Η έμφυλη βία και ιδίως η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει άμεσα η ελληνική κοινωνία. Το 2021 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά στη διάρκεια της οποίας 17 γυναίκες δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους. Την ίδια χρονιά, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ σχηματίστηκαν 6.834 δικογραφίες για υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας έναντι των 4.619 του 2020. Από τα 6.834 περιστατικά (19 την ημέρα), στα 5.705 θύματα ήταν γυναίκες. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ισότητας Φύλων για το 2021 η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση της ΕΕ-27 για 11η συνεχή χρονιά.
Το Womantoc συνομίλησε με τη Μαρία Συρεγγέλα, υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κι αρμόδια για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας για την πολιτική και τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η Κυβέρνηση.
-Τα τελευταία δύο χρόνια η ελληνική κοινωνία έχει συγκλονιστεί από τις γυναικοκτονίες, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έρχονται στο φως και τη σεξουαλική θυματοποίηση των παιδιών. Ποια είναι τα άμεσα βήματα και πολιτικές που σχεδιάζει η Κυβέρνηση;
Η πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας είναι προτεραιότητα της κυβέρνησής μας. Με τις δράσεις και τα μέτρα που προωθούμε, δημιουργούμε στην πράξη ένα ολοκληρωμένο πλέγμα πρόληψης, αντιμετώπισης και καταπολέμησης όλων των μορφών βίας, παρενόχλησης και κακοποίησης.
Να αναφέρουμε τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα με αυστηροποίηση των ποινών, την κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για τη βία και την παρενόχληση στον κόσμο της εργασίας αλλά και το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, στο οποίο προκρίνεται, μεταξύ άλλων, ως άξονας προτεραιότητας, η «Πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας». Στο νέο ΕΣΔΙΦ υπάρχουν για πρώτη φορά συγκεκριμένοι στόχοι και δράσεις από όλα τα υπουργεία για την καταπολέμηση των ανισοτήτων και του φαινομένου της βίας τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο.
-Θα μπορούσατε να μας δώσετε συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων μέτρων;
Η επιμόρφωση επαγγελματιών και στελεχών στη θεματική της βίας κατά των γυναικών και εισαγωγή μέτρων για την επίτευξη των σκοπών της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, όπως δημιουργία προγραμμάτων θυτών έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας με στόχο την πρόληψη κρουσμάτων βίας, καταγραφή των ιδιαίτερων αναγκών των παιδιών που είναι μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας και δημιουργία σχετικού εργαλείου, διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων της Ελληνικής Αστυνομίας και του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των αστικών και ποινικών υποθέσεων των Ελληνικών Δικαστηρίων και η δημιουργία οριζόντιου εργαλείου εκτίμησης κινδύνου ενδοοικογενειακής βίας, είναι μερικές από τις δράσεις μας.
-Υπάρχει η πρόθεση να αναγνωριστεί νομικά ο όρος «γυναικοκτονία» και σε τι θα εξυπηρετούσε;
Αυτή τη στιγμή τα ειδεχθή εγκλήματα της βίας κατά των γυναικών (σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής), με αποκορύφωμα τη δολοφονία γυναικών από τους συντρόφους/συζύγους τους ή από μέλος της οικογένειάς τους, δηλαδή τις γυναικοκτονίες, τιμωρούνται με βάση τον Ποινικό Κώδικα και το ν. 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία. Μάλιστα με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, αυστηροποιήθηκαν οι ποινές και το πλαίσιο έκτισής τους για τους δράστες τέτοιων εγκληματών κατά γυναικών και παιδιών.
Παρ' όλα αυτά, όπως είναι γνωστό, επίκειται η σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, που θα έχει ως αντικείμενο την εξέταση όλων των καίριων ζητημάτων, όπως το πλαίσιο τυποποίησης, τιμωρίας και έκτισης των ποινών των αδικημάτων για την ενδοοικογενειακή βία και των σχετικών αλλαγών που χρειάζονται να γίνουν στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
-Ιδίως ως προς την ενδοοικογενειακή βία ποια κενά έχετε διαπιστώσει εσείς κατά τη διαδικασία που θα πρέπει να πληρωθούν άμεσα;
Εμείς είμαστε εδώ για να ακούσουμε και να στηρίξουμε τα θύματα βίας. Το Δίκτυο Δομών μας, με τη δωρεάν τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, τα 43 Συμβουλευτικά Κέντρα και τους 19 Ξενώνες Φιλοξενίας, είναι στο πλευρό όλων των γυναικών θυμάτων βίας. Παρέχουμε στις γυναίκες δωρεάν ψυχολογική και νομική στήριξη, εργασιακή συμβουλευτική και φιλοξενία στους ξενώνες μας, μέχρι τα θύματα να καταφέρουν να σταθούν στα πόδια τους.
