«Ένα από τα σημαντικότερα βήματα εξέλιξης που οφείλουμε να κάνουμε ως κοινωνία είναι όταν χωρίζουν τα ζευγάρια να μη χωρίζει το παιδί από κανέναν γονιό. Επιτέλους να θεσπιστεί η συνεπιμέλεια ως βασική αρχή του οικογενειακού δικαίου και στην Ελλάδα. Ισότιμος χρόνος και για τους δύο γονείς» λέει ο Αντώνης Κανάκης. «Κάθε χρόνο χωρίζουν οι γονείς 16.000 παιδιών κατά μέσο όρο. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, πρόκειται για μια ολόκληρη γενιά» επισημαίνει ο Θοδωρής Μαραντίνης.
Οι δύο επώνυμοι μέσα από τα νέα σποτ τους συστήνουν σε ένα ευρύτερο κοινό τους «Ενεργούς Μπαμπάδες», μια ομάδα με ήδη πλούσια δράση και βασική αποστολή την αναθεώρηση της αναχρονιστικής ελληνικής νομοθεσίας, που πατά σε ξεπερασμένα στερεότυπα, μεταξύ άλλων του «πατέρα-κουβαλητή». Οι Κώστας Καρακώστας και Σταύρος Κακουλίδης, μέλη του Δ.Σ. των «Ενεργών Μπαμπάδων», μας μίλησαν για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα τα διαζευγμένα ζευγάρια στη χώρα μας και τις επιπτώσεις της τόσο στους ίδιους τους γονείς όσο και, κυρίως, στα παιδιά.
Ποια πρόσωπα είστε πίσω από τους Ενεργούς Μπαμπάδες; Θα θέλατε να μας συστηθείτε;
«Πίσω από τους “Ενεργούς Μπαμπάδες Για τα Δικαιώματα του Παιδιού” βρισκόμαστε απλοί άνθρωποι από όλη την επικράτεια που αγωνιούμε για τα παιδιά μας και αποφασίσαμε να φτιάξουμε αυτό το κίνημα για να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά τους, ιδιαίτερα το ατομικό δικαίωμα κάθε παιδιού να ανατρέφεται και από τους δύο του γονείς. Η συμμετοχή του καθενός από εμάς προς τον κοινό σκοπό γίνεται αποκλειστικά και μόνο με την ιδιότητα του πατέρα, ανεξαρτήτως επαγγέλματος και ειδικότητας.
»Η ονομασία “Ενεργοί Μπαμπάδες” επιλέχτηκε ως στατιστικό στοιχείο και όχι ως κάποια μορφή αντιπαλότητας ή αντιδικίας προς τις γυναίκες και μητέρες των παιδιών μας, γιατί στο 98% των δικαστικών αποφάσεων η επιμέλεια δίδεται στον ένα μόνο γονέα, στη Μητέρα, οπότε νομοτελειακά και σταδιακά το παιδί αποξενώνεται από τον ένα γονέα, συνηθέστερα τον Πατέρα. Και η γονική αποξένωση είναι μία μορφή ενδοοικογενειακής βίας, με ολέθρια αποτελέσματα στην ψυχική υγεία του παιδιού και κατά συνέπεια στο κοινωνικό σύνολο».
«Στο 98% των δικαστικών αποφάσεων η επιμέλεια δίδεται στον ένα μόνο γονέα, στη Μητέρα, οπότε νομοτελειακά και σταδιακά το παιδί αποξενώνεται από τον ένα γονέα, συνηθέστερα τον Πατέρα»
Πώς προέκυψε η δημιουργία της μη κερδοσκοπικής οργάνωσής σας; Ποια είναι η αποστολή της;
«Η κίνησή μας ξεκίνησε αυθόρμητα μέσω διαδικτύου. Λέμε πολλές φορές ότι η τεχνολογία αποξενώνει τους ανθρώπους, αλλά στην δική μας περίπτωση συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Στην αρχή, λοιπόν, ξεκινήσαμε ως μια πολύ μικρή ομάδα ατόμων στο Facebook και πολύ γρήγορα γιγαντωθήκαμε και αποκτήσαμε νομική υπόσταση ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, ώστε η δράση μας να είναι συντεταγμένη και να εξυπηρετηθούν οι σκοποί μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
»Η ραγδαία αύξηση των ακολούθων μας σε μικρό χρονικό διάστημα (σήμερα είναι άνω των 14.000), είναι απόδειξη πως το θέμα της γονικής αποξένωσης είναι σύγχρονη κοινωνική μάστιγα. Η δράση μας, λοιπόν, στοχεύει στην ενημέρωση της κοινής γνώμης για το εν λόγω ζήτημα, στον εμπλουτισμό του δημόσιου διαλόγου με επιχειρήματα για την αναγκαιότητα αλλαγής του νόμου, στην κινητοποίηση δυνάμεων και την πίεση προς την Πολιτεία προκειμένου να προστατευθεί επιτέλους το δικαίωμα κάθε παιδιού στην Ελλάδα να μεγαλώνει και με τους δύο γονείς του».
