ο διάδρομος 1 είναι κενός. Και γρήγορα… Η Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ πετάει… στα 10.49! Με τη βοήθεια του αέρα, 10.49. Μισό λεπτάκι… Το ανεμόμετρο δείχνει ότι η ένταση του αέρα βρισκόταν εντός επιτρεπτών ορίων!»
Πριν από 30 περίπου χρόνια, ο Αλ Τράουτγουιγκ μετέδωσε ζωντανά για το ΑΒC ένα παγκόσμιο ρεκόρ που δεν έχει καταρριφθεί από καμία «γαζέλα» των 100 μέτρων. O βετεράνος δρομέας μεγάλων αποστάσεων και σχολιαστής της κούρσας Μάρτι Λικουόρι προσέθεσε: «Δεν μπορεί να είναι. Κανείς δεν μπορεί να τρέξει τόσο γρήγορα. H υπερβολική ζέστη πρέπει να έχει κάνει ζημιά στα μηχανήματα, αλλά νίκησε με τεράστια διαφορά την Γκέιλ Ντίβερς, η οποία νωρίτερα εντός της εφετινής χρονιάς, κατέρριψε το αμερικανικό ρεκόρ στα 100 μέτρα μετ’ εμποδίων. Συνεπώς ήταν μια καλή κούρσα και βλέπετε πόσο εμφατική ήταν η νίκη της. Ίσως να είναι σωστό, αλλά το 10.49 είναι απλά απίστευτο».
Το παρελθόν της Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ
Ξεκίνημα με ένα κουβάρι. Προπονητής της Αμερικανίδας σπρίντερ ήταν ο Μπομπ Κέρσι, μετέπειτα προπονητής (και σύζυγος) της Τζάκι Τζόινερ, αδερφής του Αλ Τζόινερ, μετέπειτα συζύγου της Φλόρενς Γκρίφιθ. Προτού καλά-καλά κλείσει τα 20, η Φλόρενς Γκρίφιθ είχε προκριθεί στον τελικό των 100μ. των δοκιμών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας, αλλά δεν υπήρξε συνέχεια από τη στιγμή που η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να προβεί στο περίφημο μποϊκοτάζ της διοργάνωσης.
Το 1983 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά για την Αμερικανίδα, καθώς αποφοίτησε με πτυχίο στην ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και κατετάγη 4η στα 200μ. του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος του Ελσίνκι. Η πρώτη μεγάλη επιτυχία στον στίβο ήρθε το 1984 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, όταν με χρόνο 22.04 κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 200μ. (σ.σ. η Βάλερι Μπρίσκο-Χουκς αναδείχθηκε 1η με 21.81).
Ακόμα πιο υψηλή θέση, δηλαδή την 1η, κατέλαβε έναν χρόνο αργότερα στο IAAF Grand Prix της Ρώμης, με χρόνο 11.00 στα 100μ., ωστόσο η Γκρίφιθ αποφάσισε να περιορίσει την αθλητική δράση. Το 1985 έπιασε δουλειά σε μία τράπεζα, στον ελεύθερο χρόνο της δοκίμαζε διάφορα στυλ στα μαλλιά και τα νύχια, ενώ το 1987 παντρεύτηκε τον Αλ Τζόινερ, χρυσό Ολυμπιονίκη στο τριπλούν το 1984. Η επιστροφή στον στίβο έγινε πραγματικότητα τον Απρίλιο του ιδίου έτους, όταν πια πλησίαζε τα 28, κι αφού προηγουμένως είχε πάρει βάρος.
Τα προεόρτια για την κορυφαία χρονιά της καριέρας της έγιναν τον Αύγουστο του 1987 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Ρώμης, όπου κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 200μ. Γενικότερα μέχρι τότε, η Γκρίφιθ-Τζόινερ ξεχώριζε για τις επιδόσεις της στα 200μ., εν αντιθέσει με τα 100μ., δεδομένου ότι το 1987 ήταν μόλις 7η ταχύτερη αθλήτρια στις ΗΠΑ.