Υλοποιούμε σήμερα μία σειρά μέτρων και δράσεων προκειμένου να προστατεύσουμε τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει κάποιο κενό, προσπαθούμε και εργαζόμαστε ώστε να το καλύψουμε άμεσα και αποτελεσματικά.
Eστιάζουμε στην ενίσχυση και αναβάθμιση του Δικτύου Δομών για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Σχεδιάζουμε την επιμόρφωση των στελεχών του Δικτύου, της ΓΓΔΟΠΙΦ και του ΚΕΘΙ στο εργαλείο της βάσης δεδομένων, στην ποινική διαμεσολάβηση και στα προγράμματα για θύτες που υλοποιούνται στην Ελλάδα και πανευρωπαϊκά, σχεδιάζουμε την αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού των δομών και υποστήριξη με νέες ψηφιακές πλατφόρμες και εφαρμογές, καθώς και την εκπόνηση πλάνου βιωσιμότητας του Δικτύου Δομών.
-Ένα από τα κρίσιμα σημεία στην προσπάθεια μίας γυναίκας να ξεφύγει από τον κύκλο βίας είναι η νομική εκπροσώπηση και η πλήρης κάλυψη των εξόδων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Πώς μπορεί το κράτος να μεριμνήσει ως προς αυτό αποτελεσματικά, καθώς συνήθως ο θύτης έχει φροντίσει να μην έχουν πρόσβαση στην περιουσία οι γυναίκες;
Η νομική υποστήριξη και εκπροσώπηση είναι καίριος παράγοντας για να μπορέσει μια γυναίκα να ξεφύγει από τον κακοποιητή της και να τον οδηγήσει στην Δικαιοσύνη. Στα Συμβουλευτικά Κέντρα για τις γυναίκες θύματα βίας, που ανήκουν στο Δίκτυό μας, παρέχεται και νομική συμβουλευτική. Οι νομικοί των συμβουλευτικών κέντρων ενημερώνουν τις συμβουλευόμενες για τα δικαιώματά τους, τις καθοδηγούν, ακόμη και τις συνοδεύουν, όταν χρειάζεται, στις αρμόδιες υπηρεσίες.
Επιπλέον έχουμε συνάψει Πρωτόκολλα Συνεργασίας με τους Δικηγορικούς Συλλόγους στις έδρες των οποίων υπάρχουν συμβουλευτικά κέντρα και έτσι οι γυναίκες θύματα βίας μπορούν να έχουν δωρεάν υπηρεσίες δικηγόρου και να παρίσταται στα δικαστήρια χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά. Και το σημαντικότερο είναι ότι για την παροχή της δωρεάν νομικής βοήθειας δεν εκτιμούνται εισοδηματικά κριτήρια. Η υπηρεσία, δηλαδή, παρέχεται σε όλες τις γυναίκες θύματα βίας, που απευθύνονται στο συμβουλευτικό κέντρο για βοήθεια, όπως άλλωστε ορίζει και η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Τούτο είναι πολύ σημαντικό, διότι η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να βρίσκεται παντού, ανεξαρτήτως του οικονομικού ή μορφωτικού επιπέδου του θύτη ή του θύματος. Έτσι κάθε γυναίκα, που υφίσταται βία, ανεξαρτήτως της οικονομικής κατάστασής της, μπορεί να έχει άμεση και ολοκληρωμένη πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για να ασκήσει τα δικαιώματά της. Αυτή τη στιγμή, σε μεγάλες πόλεις και περιφέρειες, όπως η Πάτρα, τα Γιάννενα, η Ροδόπη, η Χαλκίδα και οι Σέρρες, παρέχονται ήδη τέτοιες υπηρεσίες δωρεάν νομικής βοήθειας σε συμβουλευόμενες που έχουν ανάγκη, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας αναμένεται άμεσα η ολοκλήρωση της διαδικασίας με τους δικηγορικούς συλλόγους.
-Μιλώντας ακριβώς για την οικονομική κατάσταση των θυμάτων έχει γίνει ποτέ έρευνα ως προς αυτό το σκέλος; Ο οικονομικός παράγοντας είναι πολύ βασικός για να κατορθώσει μια γυναίκα να αλλάξει τη ζωή της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δικτύου Δομών μας, ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών που απευθύνονται στα Συμβουλευτικά Κέντρα είναι ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης, και παράλληλα άνεργες. Εμείς στα Κέντρα μας παρέχουμε, όπως σας είπα, και εργασιακή συμβουλευτική και βοηθάμε τις γυναίκες να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Μάλιστα σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ, δημιουργήσαμε προγράμματα απασχόλησης και επιχειρηματικότητας για γυναίκες θύματα βίας, με στόχο να επανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και να ξεφύγουν για πάντα από το κακοποιητικό περιβάλλον και τον κύκλο της βίας. Να σας αναφέρω ότι ήδη 28 γυναίκες που απευθύνθηκαν στο Δίκτυο Δομών μας βρήκαν εργασία μέσω των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ.
