Κυρία Ράπτη, τι είναι αυτό που κατέστησε απαραίτητη την ύπαρξη του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία και με ποια θέματα ασχολείται;
Για να αλλάξουμε το πρόσωπο της ψυχικής υγείας στην χώρα μας απαιτείται μια συντονισμένη προσπάθεια, με ολιστική προσέγγιση και 10ετή ορίζοντα. Αυτό ακριβώς κάνει το Εθνικό Σχέδιο για την Ψυχική υγεία, που καταρτίστηκε από την εθνική επιτροπή εμπειρογνωμόνων-διακεκριμένων επιστημόνων στο πεδίο-και περιλαμβάνει σε διακριτούς άξονες όλο τον σχεδιασμό και όλες τις δομές και τις υπηρεσίες που δημιουργούμε. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει την αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων-κάτι που μάς το δίδαξε και η πανδημία, καθώς και την αξιοποίηση κινητών μονάδων, για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε πληθυσμούς που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε δομή Υγείας.
Συνδέσατε την θητεία σας και το όνομά σας με το μεγαλύτερο έργο που έχει συντελεστεί στην ψυχική υγεία τα τελευταία χρόνια στην πατρίδα μας. Πείτε μας σε ποιο στάδιο υλοποίησης του βρισκόμαστε;
Σχεδόν τρία χρόνια μετά την ανάληψη του Χαρτοφυλακίου για την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, που μου ανέθεσε ο Πρωθυπουργός σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, αισθάνομαι ιδιαίτερα περήφανη καθώς βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του οράματος μας. Για αυτό και χρειάστηκε να ξεκινήσουμε από τα βασικά: Να καταγράψουμε τις υπάρχουσες-τότε-δομές κι υπηρεσίες, να δημιουργήσουμε για πρώτη φορά ένα ψηφιακό χάρτη με ό,τι διαθέτει η χώρα στον τομέα αυτό, να αξιολογήσουμε την κατάσταση και να διαπιστώσουμε -τεκμηριωμένα-το προφανές, ό,τι οι Δομές και οι υπηρεσίες δεν επαρκούσαν και χρειαζόμασταν περισσότερες. Η πανδημία αύξησε σε μεγάλο βαθμό τις ψυχικές διαταραχές κι εκτόξευσε τις εξαρτήσεις, αλλά ταυτόχρονα ανέδειξε την υποχρηματοδότηση και τις ελλείψεις στην Ψυχική Υγεία. Αντιδράσαμε άμεσα και εντάξαμε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, την δημιουργία, μετά από διαγωνισμό, 106 νέων Δομών στην κοινότητα, για την κάλυψη των αναγκών του γενικού πληθυσμού, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες. Ήδη ολοκληρώθηκαν οι διαγωνισμοί και εκδόθηκαν οι άδειες ίδρυσης και λειτουργίας για τις 66 Δομές και εγκαινιάστηκαν οι πρώτες 10 Δομές σε Αττική και Περιφέρεια.
Πείτε μας ενδεικτικά τι περιλαμβάνουν αυτές οι Δομές που άνοιξαν ήδη;
Καταρχάς, το πρώτο (στην Ελλάδα) Κέντρο Ημέρας Εργαζομένων, στον Πειραιά, τα Κέντρα Ημέρας Στήριξης Ενηλίκων και οι Κινητές Μονάδες σε Ν. Ψυχικό, Μαραθώνα και Κορωπί, τα Κέντρα Ημέρας για την άνοια και οι κινητές Μονάδες σε Ν. Ηράκλειο και Άρτα και η πρώτη Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση για νέους με ψυχωσικά συμπτώματα στην Τρίπολη. Ακολουθούν άμεσα τα εγκαίνια των άλλων Δομών και ξεκίνησε η προκήρυξη των διαγωνισμών για τις υπόλοιπες 40 δομές, που περιλαμβάνουν κινητές μονάδες για ακούσια νοσηλεία, κέντρα ημέρας και οικοτροφεία για τον αυτισμό, κέντρα ημέρας προαγωγής της ψυχικής υγείας μέσω της Τέχνης και κινητές μονάδες για παιδιά κι εφήβους.
Πιστεύετε ότι το γυναικείο μυαλό, η γυναικεία ενσυναίσθηση αποτελούν ιδιαίτερα "όπλα" σε αυτή την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, γιατί μία γυναίκα, μία μητέρα βλέπει τα πράγματα αλλιώς και σκύβει περισσότερο πάνω από τα θέματα της ψυχικής υγείας;
Ο πολυδιάστατος ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία και την οικογένεια την ωθεί να έχει πιο ολιστική προσέγγιση σε αυτά τα ζητήματα κι αυτό ενδεχομένως είναι ένα "ατού". Στον σχεδιασμό μας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών και των εξαρτήσεων έχουμε αυτή την ολιστική προσέγγιση που για πρώτη φορά υλοποιείται στην πατρίδα μας και με τις 106 νέες Δομές φέρνουμε την φροντίδα της ψυχικής υγείας στην κοινότητα, καταπολεμώντας το στίγμα που για χρόνια συνόδευε τα ψυχικά νοσήματα. Παράλληλα, συμβάλλουμε στην ταχύτερη αποκατάσταση κι επανένταξη γιατί μιλάμε για νέους που πρέπει να ζήσουν μια παραγωγική ζωή. Για αυτό άλλωστε νομοθετήσαμε για την δημιουργία των Μονάδων Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση, καθώς έχουμε ετησίως 3.500 νέα περιστατικά με νέους που παρουσιάζουν ψυχωσικά συμπτώματα ετησίως και δημιουργούμε για πρώτη φορά Ξενώνες Φιλοξενίας για παραβατικούς εφήβους.