«Λέμε πολλές φορές ότι η τεχνολογία αποξενώνει τους ανθρώπους, αλλά στην δική μας περίπτωση συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο!»
Τι ακριβώς προβλέπει αυτή τη στιγμή η ελληνική νομοθεσία για την επιμέλεια των παιδιών μετά το διαζύγιο; Έχει γίνει κάποια πρόοδος προς μια πιο ισότιμη αντιμετώπιση και των δύο γονέων τα τελευταία χρόνια;
«Σήμερα εάν κάποιο ζευγάρι αποφασίσει να χωρίσει, η επιμέλεια αποδίδεται δικαστικά κατ’ αποκλειστικότητα στον έναν γονέα, συνηθέστατα και κατά 98% στην μητέρα. Αυτή η πρακτική έχει ως συνέπεια ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια να αποξενώνεται από το παιδί του, να μην έχει πρόσβαση και λόγο στην καθημερινότητα του παιδιού του και τα θέματα που άπτονται της ανατροφής του. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί αποστερείται τον ένα του γονέα (και την οικογένεια αυτού) και λόγω του εξαιρετικά περιορισμένου χρόνου που περνάει μαζί του να είναι αδύνατο να αναπτύξουν μεταξύ τους ουσιαστικούς δεσμούς.
»Με την επικράτηση και συντήρηση του συστήματος της αποκλειστικής επιμέλειας, τα παιδιά – κατά παραδοχή και του ίδιου του Υπουργού Δικαιοσύνης κου Τσιάρα – εργαλειοποιούνται, μιας και εκείνο που αφήνει να ευδοκιμεί όλη αυτή η κατάσταση είναι η αντιδικία. Δυστυχώς μιλάμε για ένα εντελώς αναχρονιστικό πλαίσιο που κρατά ομήρους τα παιδιά και μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κανένα απολύτως βήμα προς την κατοχύρωση και προστασία των ίσων δικαιωμάτων των γονέων. Αναμένουμε με αγωνία την ριζική αλλαγή του συγκεκριμένου πλαισίου, για να προστατευθούν πρώτιστα τα παιδιά μας».
«Με την επικράτηση και συντήρηση του συστήματος της αποκλειστικής επιμέλειας, τα παιδιά εργαλειοποιούνται, μιας και εκείνο που αφήνει να ευδοκιμεί όλη αυτή η κατάσταση είναι η αντιδικία»
Μπορείτε να αναφέρετε, ενδεικτικά, μερικά από τα βασικά προβλήματα που δημιουργούνται, τόσο στα παιδιά όσο και στους διαζευγμένους γονείς, από την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία;
«Αποκλειστική επιμέλεια σημαίνει στην πραγματικότητα: εργαλειοποίηση των παιδιών, εξαναγκασμός τους να υφίστανται αχρείαστες καταστάσεις ψυχολογικής βίας και ματαίωση των γονέων που δεν έχουν την επιμέλεια. Ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια είναι επισκέπτης στη ζωή του παιδιού του, μιας και ένα μέσο πρόγραμμα επικοινωνίας – είτε αυτό είναι βάσει δικαστικής απόφασης, είτε βάσει συμφωνίας των γονέων – “επιτρέπει” στο παιδί να τον βλέπει 4-5 ημέρες τον μήνα. Επίσης, οι γονείς που δεν έχουν την επιμέλεια δεν έχουν καμία πρόσβαση στην ουσιαστική καθημερινότητα των παιδιών τους (εκπαίδευση, υγεία, πρόοδος, δραστηριότητες).
«Ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια είναι επισκέπτης στη ζωή του παιδιού του, μιας και ένα μέσο πρόγραμμα επικοινωνίας “επιτρέπει” στο παιδί να τον βλέπει 4-5 ημέρες τον μήνα».
»Με βάση μελέτη που έχει διενεργηθεί στην Σουηδία σε δείγμα 150.000 παιδιών ηλικίας 12-15 ετών, το ποσοστό παιδιών με ψυχοσωματικά συμπτώματα που μεγαλώνουν σε καθεστώς υποχρεωτικής συνεπιμέλειας και ίσου χρόνου μεταξύ και των δύο γονέων είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο των παιδιών που μεγαλώνουν μόνο με τον ένα γονέα. Για όλους αυτούς τους λόγους επιβάλλεται να θεσπιστεί η υποχρεωτική συνεπιμέλεια και ο ίσος χρόνος μεταξύ και των δύο γονέων, με εναλλασσόμενη κατοικία».
Μέσα από ποιες δράσεις επιδιώκετε τους στόχους σας;
«Οι δράσεις μας είναι πολλές και ποικίλες, ενδεικτικά σας αναφέρω την συνεργασία μας με την εταιρεία δημοσκοπήσεων FocusBari για τη διενέργεια πανελλήνιας δημοσκόπησης σχετικά με το πόσο έτοιμη είναι η ελληνική κοινωνία στην αποδοχή της συνεπιμέλειας όταν χωρίζει ένα ζευγάρι με αντιδικία, όπου το αποτέλεσμα ήταν θετικό στο 88,8% των ερωτηθέντων. Προσπαθούμε να ενημερώνουμε την κοινή γνώμη με συνεντεύξεις που δίνουμε στα ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ.
