Ακούγοντας τους ασθενείς μου στο πολυιατρείο ένα από τα συμπεράσματα μου είναι ότι λιγουρεύονται συνήθως τις λάθος τροφές (πίτσα, σοκολατή ή πατατάκια).
Αυτό με έβαλε στην διαδικασία να αναζητήσω την επιστημονική βάση, γιατί την σαφή εξήγηση την αντιλαμβανόμαστε όλοι και είναι η γεύση.
Αρχικά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η «λιγούρα» δεν είναι πείνα. Η βιολογική πείνα είναι η ανάγκη του σώματος για ενέργεια και συγκεκριμένα για θρεπτικά στοιχεία. Όταν το στομάχι μας είναι άδειο, εκκρίνεται η ορμόνη της πείνας από τον υποθάλαμο η γκρελίνη. Όταν χορταίνουμε εκκρίνεται η λεπτίνη από τα λιποκύτταρα και σταματάμε να τρώμε. Επίσης η ινσουλίνη από το πάγκρεας ως ανταπόκριση στο αυξημένο σάκχαρο αίματος. Πιο απλά, όταν πεινάμε αλήθεια τρώμε οποιαδήποτε τροφή βρίσκουμε. Σε αντίθεση με τις λιγούρες όπου η λαχτάρα μας είναι για συγκεκριμένα φαγητά.
Εδώ εμπλέκονται νευροδιαβιβαστές που μας κάνουν χαρούμενους.
1. Ντοπαμίνη: όταν μαθαίνουμε κάτι καινούργιο ή ενδιαφέρον, εκκρίνεται ντοπαμίνη με αποτέλεσμα να μαθαίνουμε και να συγκεντρωνόμαστε και το ίδιο ισχύει και με τιςγεύσεις.
2. Οπιοειδή: τα «ηρεμιστικά» του εγκεφάλου. Εκκρίνονται στον εγκέφαλο κάθε φορά που κάτι μας ευχαριστεί, με αποτέλεσμα να θέλουμε να το επαναλάβουμε υποσυνείδητα. Αυτό συμβαίνει με την ζάχαρη τα γλυκά και τα λιπαρά τρόφιμα. Δυστυχώς, ειδικά στην Ελλάδα έχουμε γαλουχηθεί με αυτά από παιδιά. Κλαίγαμε, θυμώναμε ο παππούς και η γιαγιά, για να μας ηρεμήσουν μας έδιναν γλύκα ή μπισκότα για να μας δείξουν την αγάπη τους ή για να μας ανταμείψουν για κάτι καλό πού κάναμε. Οι μνήμες αυτές έχουν αποθηκευτείς τον εγκέφαλο μας, αναβιώνοντας συναισθήματα ανακούφισης και ευφορίας με αποτέλεσμα ενστικτωδώς να τα αναζητούμε. Την ίδια αντίδραση έχουμε και με το άγχος. Αυτό που συμβαίνει στο σώμα μας, όταν αγχωνόμαστε είναι η έκκριση κορτιζόλης, η οποία δίνει το σήμα στο σώμα μας να αυξήσει το σάκχαρο του, για να έχουν ενέργεια τα κύτταρα και από την άλλη «ρίχνει» το ανοσοποιητικό. Επίσης μπλοκάρει την έκκριση λεπτίνης και ινσουλίνης με αποτέλεσμα την πείνα. Ακόμη και οι γεύσεις που διαλέγουμε είναι ζήτημα συναισθημάτων και νευροδιαβιβαστών εγκεφάλου.
Είναι πιο εύκολο και γρήγορο να ανοίξουμε ένα σακουλάκι πατατάκια, να βάλουμε ένα έτοιμο γεύμα στον φούρνο μικροκυμάτων, παρά να μαγειρέψουμε
Ζητάμε γλυκό και ειδικά σοκολάτα γιατί αναζητάμε στοργή, τρυφερότητα ειδικά πριν την περίοδο μαγνήσιο το μέταλλο της ηρεμίας που περιέχει η μαύρη σοκολάτα όπως και αντιοξειδωτικά. Όταν ζητάτε αλμυρούς ξηρούς καρπούς τότε πιθανά σας λείπει αλάτι, επίσης αυτό, φανερώνει έναν άνθρωπο τελειομανή ή αγχώδη, ο οποίος εκτονώνεται μασουλώντας τραγανούς ξηρούς καρπούς. Αν τρώτε πολλά γαλακτοκομικά, ειδικά γιαούρτι και τυρί, μπορεί να σας λείπει ασβέστιο. To ίδιο ισχύει όταν ζητάμε κόκκινο κρέας, ειδικά οι έγκυες γυναίκες, ζητούν σίδηρο.