-Μπορείτε να μας ενημερώσετε για τα επίπεδα ανεργίας των γυναικών το 2020 σε σχέση με τους άνδρες;
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Δεκέμβριο του 2020 το ποσοστό ανεργίας στις γυναίκες ανήλθε στο 19,3% και στους άνδρες στο 12,5%, ενώ τον Δεκέμβριο του 2021 το ποσοστό ανεργίας στις γυναίκες μειώθηκε στο 16,2% και στους άνδρες στο 10%.
Η αλήθεια είναι ότι οι γυναίκες, λόγω της πρότερης οικονομικής και τώρα υγειονομικής κρίσης, έζησαν ένα μεγάλο διάστημα με τον φόβο της ανασφάλειας, ήρθαν αντιμέτωπες με την ενδεχόμενη απλήρωτη για μήνες εργασία, αλλά και παράλληλα επιβαρύνθηκαν επιπλέον αφού έπρεπε λόγω της πανδημίας, να συνδυάσουν ταυτόχρονα τους πολλαπλούς τους ρόλους και να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στην ιδιωτική και επαγγελματική τους ζωή.
Εμείς στηρίζουμε τις γυναίκες και επιχειρούμε να άρουμε όλα τα εμπόδια που συναντούν σε κάθε φάσμα της ζωής τους. Προσπαθούμε μέσα από τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες μας να βοηθήσουμε τις γυναίκες να ισορροπήσουν ανάμεσα σε επαγγελματική και ιδιωτική ζωή. Στόχος μας είναι η ανάκαμψη από αυτή την κρίση να γίνει ευκαιρία να εξαλειφθούν οι έμφυλες ανισότητες και οι γυναίκες να κάνουν επιλογές με βάση τις επιθυμίες και τα όνειρά τους.
-Ποια είναι η ποσοστιαία διαφορά ανάμεσα στην αμοιβή γυναικών και ανδρών στην Ελλάδα για την ίδια εργασία;
Για τη χώρα μας, η μισθολογική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων ανέρχεται στο 10,4%. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή, οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση αμείβονται κατά μέσο όρο 14,1% λιγότερο από τους άνδρες. Φυσικά δεν επαναπαυόμαστε από το γεγονός ότι βρισκόμαστε κάτω από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Οφείλουμε όλες οι χώρες να μειώσουμε το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων που θέτει τις γυναίκες σε επισφαλή θέση τόσο κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους όσο και, ακόμη περισσότερο, μετά τη συνταξιοδότησή τους. Ήδη εργαζόμαστε για τη γεφύρωση του έμφυλου ψηφιακού χάσματος που θα οδηγήσει στη γεφύρωση του μισθολογικού και συνταξιοδοτικού χάσματος, με τη δημιουργία, για παράδειγμα, του «Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες».
-Ποια είναι τα μέτρα που σχεδιάζει η Κυβέρνηση για το άμεσο μέλλον προκειμένου να βελτιωθεί η οικονομική θέση των γυναικών;
Στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προωθούμε δράσεις για να καταπολεμήσουμε τις διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες στην αγορά εργασίας, στοχεύοντας στην ουσιαστική ισότητα των φύλων. Οι δράσεις που συμπεριλαμβάνονται στο νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, ενθαρρύνουν τη συμφιλίωση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής και ενισχύουν τη γυναικεία εργασία και επιχειρηματικότητα.
Να τονίσουμε ότι το πρόγραμμα «Νταντάδες της γειτονιάς» και το έργο για τη δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών εντός των επιχειρήσεων συμβάλλουν ουσιαστικά στην ενίσχυση της γυναικείας εργασίας. Επιπλέον, πριν από λίγες μέρες ανακοινώσαμε ότι 18 επιχειρήσεις θα λάβουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Σήμα Ισότητας SHARE, για την προώθηση πρωτοβουλιών για την ισότητα των φύλων και την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
Παράλληλα με τη δημιουργία του «Κέντρου Καινοτομίας για τις Γυναίκες» στοχεύουμε να αντιμετωπίσουμε την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην επιστήμη, να προσελκύσουμε περισσότερα κορίτσια σε σπουδές STEM και να τα παροτρύνουμε να κυνηγήσουν και να πετύχουν τους στόχους τους. Δημιουργούμε λοιπόν τις προϋποθέσεις για ίσες ευκαιρίες και στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας και με τις δράσεις του «Κέντρου Καινοτομίας για τις γυναίκες» αναμένεται να βελτιωθεί σημαντικά η θέση των γυναικών και στην επιστήμη.
Ακολουθήστε το Woman Toc στο Instagram