Πώς θα περιγράφατε την θέση της γυναίκας σήμερα. Πιστεύετε πως έχουν γίνει βήματα προς εμπρός;
Έχουν γίνει πολλά και σημαντικά βήματα - για να μην πω άλματα. Οι γυναίκες σταδιακά λαμβάνουν τη θέση που αξίζουν σε όλα τα πεδία του κοινωνικού βίου, αλλά έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας. Για παράδειγμα έχουμε γυναίκα στο ύψιστο αξίωμα, του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά στο κοινοβούλιο οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιστοιχούν μόλις στο 20% του συνόλου των βουλευτών. Η πολιτική χρειάζεται περισσότερες γυναίκες. Περαιτέρω πρόοδος πάντα μπορεί να επιτευχθεί και είναι μια ευκταία εξέλιξη.
Ποιος είναι ο δικός σας στόχος ως υφυπουργός Υγείας; Πότε θα θεωρήσετε ότι η δουλειά που κληθήκατε να κάνετε για την προάσπιση της ψυχικής υγείας έχει ολοκληρωθεί;
Η εργασία στην πολιτική δεν τελειώνει ποτέ. Δεν υπάρχει τελεία στην υπηρεσία προς την πατρίδα και τον λαό. Δικός μου στόχος είναι οι περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες στην Ψυχική Υγεία, δωρεάν σε όλες και όλους, προσβάσιμες για όλους τους πολίτες και με μηδενική ανοχή στο στίγμα που για πολλά χρόνια συνόδευε τα ψυχικά νοσήματα. Η ψυχική υγεία είναι μια έννοια πολύ ευρύτερη από την ύπαρξη ή μη μιας ψυχικής νόσου και αποτελεί προϋπόθεση για να είμαστε καλά ως άτομα και ως κοινωνία.
Εσείς πώς χαλαρώνετε στις προσωπικές σας στιγμές;
Όπως όλος ο κόσμος. Δεν διαφέρω σε αυτό. Με την οικογένειά μου, τον φιλικό κύκλο μου, με καλή μουσική, ίσως με κάποιο ενδιαφέρον θεατρικό ή κινηματογραφικό έργο και δημιουργική, χαρούμενη συζήτηση. Η ανάγκη για διαλείμματα χαλάρωσης είναι κοινή σε όλους τους ανθρώπους. Απλώς για τους πολιτικούς ο χρόνος για αυτά είναι πολύ περιορισμένος.
Πως αντιμετωπίζετε τις δυσκολίες και τι σας βοηθά να μένετε δυνατή και να επιμένετε στις δύσκολες στιγμές;
Είμαι χριστιανή ορθόδοξη και η πίστη μου στον Χριστό με βοηθά να ξεπερνώ τις δυσκολίες. Πιστεύω επίσης στις δυνατότητες των ανθρώπων αλλά και στις δικές μου. Με σκληρή δουλειά, συνεργατικό πνεύμα, πάθος και αφοσίωση μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες.
Ποια είναι η σχέση σας με τον χρόνο και τα σημάδια που αφήνει σε κάθε γυναίκα;
Τα σημάδια του ο χρόνος τα αφήνει σε όλες και όλους. Γυναίκες και άνδρες. Είναι αναπόφευκτο και φυσιολογικό. Δεν έχω απαίτηση να μην ασχοληθεί ο χρόνος μαζί μου. Ο χρόνος είναι φίλος μας γιατί μας κάνει σοφότερους. Το μόνο που επιθυμώ και προσπαθώ καθημερινά να κάνω είναι να τον αξιοποιώ δημιουργικά, μέχρι και το τελευταίο λεπτό.
Είμαστε λίγο πριν τις εκλογές. Ποιο θα θέλατε να είναι το επόμενο βήμα σας και με την εμπειρία σας και τα όσα αποκομίσατε από ένα Χαρτοφυλάκιο που για πρώτη φορά δημιουργήθηκε, πού θα επιθυμούσατε να υπηρετήσετε στη νέα κυβέρνηση εφόσον ο λαός δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη Νέα Δημοκρατία;
Θα ξεκινήσω από το τέλος: Εκτιμώ ότι ο ελληνικός λαός θα μας τιμήσει με την εμπιστοσύνη του, γιατί το έργο μας μιλά από μόνο του. Ένα έργο πολυεπίπεδο που αποδεικνύει τα γρήγορα αντανακλαστικά της Κυβέρνησης και την συλλογική προσπάθεια που καταβάλλει μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας της για να σταθεί δίπλα στον πολίτη και πρωτίστως δίπλα στους πιο ευάλωτους. Κι αν μάς έτυχαν δύσκολες συγκυρίες στην πορεία….Αποδείξαμε πως είμαστε για τα δύσκολα. Την ανεκτίμητη εμπειρία αυτών των ετών στο Χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις την κρατώ σαν μάθημα ζωής και με πίστη στον Θεό και στην πατρίδα είμαι έτοιμη να υπηρετήσω τους συμπολίτες μου από όποια θέση κρίνει ο Πρωθυπουργός πως θα είμαι χρήσιμη. Η πολιτική, άλλωστε είναι ο δρόμος για να κάνουμε τις ζωές των συμπολιτών μας καλύτερη.