»Επίσης, δημοσιεύουμε σε εβδομαδιαία βάση δελτία τύπου, όπου αναφέρονται είτε τα πορίσματα των επιστημόνων σχετικά με την αναγκαιότητα αλλαγής του θεσμικού πλαισίου είτε πραγματικές ιστορίες που αναδεικνύουν την σπουδαιότητα του κοινωνικού αυτού προβλήματος. Προσπαθούμε διαρκώς να ενημερώνουμε τους πολιτικούς και την κοινή γνώμη, εκθέτοντας επιχειρήματα και τεκμηριώνοντας τις θέσεις μας».
«Το ποσοστό παιδιών με ψυχοσωματικά συμπτώματα που μεγαλώνουν σε καθεστώς υποχρεωτικής συνεπιμέλειας και ίσου χρόνου μεταξύ και των δύο γονέων είναι σημαντικά χαμηλότερο»
Πόσο έχει αλλάξει ο ρόλος του Έλληνα μπαμπά μέσα στα τελευταία χρόνια, από την εποχή που ήταν παραδοσιακά ο «κουβαλητής» της οικογένειας;
«Είναι αυταπόδεικτο ότι ο σύγχρονος πατέρας δεν έχει καμία σχέση με τον αντίστοιχο περασμένων δεκαετιών, στο επίπεδο της ενεργούς συμμετοχής στην ανατροφή των παιδιών του. Σήμερα είναι πολύ συχνό το φαινόμενο ένας άνδρας να μένει περισσότερες ώρες στο σπίτι φροντίζοντας τα παιδιά, μιας και η σύζυγός του μπορεί να εργάζεται περισσότερες ώρες. Μια απλή βόλτα σε ένα εμπορικό κέντρο μας πείθει: δεν είναι περίεργο φαινόμενο να δούμε έναν πατέρα να ταΐζει, να κοιμίζει, να ντύνει ένα παιδί. Είμαστε στον 21ο αιώνα και το να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις με στερεότυπα ξεπερασμένων εποχών αδικεί πρώτιστα εμάς τους ίδιους. Ο σύγχρονος πατέρας είναι και θέλει να είναι ενεργός στην ζωή των παιδιών του».
Πώς προέκυψε το βίντεο με τον Αντώνη Κανάκη [σ.σ.: κατά τη διεξαγωγή της συνέντευξης δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμα το σποτ με τον Θοδωρή Μαραντίνη];
«Όλοι γνωρίζουμε τον Αντώνη Κανάκη. Το σποτ που ετοίμασε για την κίνησή μας, ενστερνιζόμενος την αναγκαιότητα για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, είναι το βασικό μέσο της επικοινωνιακής μας καμπάνιας. Ο ίδιος, χωρίς να είναι παθών, κατάλαβε πως στόχος της δράσης μας είναι η προστασία των παιδιών και μόνο. Η αλήθεια είναι ότι επέδειξε σε όλη αυτή την πορεία αυθεντική ευαισθησία, ειλικρίνεια και ανθρωπιά. Τον θεωρούμε φίλο και θέλουμε να τον ευχαριστήσουμε από βάθος καρδιάς για την στάση και την ουσιαστική του συμπαράσταση».
«Μια απλή βόλτα σε ένα εμπορικό κέντρο μας πείθει: δεν είναι περίεργο φαινόμενο να δούμε έναν πατέρα να ταΐζει, να κοιμίζει, να ντύνει ένα παιδί»
Πώς έχει διαμορφωθεί η καθημερινότητα των διαζευγμένων μπαμπάδων μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και κυρίως πώς διαμορφώνεται σε κάθε lockdown;
«Κάθε γονιός που δεν έχει την επιμέλεια και προσπαθεί να χωρέσει σε λίγες ώρες την ουσιαστική επικοινωνία με τα παιδιά του, κυριολεκτικά δίνει μάχη με τον χρόνο! Η περίοδος της πανδημίας και των περιορισμών στις μετακινήσεις είναι αλήθεια ότι έχει εντείνει τα προβλήματα, κυρίως από την άποψη της ουσιαστικής διευκόλυνσης από την πλευρά των γονέων που έχουν την αποκλειστική επιμέλεια. Είναι πολλές οι καταγγελίες που έχουν έλθει σε γνώση μας από μέλη για μη τήρηση των αποφάσεων εν μέσω κορονοϊού.
»Από την άλλη, το γεγονός ότι προβλέπεται ο κωδικός 5 για την μετακίνηση λόγω επικοινωνίας διαζευγμένων γονέων με τα παιδιά τους είναι ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος και πως τα παιδιά που εμπλέκονται στην υπόθεση “διαζύγιο” είναι πολλά. Πρέπει να τα προστατεύσουμε με την εξασφάλιση της ισότιμης παρουσίας και των δύο γονέων στην ζωή τους».
Περισσότερες πληροφορίες για τους «Ενεργούς Μπαμπάδες»: www.energoimpampades.gr
Δείτε τα βίντεο με τον Αντώνη Κανάκη και τον Θοδωρή Μαραντίνη:
