Ο βανδαλισμός της Μόνα Λίζα την Κυριακή από 36χρονο άντρα που είχε μεταμφιεστεί σε γυναίκα και πέταξε γλυκό πάνω στον πίνακα (ο οποίος ωστόσο προστατεύεται από ειδική προθήκη) φαίνεται αστείος, αλλά είναι τραγικός. Λίγα έργα έχουν προκαλέσει τέτοιο δέος, όπως το αριστούργημα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ένα από τα πολυτιμότερα έργα της παγκόσμιας Τέχνης.
Μάλιστα, δεν είναι η πρώτη φορά που θεατές αποπειράθηκαν να βανδαλίσουν το έργο. Το 1956 κάποιος είχε πετάξει οξύ και την ίδια χρονιά, λίγους μήνες αργότερα μια πέτρα που έσπασε το τζάμι μπροστά από τον πίνακα. Ενώ το 2009 γυναίκα είχε πετάξει στον πίνακα μια κεραμική κούπα, χωρίς ωστόσο να καταφέρει κάποια ζημιά. Μπορεί ο τελευταίος δράστης να φώναξε ότι το κάνει προκειμένου να αφυπνίσει τους καλλιτέχνες σχετικά με την καταστροφή του περιβάλλοντος, επί της ουσίας όμως οι πράξεις αυτές στερούνται οποιασδήποτε λογικής και προφανώς θέτουν σε κίνδυνο ένα από τα σημαντικότερα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού. Να μην ξεχνάμε βέβαια και την… κλοπή του έργου το 1911 μέσα από το Μουσείο του Λούβρου, την κλοπή του αιώνα όπως χαρακτηρίστηκε. Ας δούμε μαζί κάποια πράγματα για τον σπουδαίο πίνακα.
Ποιον ή ποια απεικονίζει τελικά;
Πολλές εικασίες υπήρξαν σχετικά με το πρόσωπο που είχε ζωγραφίσει ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι- άλλοι έλεγαν πως επρόκειτο για άντρα, και άλλοι για γυναίκα. Σήμερα, το μυστήριο έχει λυθεί και ξέρουμε πως πρόκειται για τη Λίζα Ντελ Τζοκόντο, τη σύζυγο ενός εμπόρου μεταξιού από τη Φλωρεντία. Η Λίζα Ντελ Τζοκόντο ήταν ευγενής και μέλος της οικογένειας Γκεραρντίνι, από τη Φλωρεντία και την Τοσκάνη.
Ο τυχερός Ναπολέων
Μετά τον θάνατο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι το 1519, ο πίνακας περιήλθε στις ιδιωτικές συλλογές έργων Τέχνης Γάλλων Βασιλέων. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση η Μόνα Λίζα κοσμούσε τη κρεβατοκάμαρα του Ναπολέοντα. Από το 1815, εκτίθεται δημόσια στο Μουσείο του Λούβρου.
Και ξαφνικά μια μέρα… εξαφανίστηκε
Απίστευτο κι όμως αληθινό: Η Μόνα Λίζα έγινε ακόμα πιο διάσημη όταν κάποιος απλώς την έκλεψε από το Μουσείο του Λούβρου το 1911. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ληστεία του 20ου αιώνα. Ο Βιντσέντσο Περούτζα, εργαζόταν στο μουσείο. Στις 21 Αυγούστου το Μουσείο θα ήταν κλειστό για το κοινό, έτσι εκείνος, όπως ομολόγησε στην ανάκρισή του στη Φλωρεντία, μπήκε από την είσοδο των άλλων εργαζόμενων φορώντας τη στολή που φορούσαν όλοι οι εργαζόμενοι χωρίς να κινήσει υποψίες. Έπειτα, έφτασε στο Salon Carre, την αίθουσα που βρισκόταν ο πίνακας, τον κατέβασε, πήγε στις σκάλες που χρησιμοποιεί το προσωπικό, αφαίρεσε τον πίνακα από την κορνίζα και απλώς τον πήρε μαζί του, βγαίνοντας κύριος από την πόρτα από την οποία είχε μπει. Φύλαξε τον πίνακα για δυο χρόνια στο διαμέρισμά του στο Παρίσι και έπειτα πήγε στη Φλωρεντία.
