Μέσα στην άδεια κουζίνα και στην απόλυτη ησυχία ενός σπιτιού όπου όλοι εκτός από εμένα κοιμούνται, ο ήχος της βρύσης που στάζει ακούγεται πιο έντονος από κάθε άλλη φορά. Θέλω να σηκωθώ για να την κλείσω καλύτερα, αλλά το αναβάλω. Να ένα πράγμα που κάνει ο εγκλεισμός στον άνθρωπο, τον κάνει κάπως πιο αργοκίνητο και νοθρό, πιο αβέβαιο για τις κινήσεις του, χρειάζεται να ψάχνεις συνέχεια μικρούς λόγους να σε κινητοποιούν, να μην χάσεις εντελώς την επαφή σου με το έξω σύμπαν.
Η αναζήτηση της επικοινωνίας θα μπορούσε να γίνεις ένας καλός τέτοιος λόγος, αλλά κοίτα να δεις που μέσα στην άδεια κουζίνα αυτή η φωτισμένη οθόνη του υπολογιστή έχει αρχίσει να σε βαραίνει, η ανακούφιση που αισθανόσουν κάθε φορά που έβλεπες το πρόσωπο κάποιου πολύ αγαπημένου που ζει εδώ και χρόνια μακριά δεν είναι πια εδώ. Τώρα νιώθεις εκείνη την ωμή, την σκέτη αγωνία να μάθεις τα νέα, είστε καλά, τι γίνεται εκεί, μάθατε τίποτα νεότερο, πότε θα αποφασίσει η κυβέρνηση στην Αγγλία να πάρει μέτρα, πόσα είναι τα κρούσμάτα, ρωτάς, μέχρι που ένα βράδυ έρχεται η ατάκα: «Μην ανησυχήσεις πάρα πολύ, έχουμε, μάλλον, κολλήσει και οι τρεις. Εγώ το περνάω πιο βαριά, ο Βασίλης και ο μικρός είναι καλύτερα». Δεν πιστεύεις ακριβώς στα αυτιά σου και ταυτόχρονα το πιστεύεις εύκολα, ένας ολόκληρος πλανήτης βάλεται από παντού, πόσες πιθανότητες είχε ο δικός σου μικρόκοσμος να μείνει ακέραιος, όρθιος, ανέπαφος;
Η Στέλλα είναι μαμά ενός 4χρονου αγοριού και ζει μόνιμα σε μία μικρή πόλη της Αγγλίας από τον Νοέμβριο του 2014. Είναι ένας άνθρωπος με μία δική του, καθαρή νηφαλιοτητα, ποτέ δεν υπερβάλει και σπάνια παθαίνει πανικό με καταστάσεις και πράγματα. «Θα σε πάρω στο messenger αύριο,» λες και αρχίζεις να σκέφτεσαι τι να πρωτορωτήσεις. Πότε θα έρθετε; Πώς θα είναι τα πράγματα όταν ξαναειδωθούμε; Θα μπορούμε να καθίσουμε η μία δίπλα στην άλλη ή θα σε κοιτάω από τον απέναντι καναπέ; Δεν είναι, όμως, η σωστή ώρα για τίποτα απ' όλα αυτά. Τώρα θέλεις να ξέρεις τι ακριβώς συμβαίνει, να κατανοήσεις στα αλήθεια πώς είναι αυτή τη στιγμή τα πράγματα σε εκείνο το «νησί» που βρίσκεται τόσο κοντά στην υπόλοιπη Ευρώπη και παράλληλα υπήρξε πάντοτε τόσο τρομακτικά μακριά. Τι γίνεται στη χώρα που είχε πάντα το δικό της τρόπο να κάνει σχεδόν όλα τα πράγματα που όλοι εμείς κάνουμε διαφορετικά; Ας ελπίσουμε αυτή τη φορά να μην τoυς στοιχίσει επικίνδυνα πολύ.