Το μεγάλο «μπαμ»
Πριν από τις αμερικανικές δοκιμές για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, η Γκρίφιθ-Τζόινερ συνέχισε να δουλεύει δύο φορές την εβδομάδα με τον Κέρσι και άλλες τρεις με τον σύζυγό της. Η πρόκριση στα 100μ. επιτεύχθηκε χάρη στο 10.96 (προσωπικό ρεκόρ) που είχε πιάσει στην Κολονία το 1987, ενώ στις 25 Ιουνίου 1988 βελτίωσε τον χρόνο της στο Σαν Ντιέγκο.
Μία μόλις εβδομάδα πριν από τις δοκιμές, στη Σάντα Μόνικα, έβγαλε την απόσταση σε 10.99 και ουδείς μπορούσε να φανταστεί τι θα συμβεί στο στάδιο «Μάικλ Α. Κάρολ» των εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου της Ινδιανάπολης. Ήδη από τους προκριματικούς είχε καταγράψει 10.60 (με μπόλικη βοήθεια από τον άνεμο) και μόλις 2,5 ώρες αργότερα ξεπέρασε τον εαυτό της και το παγκόσμιο ρεκόρ (10.76) της Έβελιν Άσφορντ με το ανεπανάληπτο 10.49.
Στα πρώτα 60 περίπου μέτρα της κούρσας δεν διαφαινόταν ότι η 28χρονη θα νικήσει με τόσο χαρακτηριστική άνεση, αλλά ύστερα από λίγες στιγμές ένα αόρατο χέρι θαρρείς ότι την έσπρωχνε ολοένα και πιο γρήγορα προς τον τερματισμό.
Η πανέμορφη σπρίντερ με τη λιονταρίσια κώμη, τα ποικιλόχρωμα μακριά νύχια και τη φόρμα στο ένα από τα δύο πόδια είχε μόλις γράψει το όνομά της με χρυσά γράμματα στην Ιστορία του παγκοσμίου αθλητισμού.
Το μυστήριο με τον άνεμο
Με γυμνό μάτι φαίνεται στο παραπάνω video ότι τόσο η σημαία του αφέτη στο ξεκίνημα όσο τα μαλλιά της θριαμβεύτριας στο τέλος της κούρσας κουνιούνται από τον αέρα. Φυσικά ουδείς μπορεί να είναι σε θέση να γνωρίζει τη δύναμη του αέρα, ωστόσο φαίνεται απίστευτο να υπήρχε άπνοια, όπως έδειξε η σχετική μέτρηση (σ.σ. όχι μόνο για τον πρώτο προημιτελικό που συμμετείχε η Γκρίφιθ-Τζόινερ, αλλά και στον δεύτερο)
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι τέσσερις προκριματικοί, ο τρίτος προημιτελικός, οι δύο ημιτελικοί και ο τελικός συνοδεύθηκαν από ευνοϊκό άνεμο, ενώ οι 10 κούρσες έγιναν σε διάστημα κάτω των 24 ωρών. Το περιοδικό «Track & Field News» του Σεπτεμβρίου περιελάμβανε μια στήλη με τίτλο: «Everyone Knows it’s Windy», δηλαδή ότι όλοι ξέρουν πως το ρεκόρ είχε ολίγη από αέρα.
Επίσης υπήρχε το εξής σχόλιο: «Είναι δύσκολο να πούμε ποιος αριθμός προκάλεσε το μεγαλύτερο σοκ στις δοκιμές: Το 10.49 της Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ στον χρονομετρητή του τερματισμού ή το 0,0 που εμφανίστηκε στον πίνακα της καταμέτρησης του ανέμου». Μία μελέτη προσπάθησε να αποδείξει ότι ο άνεμος ήταν μεταξύ +5.0 και +7.0 και πως το πραγματικό παγκόσμιο ρεκόρ θα έπρεπε να είναι το 10.61 της ίδιας σπρίντερ στους τελικούς των ίδιων δοκιμών.