Εκεί ήρθε σε επαφή με τον ιδιοκτήτη μίας γκαλερί, ο οποίος επικοινώνησε με τον τότε διευθυντή του μουσείου Uffizi. Αφού εκείνος με τη σειρά του επιβεβαίωσε την αυθεντικότητά του πίνακα, κάλεσαν την Αστυνομία, η οποία συνέλαβε τον Περούτζα στο ξενοδοχείο του. Ο Περούτζα όμως περίμενε από την πλευρά του κάποιου είδους ανταμοιβή για το γεγονός πως έφερε πίσω στην πατρίδα της τη Μόνα Λίζα. Αντ’ αυτού, ο πίνακας επέστρεψε στο Μουσείο του Λούβρου.
Μα γιατί είναι τόσο σπουδαίος ο πίνακας
Έχει χυθεί πολύ μελάνι για αυτό το ερώτημα, και βέβαια οι ιστορικοί της Τέχνης μπορούν να δίνουν διαλέξεις επί διαλέξεων πάνω στο ζήτημα. Ωστόσο, θα λέγαμε πως η μαγεία του πίνακα οφείλεται σε πολλές καινοτομίες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που άφησε περιθώριο ερμηνείας του πίνακα στους θεατές. "Μοιάζει πράγματι σαν να μας κοιτάει και να έχει τη δική της γνώμη. Σαν ζωντανό πλάσμα, φαίνεται και αυτή ν’ αλλάζει μπροστά στα μάτια μας και να μοιάζει λίγο διαφορετική όποτε την ξαναβλέπουμε. Ακόμα και σε φωτογραφίες του πίνακα έχουμε αυτή την περίεργη αίσθηση, αλλά στο πρωτότυπο, στο Μουσείο του Λούβρου, το έργο είναι σχεδόν απόκοσμο" γράφει στο βιβλίο του "Το χρονικό της Τέχνης" ο Γκόμπριτς (εκδ. ΜΙΕΤ). Αφενός, οφείλεται στη χρήση της τεχνικής του sfumato- πρόκειται για ανακάλυψη του Λεονάρντο, ο οποίος άφηνε ακαθόριστο το περίγραμμα και χρησιμοποιούσε απαλά χρώματα που επιτρέπουν στις φόρμες να σβήνουν η μία μες στην άλλη, και να αφήνουν τα πράγματα στη φαντασία μας. Αφετέρου, ζωγράφισε διαφορετικά την αριστερή πλευρά από τη δεξιά. Γιατί ο ορίζοντας μοιάζει να είναι χαμηλότερα στην αριστερή πλευρά, ώστε η γυναίκα να μοιάζει ψηλότερη ή πιο στητή απ΄ό,τι στη δεξιά πλευρά. Με την αλλαγή αυτή αλλάζει και ο τρόπος που βλέπουμε συνολικά το πρόσωπό της.
Έχει εμπνεύσει τόσους άλλους καλλιτέχνες
Η Μόνα Λίζα έχει εμπνεύσει άπειρους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν τις δικές τους εκδοχές, αποτίνοντας φόρο τιμής στον μέγιστο Μάστερ της ζωγραφικής. Από τον Γιόζεφ Μπόις ως τον Άντι Γουόρχολ, αλλά και λογοτέχνες και στιχουργούς όπως τον Μπομπ Ντίλαν που κάποτε έγραψε "Mona Lisa must have had the highway blues, you can tell by the way she smiles" ή το ομώνυμο τραγούδι που ερμηνεύει ο υπέροχος Νατ Κινγκ Κολ.
Για να μην αναφέρουμε τη διαφήμιση, το εμπόριο και τα γνωστά σοκολατάκια με τη μορφή της...
