Ο Βέρνερ Χέρτζογκ είναι Γερμανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, ένας από τους πιο τολμηρούς, ανορθόδοξους και ενδιαφέροντες δημιουργούς της 7ης τέχνης, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ιδιοσυγκρασιακός και παθιασμένος, αιρετικός και εκλεκτός, με σκοπό όχι την κατάκτηση της κορυφής, αλλά την υπέρβασή της.
Γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου του 1942 στο Μόναχο ως Βέρνερ Στίπετιτς. Θεωρείται ένας από τους εκπροσώπους του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου, έχοντας γυρίσει σοβαρό αριθμό ταινιών και ντοκιμαντέρ. Η φήμη που τον θέλει να κακομεταχειρίζεται και να βασανίζει τους ηθοποιούς του πλανάται πάνω και πέρα από το ασύγκριτο ταμπεραμέντο του, ενώ ο θρύλος ενισχύεται με τους τρομερούς του καυγάδες με τον, έτσι κι αλλιώς αλλόκοτο ηθοποιό, Κλάους Κίνσκι. Ο Κίνσκι του ευχήθηκε να πάθει σύφιλη και ο Χέρτζοκ, σαν απάντηση, ήταν έτοιμος να του κάψει το σπίτι, αλλά φοβήθηκε το σκύλο του ηθοποιού και γύρισε άπραγος με το μπιτόνι βενζίνης στο χέρι.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας Fitzcarraldo του Βέρνερ Χέρτζογκ, με τον Κλάους Κίνσκι:
Είναι ο μόνος σκηνοθέτης που μπορεί να καυχιέται πως έχει κάνει γυρίσματα και στις επτά ηπείρους. Η μητέρα του Ελίζαμπεθ Στίπετιτς ήταν Αυστριακή, κροατικής καταγωγής. Ο Γερμανός πατέρας του τους εγκατέλειψε νωρίς. Υιοθέτησε το επώνυμο Χέρτζοκ, που σημαίνει Δούκας, αργότερα, όταν αποφάσισε να κάνει καριέρα στον κινηματογράφο.
Σε μια συνέντευξη, στο Λος Άντζελες, το 2005 για την προώθηση της ταινίας του «Grizzly Man», πυροβολήθηκε με αεροβόλο από έναν ελεύθερο σκοπευτή που περνούσε με αυτοκίνητο. Το βόλι διαπέρασε το σακάκι του και σφήνωσε σ’ έναν κατάλογο που είχε χώσει στη ζώνη του. Αρνήθηκε να καλέσει την αστυνομία για να αποφύγει το μπλέξιμο και χαρακτήρισε το όλο επεισόδιο ως «τοπικό φολκλόρ». Μιλώντας σχετικά στον πανκ καλλιτέχνη Χένρι Ρόλινς, ο Χέρτζογκ παρέμεινε ψύχραιμος, λέγοντας απλά «είναι πολύ ευχάριστο να σε πυροβολούν χωρίς επιτυχία».
Η ιστορία που ακολουθεί επιβεβαιώνει την αντιφατική φύση του ανθρώπου και του ίδιου του καλλιτέχνη. Όταν ο Χέρτζογκ, το 1974, έμαθε ότι η καλή του φίλη, ιστορικός του κινηματογράφου, Λότε Άισνερ, ήταν ετομοθάνατη αποφάσισε να περπατήσει από το σπίτι του στο Μόναχο ως το σπίτι της στο Παρίσι για να τη δει με τον φόβο, ότι μπορεί να την έβλεπε για τελευταία φορά. Ανάμεσα σε καταιγίδες και μια απειλιτική χιονοθύελλα, ο Χέρτζογκ ανακάλυπτε ξανά το μεγαλείο της φύσης, αλλα κυρίως εκείνο της φιλίας, καταγράφοντας τις εμπειρίες του σε ένα ημερολόγιο που κυκλοφόρησε το 1978 με τίτλο «Walking in Ice». Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην ανάγκη του να βρεθεί δίπλα στην Άισνερ και στην πίστη του πως αυτή του η πρωτοβουλία θα ήταν σωτήρια για τη φίλη του. H Λότε Άισνερ πέθανε το 1983, μα αυτό το αυτοβιογραφικό σημείωμα των 100 σελίδων θα θυμίζει για πάντα πως η δύναμη της αγάπης μπορεί να υπερπηδήσει βουνά. Και αυτό δεν είναι καθόλου κλισέ για τον άνθρωπο που έσυρε ολόκληρα καράβια σε δύσβατες πλαγιές.