- Τι γίνεται εκεί, πώς είστε σήμερα;
Τα ίδια εγώ. Όπως ακούς, η φωνή μου έχει κλείσει σχεδόν τελείως και πονάω πάρα πολύ στο στήθος και τον λαιμό. Μιλάμε για τραγικό πόνο, από αυτόν που σε κάνει να θέλεις να κάνεις εμετό. Και βήχα, πολύ βήχα. Και ο Βασίλης βήχει πολύ αλλά σιγά-σιγά είναι κάπως καλύτερα. Και το παιδί, ευτυχώς, μιά χαρά.
- Τι αισθάνεται αρχικά ένα άτομο που έχει προσβληθεί από τον ιό;
Δεν μπορώ να απαντήσω με απόλυτη σιγουριά γιατί δεν κάναμε ποτέ το τεστ για να ξέρουμε αν πράγματι έχουμε προσβληθεί ή όχι. Οπότε δεν θα ήθελα με τίποτα να μπερδέψω τον κόσμο. Αν,όμως, ισχύει και έχουμε όντως προσβληθεί τότε αυτό που νιώθεις αρχικά είναι μία τρομερή κούραση, σαν εξάντληση και πόνους στους μύες. Εγώ στην αρχή είχα και έναν ελαφρύ πονόλαιμο που τον ένιωθα να με πνίγει στον λάρυγγα, να μην με αφήνει να πάρω ανάσα. Επίσης έχεις πάρα πολύ βήχα και πυρετό. Στην δική μου περίπτωση ο πυρετός κράτησε μόνο μιάμιση ημέρα, το ίδιο και η κούραση. Οι πόνοι στους μύες όμως κράτησαν τρεις-τέσσερις μέρες και ο πονόλαιμος έγινε φρικτός, τόσο φρικτός που ζαλιζόμουν από τον πόνο. Σταδιακά έκλεισε εντελώς η φωνή μου και ο βήχας εντάθηκε τρομερά, όπως και ο πόνος στο στήθος
- Πιστεύεις ότι η κοινή γνώμη στην Αγγλία έχει κατανοήσει την θεωρία της της «ανοσίας της αγέλης» που θέλει να εφαρμόσει ο Μπόρις Τζόνσον;
To πρόβλημα νομίζω πως είναι ότι η κοινή γνώμη στην Αγγλία δεν κατανοεί γενικώς πολλά πράγματα. Σαν κοινωνία έχουν μία κάπως μαζική ψυχολογία, ακολουθούν πιστά όσα τους λένε και δεν αξιολογούν από μόνοι τους τις καταστάσεις. Παρόλο που τα κρούσματα εδώ είναι ήδη πάρα πολλά κανείς δεν αντιδρά, κανείς δεν ζητά επιπλέον μέτρα. Επιπλέον το σχέδιο με την «ανοσία της αγέλης» που θέλουν να εφαρμόσουν στη Βρετανια δεν γίνεται να λειτουργήσει με τον συγκεκριμένο ιό γιατί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι αν κολλήσεις το μικρόβιο του κορονοϊού μία φορά δεν γίνεται να το ξανακολλήσεις. Οπότε μπορώ να πω με σιγουρία ότι, όχι, δεν έχουν κατανοήσει τι τους λένε, ούτε για τι πράγμα ακριβώς μιλάμε.
- Πώς συμπεριφέρεται η πλειοψηφία των Βρετανών απέναντι στην απειλή του κορονοϊού; Θα έλεγες ότι είναι τρομαγμένοι ή παραμένουν ψύχραιμοι;
Είναι τρομαγμένοι, αλλά για τους εντελώς λάθος λόγους. Δεν φοβούνται μην αρρωστήσουν, φοβούνται μήπως ξεμείνουν από αγαθά. Για παράδειγμα, στέλνουν κανονικά τα παιδιά τους στο σχολείο, βγαίνουν στις παμπ σα να μην τρέχει τίποτα, πηγαίνουν κανονικά στις δουλειές τους παρόλο που η κυβέρνηση έχει κάνει σύσταση σε όσους μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι. Την ίδια στιγμή, ο Βασίλης πήγε σήμερα στο σούπερ μάρκετ και είχαν αδειάσει εντελώς τα ράφια με τις μπίρες. Επαναλαμβάνω, τα ράφια με τις μπίρες. Καταλαβαίνεις, λοιπόν, ότι έχουν τρομάξει αλλά όχι με την αρρώστια αυτή καθαυτή. Αλλά περισσότερο με την προοπτική του να μείνουν εγκλωβισμένοι μέσα στο σπίτι και να διακοπεί ο κανονικός ρυθμός της ζωής τους.