Βέβαια, εκτός από την παραπάνω επιστημονική εξήγηση, υπάρχουν και οι πιο απλές και καθημερινές αιτίες.
Δεν έχω χρόνο. Οι περισσότεροι είμαστε πολυάσχολοι και πλέον ο χρόνος για να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας είναι ελάχιστος. Οι περισσότεροι λένε “ όταν θα βρώ χρόνο θα φάω υγιεινά”. Ξέρουμε όλοι ότι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να γίνει αν εμείς δεν το επιδιώξουμε. Είναι πιο εύκολο και γρήγορο να ανοίξουμε ένα σακουλάκι πατατάκια, να φάμε ένα γλυκό, να βάλουμε ένα έτοιμο γεύμα στον φούρνο μικροκυμάτων. Έτσι όμως θα δείτε την ζυγαριά να ανεβαίνει και τα προβλήματα δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν. Έχετε συνειδητοποιήσει όμως πόσο χρόνο θα χάσετε μετά από την δουλεία σας,πηγαίνοντας σε γιατρούς; ή ακόμα πόσο θα πέσει η απόδοσή σας στην δουλειά με το παραπάνω βάρος που θα κουβαλάτε; Όπως βρίσκουμε χρόνο για τα παιδιά μας και την δουλειά μας, έτσι πρέπει να βρούμε για την διατροφή μας. Μόνο έτσι θα είμαστε ικανοί να αντεπεξέλθουμε και σε όλα τα άλλα.
Η καλή διατροφή κοστίζει. Σαφώς κοστίζει. Όσο πιο θρεπτική είναι μια τροφή και πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία τόσο πιο ακριβή, θεωρητικά, είναι. Έχουμε όμως την τύχη να ζούμε σε μια χώρα ευλογημένη με φρέσκα φρούτα και λαχανικά που δεν κοστίσουν τόσο πολύ. Όλα είναι θέμα προγραμματισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι βγαίνουν συνέχεια οικονομικές μελέτες για το πόσα χρήματα ξοδεύουμε για θέματα υγείας.
Όποτε «Kάλλιον το προλαμβάνειν παρά το θεραπεύειν»
Δεν μου αρέσουν τα λαχανικά. Η διατροφή είναι θέμα αυθυποβολής. Μαθαίνουμε να μας αρέσουν οι υγιεινές τροφές. Εκπαιδεύουμε το σώμα μας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλους όσους επιβλέπω, αφού χάσουν κιλά και αλλάξουν διατροφικές συνήθειες, όλοι λένε πόσο καλύτερα νιώθουν. Είναι πιο δραστήριοι, χαρούμενοι έχουν ευεξία και όταν ξεφεύγουν κάποιες στιγμές μόνοι τους αντιλαμβάνονται πόσο άσχημα νιώθουν,γιατί το υγιες πια σώμα τους αντιδρα.
Καταλήγοντας θέλω να τονίσω ότι τίποτα δεν είναι εύκολο, όπως όλα στην ζωή. Η υγεία μας όμως είναι στα χέρια μας και η διατροφή παίζει τον βασικότερο ρόλο.
Σας ευχαριστώ,
Δρ. Μαρία Αθ. Ψωμά MD, PhD, DU
Ιατρός – Μικροβιολόγος, Ιατρική της Παχυσαρκίας
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Ιατρική & Χειρουργική της Παχυσαρκίας ( Πανεπιστήμιο Παρισιού VI )
Εθν. Αντιστάσεως 14, 2ος ορ. 152 32 , Χαλάνδρι, Αθήνα,
Τ. 210 6801085-086