Μια τέτοια προσωπικότητα, ο 77 χρονος σήμερα Βέρνερ Χέρτζογκ, σε πείθει ότι όλα μπορούν να συμβούν. Το απέδειξε περίτρανα όταν μαγείρεψε στην πραγματικότητα και έφαγε το παπούτσι του, μόνο και μόνο επειδή έχασε ένα στοίχημα με τον άγνωστο τότε ντοκιμενταρίστα Έρολ Μόρις.
Αντικείμενο του στοιχήματος ήταν η πρόθεση του άφραγκου τότε Μόρις να γυρίσει το μάλλον ασυνήθιστο και αντισυμβατικό ντοκιμαντέρ του «Gates of Heaven» γύρω από ένα νεκροταφείο μικρών ζώων του οποίου η εμπορική αποτυχία οδήγησε στο να ξεθαφτούν οι σωροί περίπου 450 ζώων προκειμένου να μεταφερθούν σε άλλο μέρος. Όταν ο Χέρτζογκ είδε πως ο Μόρις είναι έτοιμος να εγκαταλείψει το σχέδιο του, έβαλε μαζί του στοίχημα για να τον παροτρύνει, λέγοντάς του πως αν τα καταφέρει και η ταινία του προβληθεί, ο ίδιος θα μαγειρέψει και θα φάει τα φορεμένα του παπούτσια.
Τα υπόλοιπα πλέον είναι γνωστά, εφ' όσον το «Gates of Heaven» (1978) όχι μόνο γυρίστηκε αλλά έμεινε και στην ιστορία, ενώ ο ίδιος ο μεγάλος κριτικός Ρότζερ Έμπερτ το αποκάλεσε αριστούργημα. Προκειμένου ο Χέρτζογκ να αποδείξει ότι τα πάντα μπορούν να γίνουν όταν είσαι πιστός στο όραμά σου, όχι μόνο πραγματοποίησε την υπόσχεση του, αλλά έβαλε τον ντοκιμαντερίστα Les Blank να την κινηματογραφήσει σε μια μικρού μήκους ταινία διάρκεια 21 λεπτών με τίτλο «Ο Βέρνερ Χέρτζογκ τρώει το παπούτσι του» («Werner Herzog Eats His Shoe»).
Ακολουθεί η λίστα των συμβουλών του σκηνοθέτη απέναντι στην καλλιτεχνική δημιουργία, όπως αυτή εμφανίζεται στο βιβλίο του ίδιου, Werner Herzog – A Guide for the Perplexed, Βέρνερ Χέρτζογκ, Ένας οδηγός για την Αμηχανία:
1. Μη φοβόσαστε την ανάλυψη πρωτοβουλίας.
2. Δεν υπάρχει τίποτα λανθασμένο στο να να περάσετε μια νύχτα στη φυλακή εάν αυτό σημαίνει να κατακτήσετε τον πυροβολισμό που χρειάζεστε.
3. Ποτέ μην μοιράζεστε τα προβλήματά σας. η απόγνωση πρέπει να παραμείνει ιδιωτική και σύντομη.
4. Μάθετε να ζείτε με τα λάθη σας.
5. Επεκτείνετε τη γνώση σας στην κατανόηση της μουσικής και της λογοτεχνίας, παλαιών και σύγχρονων.
6. Αυτό το μη εκτεθειμένο φιλμ με την κυτταρίτιδα που έχετε στο χέρι σας μπορεί να είναι το τελευταίο που υπάρχει, οπότε κάνετε κάτι εντυπωσιακό με αυτό.
7. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να μην τελειώσει μια ταινία.
8. Βάλτε κόφτες παντού.
9. Στόχος είναι η ανατροπή της θεσμικής δειλίας.
10. Ζητήστε συγχώρεση, όχι άδεια.
11. Πάρτε τη μοίρα σας στα χέρια σας.
12. Μάθετε να βλέπετε την ουσία ενός τοπίου, αυτό που δε φαίνεται με την πρώτη ματιά.
13. Ανάψτε τη φωτιά μέσα σας και εξερευνήστε το άγνωστο έδαφος.
14. Περπατήστε ευθεία, ποτέ από την παράκαμψη.
15. Κάντε μανούβρες και περιπλανηθείτε, αλλά πάντα με αποτέλεσμα.
16. Μην φοβάστε την απόρριψη.
17. Αναπτύξτε τη δική σας φωνή.
18. Η κάθε πρώτη μέρα είναι ένα σημείο μη επιστροφής.
19. Η πιθανότητα είναι η ψυχή του κινηματογράφου.
20. Οι τακτικές των αντάρτικων είναι καλύτερες.
21. Εκδικηθείτε αν χρειαστεί.
22. Συνηθίστε την αρκούδα που έρχεται πίσω σας.
Photo: EPA