Στην Αγγλία δεν είναι καθόλου στο χέρι σου πότε και ποιον γιατρό θα δεις, ακόμα κι αν δεν αισθάνεσαι καλά. Επιπλέον, τεστ για τον κορονοϊό δεν γίνονται ή γίνονται πάρα, πάρα πολύ σπάνια.
- Tο ιατρικό σύστημα πώς λειτουργεί εκεί ως προς τον κορονοϊό; Τα τεστ γίνονται γρήγορα και σε όλους;
Αρχικά να σου εξηγήσω λίγο πώς λειτουργεί γενικότερα το σύστημα υγείας στη Μεγάλη Βρετανία. Εδώ η υγεία είναι αποκλειστικά και μόνο δημόσια. Αν, για παράδειγμα, εσύ θέλεις να πας σε έναν ΩΡΛ επειδή σε πονάει το αυτί σου ή σε έναν ορθοπεδικό επειδή σε πονάει η μέση σου δεν μπορείς να το κάνεις. Πρέπει να πας πρώτα στον GP σου (General Practitioner), στον γενικό γιατρό για το θέσω πιο απλά, κι αν αυτός δεν μπορεί να σε κάνει καλά ή κρίνει ότι έχεις κάτι πιο σοβαρό, τότε μόνο σου προτείνει να δεις κάποιον ειδικό στο νοσοκομείο. Επίσης στην Αγγλία δεν υπάρχουν παιδίατροι. Τα παιδιά πηγαίνουν και αυτά στον GP και μόνο αν προκύψει κάποιο πιο εξειδικευμένο πρόβλημα και δεν μπορεί να βρει τη λύση, σε παραπέμπει στον αντίστοιχο ειδικό σε κάποιο νοσοκομείο. Με άλλα λόγια στην Αγγλία δεν είναι καθόλου στο χέρι σου πότε και ποιον γιατρό θα δεις, ακόμα κι αν δεν αισθάνεσαι καλά. Επιπλέον, τεστ για τον κορονοϊό δεν γίνονται ή γίνονται πάρα, πάρα πολύ σπάνια. Εμείς με το που εντοπίσαμε το πρόβλημα προσπαθήσαμε να πάρουμε αμέσως τηλέφωνο και στον γενικό γιατρό μας και σε έναν άλλο αριθμό που είναι διαθέσιμος για ιατρικές συμβουλές και, φυσικά, δεν βγάλαμε καμία άκρη. Στη γραμμή δεν το σήκωσε ποτέ κανείς και στον GP το σήκωσε μία γραμματέας και μας είπε απλά ότι τεστ δεν γίνονται και ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μείνουμε σπίτι για επτά ημέρες κι αν δεν υποχωρήσουν τα συμπτώματα το ξαναβλέπουμε. Γενικότερα, σε όποια υπηρεσία κι αν πάρεις σου λένε ότι αν θεωρείς πως έχεις όντως τα συμπτώματα του κορονοϊού ή αν έχεις έρθει σε επαφή με άτομο που έχει τα συμπτώματα πρέπει να μείνεις στο σπίτι σε απομόνωση για διάστημα επτά ημερών. Αυτή είναι η γενική οδηγία. Και να μην συνωστίζεσαι στα πλήθη αν ανήκεις στις ευπαθείς ομάδες Εντωμεταξύ, στα νοσοκομεία, σε δέχονται μόνο αν είσαι άνω των 65 και έχεις πολύ βαριά συμπτώματα. Όλες οι άλλες περιπτώσεις παραμένουν σπίτι τους. Μάλιστα, σου λένε να μην τυς παίρνεις καν τηλέφωνο.
-Έχετε σχέσεις με άλλους Έλληνες που ζουν μόνιμα εκεί;
Ναι, φυσικά.
-Υπάρχουν σκέψεις από τους ξένους να γυρίσουν στην πατρίδα τους ή νιώθουν ότι οπουδήποτε η κατάσταση είναι εξίσου σοβαρή;
Καμία. Απεναντίας κάποιοι είχαν προγραμματίσει να ταξιδέψουν στην Ελλάδα για Πάσχα και το ακύρωσαν. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε κανείς δε νιώθει ασφαλής πουθενά. Σίγουρα εδώ που δεν έχει ληφθεί κανένα απολύτως μέτρο αισθανόμαστε μεγαλύτερη ανασφάλεια, αλλά και το να μπεις σε διαδικασία ταξιδιού είναι, σε αυτή τη φάση, κάτι τρομερά ριψοκίνδυνο.
- Εσύ αν μπορούσες θα επέστρεφες;
Προσωπικά αν είχα την επιλογή θα γύριζα στην Ελλάδα….χθες. Αυτό ισχύει για πολλούς λόγους, όχι μόνο για τον κορονοϊό. Αλλά και στη συγκεκριμένη περίπτωση απλά πιστεύω ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί στην Ελλάδα είναι πολύ πιο άμεσα και πολύ πιο σωστά, έτσι ώστε οι πολίτες σαν μονάδες να είναι πολύ πιο προστατευμένοι απ’ ότι είναι οι Βρετανοί. Άρα αν με ρωτάς που θα ήθελα να το περνάω αυτό τότε σίγουρα θα ήθελα να το περνάω εκεί. Στην Αγγλία δε νιώθω καθόλου ασφαλής στο κομμάτι της υγείας, ποτέ δεν ένιωθα, όχι μόνο τώρα.
- Δεδομένου ότι έχεις κι εσύ ένα μικρό παιδί, τα παιδιά τελικά πώς περνούν τον ιό; Eίναι πράγματι πολύ πιο ήπιος στις μικρότερες ηλικίες;
Ισχύει, ο μικρός είναι τεσσάρων χρονών και το πέρασε πολύ αναίμακτα όλο αυτό. Ανέβασε για δύο περίπου μέρες πυρετό και γενικά είχε λίγο βήχα. Κάποιες στιγμές το βράδυ είχε λίγη δύσπνοια, αλλά το αντιμετωπίσαμε στο σπίτι, δεν χρειάστηκε να δούμε κάποιον. Τώρα το έχει μείνει λίγος βήχας, αλλά δεν έχει ούτε πυρετό, ούτε δύσπνοια. Νομίζω ότι δεν είχε ούτε πόνους στο σώμα. Έτσι μας είπε τουλάχιστον.
- Πώς θα περιέγραφες αυτή τη στιγμή την καθημερινότητα στη Μεγάλη Βρετανία για όσους δεν είναι φορείς του ιού;
Αν εξαιρέσεις τα άδεια ράφια των σούπερ μάρκετ δεν έχει αλλάξει σχεδόν τίποτα. Παρόλα αυτά, σιγά-σιγά έχουν ξεκινήσει να λαμβάνουν κάποια μέτρα, τα οποία ήρθαν πάρα - πάρα πολύ καθυστερημένα. Νομίζω ότι όλο αυτό αντιμετωπίστηκε από την πρώτη στιγμή με μία εγκληματική αδιαφορία, αν και πλέον προσπαθούν να ελέγξουν κάπως την κατάσταση. Πριν από λίγο ανακοινώθηκε πως από την επόμενη εβδομάδα θα κλείσουν τα σχολεία και θέλω πλέον να πιστεύω ότι έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται την επικινδυνότητα αυτού που βιώνουμε. Θεωρώ ότι σταδιακά και η ζωή των Άγγλων θα αλλάξει, όπως έγινε και στον υπόλοιπο κόσμο.
- Ξέρεις, σε εμάς που ζούμε εκτός Βρετανίας, λόγω της διαχείρισης της βρετανικής κυβέρνησης, είχε δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση πως η χώρα δεν είχε σοβαρό πρόβλημα με τον κορονοϊό και πως η κατάσταση ήταν ελεγχόμενη. Εσωτερικά πώς είναι τα πράγματα; Υπάρχει κρατική κινητοποίηση; Τα κανάλια πώς χειρίζονται την υπόθεση;
Πάνω – κάτω και εσωτερικά αυτή ήταν η κατάσταση. Όλοι θεωρούσαν ότι κρούσματα δεν υπάρχουν και ότι η κατάσταση είναι χαλαρή. Μέσα στα τελευταία δύο ή τρία 24ώρα ο αριθμός και των φορέων και των νεκρών έχει εκτιναχθεί, λόγω της πλήρους απουσίας μέτρων. Ο κορονοϊός υπήρχε σαν κεντρικό θέμα στα κανάλια και τις εφημερίδες αλλά τα ρεπορτάζ ήταν επικεντρωμένα στις υπόλοιπες χώρες και όχι στη Μεγάλη Βρετανία. Θέλω να πιστεύω ότι μετά από τις τελευταίες εξελίξεις όλοι έχουν κατανοούν ότι το πρόβλημα είναι εδώ, ότι είναι υπαρκτό και ότι πια έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν τις εκτάσεις που μπορεί να πάρει.
Στα νοσοκομεία, σε δέχονται μόνο αν είσαι άνω των 65 και έχεις πολύ βαριά συμπτώματα. Όλες οι άλλες περιπτώσεις παραμένουν σπίτι τους. Μάλιστα, σου λένε να μην τυς παίρνεις καν τηλέφωνο.
-Τελικά έχουν ληφθεί κάποια μέτρα κι αν ναι ποια είναι αυτά;
Η κυβέρνηση ευτυχώς έχει αρχίσει να κινητοποιείται τις τελευταίες ώρες. Πριν λίγο ανακοινώθηκε ότι από Δευτέρα θα είναι κλειστά τα σχολεία, μέχρι νεωτέρας, και ότι θα ακυρωθούν κάποια μεγάλα κοινωνικά events. Μέχρι τώρα η ζωή συνεχιζόταν απολύτως κανονικά, ήταν σα να μην συνέβαινε απολύτως τίποτα και όλοι έκαναν τα πράγματα που θα έκαναν έτσι κι αλλιώς αν ο κορονοϊός δεν είχε υπάρξει ποτέ. Επίσης, πριν από λίγη ώρα ζήτησαν από τον κόσμο που έχει συμπτώματα να μένει σε απομόνωση για δεκατέσσερις ημέρες αντι για επτά και να κρατάει αποστάσεις ασφαλείας από τους υπόλοιπους όταν βρίσκεται σε δημόσιους χώρους όπως τα σούπερ μάρκετ. Το θέμα είνα ότι μέσα σε 24 ώρες τα κρούσματα έχουν πολλαπλασιαστεί και φοβάμαι ότι ακόμα και αυτά τα λίγα μέτρα έχουν ήδη ληφθεί πολύ αργά, ότι όλο αυτό θα κοστίσει πάρα πολύ στη χώρα.
-Tι οδηγίες έχετε λάβει από το κρατικό σύστημα υγείας ως προς τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λάβετε μέχρι να αναρρώσετε πλήρως;
Το μοναδικό πράγμα που μας έχουν πει είναι να μείνουμε μέσα στο σπίτι για δεκατέσσερις ημέρες και αν δεν νιώσουμε τα συμπτώματα να υποχωρούν να ξαναεπικοινωνήσουμε μαζί τους. Αν ζούμε, βέβαια. Πέρα από την πλάκα, κανείς δεν δίνει καμία σαφή οδηγία, ακόμα και σε μένα που ανήκω στις ευπαθείς ομάδες λόγω εγκυμοσύνης, δεν έχουν πει τίποτα περισσότερο. Η μοναδική επιπλέον οδηγία που σου δίνεται είναι η εξής: Αν δεν μπορείς να πάρεις καθόλου ανάσα και νιώθεις ότι έχεις φτάσει στο απροχώρητο, πάρε μας τηλέφωνο.
*Η Στέλλα Τροκάνα είναι μαμά ενός 4χρονος αγοριού και ζει μόνιμα στη Μεγάλη Βρετανία από το 2014
Kεντρική φωτογραφία: Reuters