Από το 1997 το ετήσιο τεύχος των στατιστικολόγων της παγκόσμιας ομοσπονδίας στίβου υποστηρίζει ότι «πιθανότατα υπήρξε βοήθεια από τον άνεμο, αλλά η επίδοση αναγνωρίστηκε ως παγκόσμιο ρεκόρ». Επιπλέον, στην έκδοση IAAF World Records του 2003 ο Ρίτσαρντ Χάιμανς καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 10.49 του προημιτελικού της 16ης Ιουλίου δεν θα έπρεπε να έχει επικυρωθεί.
Να σημειωθεί, πάντως, πως αρκετοί εμπλεκόμενοι στις δοκιμές του 1988 εξέφρασαν την αντίθεσή τους με την υποβολή αυτής της επίδοσης στην IAAF, ωστόσο η ουσία είναι ότι το παγκόσμιο ρεκόρ άλλαξε χέρια για τελευταία φορά μέχρι σήμερα. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο σχετίζεται με το ανδρικό άλμα εις τριπλούν, το οποίο πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα με τους γυναικείους προκριματικούς και προημιτελικούς των 100μ.
Σε μόλις 3 από τις 46 καταμετρημένες προσπάθειες των αθλητών ο άνεμος ήταν κάτω από το +2.0, ενώ δεν υπήρξε άλμα με «κόντρα» αέρα ή άπνοια. Επισήμως, στις περίφημες δοκιμές της Ινδιανάπολης η Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ έκανε 10.60 με άνεμο +3.2 στον προκριματικό, 10.49 στον προημιτελικό, 10.70 με άνεμο +1.6 στον ημιτελικό και 10.61 με άνεμο +1.2 στον τελικό.
Η «Οmega», δηλαδή η εταιρεία που ανέλαβε τη χρονομέτρηση των αγώνων, υποστήριξε ότι η καταμέτρηση του αέρα ήταν σωστή, εν συνεχεία το TAC (σ.σ. τότε διοικητικό όργανο του στίβου των ΗΠΑ) αποδέχθηκε την επίδοση και ακολούθησε η IAAF. «Αρχικά, όταν έσπασε το ρεκόρ, είπαν ότι έγινε με τη βοήθεια του ανέμου. Αργότερα που πήρε τα μετάλλια έκαναν λόγο για ναρκωτικά. Ήταν ζήλεια. Την προπονούσα σαν να ήταν άνδρας. Κάναμε από τότε πολλά πράγματα που εφαρμόζουν τώρα με τη διατροφή. Αυτά που την έκαναν ξεχωριστή ήταν η ψυχική αυτοσυγκέντρωση και η ανθεκτικότητά της. Ήταν ταπεινή. Η γυναίκα μου ήταν σπουδαία και τότε και τώρα», είχε πει μετά τον θάνατό της στις 21 Σεπτεμβρίου 1998 ο Αλ Τζόινερ στο CNN. Εκείνη είπε μεταξύ άλλων στην κάμερα του ABC μετά την κούρσα: «Ο Μπόμπι (σ.σ. Κέρσι) μου είπε να δώσει προσοχή στο τριπλούν και αν ο αέρας ήταν «κόντρα» να πάω για το παγκόσμιο ρεκόρ.
Αν δεν ήταν μου είπε «απλώς πήγαινε και προχώρα στον επόμενο γύρο». Ο αέρας έδειχνε καλός και όχι τόσο δυνατός όσο στην κούρσα των προκριματικών και πήγα για το παγκόσμιο».
Από τον Ιούλιο του 1988 μέχρι σήμερα το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100μ. των ανδρών έχει βελτιωθεί 16 φορές και σταδιακά έχει πέσει από το 9.93 στο 9.58. Στις γυναίκες, αντίθετα, καμία δεν κατάφερε να προσεγγίσει έστω τον 3ο καλύτερο χρόνο (10.62) της Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ. Ανήμερα του ασύλληπτου και αμφισβητούμενου 10.49, η Τζάκι Τζόινερ-Κέρσι, κουνιάδα της «Φλο-Τζο», κατέρριψε στο ίδιο στάδιο το παγκόσμιο ρεκόρ στο έπταθλο με 7.215 πόντους. H αδερφή του Τζόινερ και σύζυγος του Κέρσι βελτίωσε την επίδοση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ με 7.291 πόντους. Ένα ακόμη ρεκόρ που παραμένει απλησίαστο.
