Μέσα από το «στοιχειωμένο» κουφάρι του αρχοντικού του πιο φημισμένου ζωγράφου της Κέρκυρας, του Άγγελου Γιαλλινά, βγαίνουν σήμερα ψίθυροι μιας άλλης εποχής. Όταν ήταν ακόμα ζωντανό το Libro d' Oro, το χρυσό βιβλίο, μοναδικό σε όλα τα Επτάνησα, όπου γράφονταν όλοι οι ευγενείς και άρχοντες. Ο λόγος για το γκρίζο επιβλητικό κτίριο στο βορειοδυτικό μέρος της Άνω Πλατείας Σπιανάδας, ένα οικοδομικό κομψοτέχνημα.
Χαρακτηρίζεται από προστώο στο ισόγειο, με κομψή τοξοστοιχία, τα πέτρινα τόξα της οποίας κοσμούνταν, ίσως, άλλοτε με το γλυπτό οικόσημο της οικογένειας των Quartano που φέρεται να ήταν και η πρώτη ιδιοκτήτρια του κτιρίου στα Ενετικά χρόνια. Το οικόσημο αποτελούνταν από θυρεό ο οποίος έφερε ανάγλυφη κεφαλή λέοντος που βρυχιόνταν, δείγμα της ισχύος της οικογένειας. Πάνω από το κεφάλι του λιονταριού υπήρχαν ανάγλυφα που συμβόλιζαν ένα ρόδο, το σήμα της άνοιξης, ένα στάχυ, σήμα του καλοκαιριού, και ένα σταφύλι, σήμα του φθινοπώρου. Στο οικόσημο δεν απεικονιζόταν η τέταρτη εποχή, δηλαδή ο χειμώνας, ο οποίος συνοδευόταν από δριμείς καιρικές συνθήκες, φτώχιας και εξαθλίωσης.
Στον όροφο πάνω από τη στοά διαμορφώνεται εμφανώς ένας εξώστης. Την εποχή εκείνη οι άρχοντες της πόλης συνήθιζαν να παρακολουθούν από εκεί τους αγώνες κονταρομαχίας που διεξάγονταν τις ημέρες του καρναβαλιού.
Στον όροφο πάνω από τη στοά διαμορφώνεται εμφανώς ένας εξώστης. Την εποχή εκείνη οι άρχοντες της πόλης συνήθιζαν να παρακολουθούν από εκεί τους αγώνες κονταρομαχίας που διεξάγονταν τις ημέρες του καρναβαλιού.
Το κτίριο, όπως αναφέρεται στις «Ειδικές εκδόσεις και λευκώματα για το νησί και την πόλη της Κέρκυρας 5. Παράρτημα - Βιβλιοθήκη», πέρασε από πολλές οικοδομικές φάσεις. Το κύριο κτίσμα φέρεται να προέρχεται από τη συνένωση δύο άλλων κτιρίων, στα οποία στη συνέχεια, το 17ο αιώνα, προστέθηκε η στοά. Το 19ο αιώνα αυξήθηκε κατά ύψος και κατά πλάτος με σχέδια του πρωτοπόρου Κερκυραίου αρχιτέκτονα Ιωάννη Χρόνη.
Μετά τους Quartano, το κτίριο αναγράφεται πως ήρθε στην οικογένεια Γιαλλινά, που το 1791 γράφτηκε στον κατάλογο των ευγενών του νησιού. Χαρακτηριστικό είναι πως ο Σπυρίδων Γιαλλινάς (γενν. 1762), διδάκτορας νομικής του Παν. Πάδοβας, το 1801 έγινε μέλος της Συγκλήτου που διεύθυνε την Ιόνιο Πολιτεία.
Σε αυτό το αρχοντικό γεννήθηκε και έζησε ο διακεκριμένος, διεθνούς φήμης Έλληνας ζωγράφος Άγγελος Γιαλλινάς (1857 – 1939). Ιδρυτής της Καλλιτεχνικής Σχολής Κέρκυρας, αγαπημένος πολλών βασιλέων της εποχής, μεταξύ αυτών του Κάιζερ της Γερμανίας, της βασίλισσας της Αγγλίας, της αυτοκρατορικής οικογένειας της Ιαπωνίας, αλλά και της πριγκίπισσας Σίσσυ, που το 1907-1908 τον κάλεσε να φιλοτεχνήσει τις τοιχογραφίες της οικίας Βράιλα, που ήταν η εξοχική έπαυλη της, δηλαδή το παλάτι της στο Αχίλλειο. Εκεί ο περιζήτητος ζωγράφος άφησε το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα με τις υδατογραφίες του.
Ο γιος του, Στάμος Γιαλινάς Χαλικιόπουλος Αγοραστός (1905-1990), λόγω ατεκνίας συνέστησε, πριν από τον θάνατό του, το οίκημα να γίνει ίδρυμα πολιτισμού, για να στεγαστούν οι πίνακες του σπουδαίου πατέρα του. Το αρχοντικό πήρε ζωή και το 1992 έγινε πινακοθήκη που φιλοξενούσε στους τοίχους του 594 έργα του Άγγελου Γιαλλινά. Όμως με το πέρασμα των χρόνων άρχισε να έχει εμφανείς φθορές. Το 2010 αποκαλύφθηκε ότι είχε βεβηλωθεί και, με την καταγραφή που έγινε, διαπιστώθηκε ότι είχαν κλαπεί 15 συνολικά έργα: οκτώ πίνακες και επτά από τις οκτώ ταπισερί του ζωγράφου.
Το 2010 αποκαλύφθηκε ότι είχε βεβηλωθεί και, με την καταγραφή που έγινε, διαπιστώθηκε ότι είχαν κλαπεί 15 συνολικά έργα: οκτώ πίνακες και επτά από τις οκτώ ταπισερί του ζωγράφου.
Πολλοί Κερκυραίοι θα πούνε τότε πως δεν γνώριζαν ότι στο συγκεκριμένο οίκημα βρισκόταν ο θησαυρός του Άγγελου Γιαλλινά. Σύμφωνα με την καταγραφή, τα θέματα των οκτώ πινάκων που κλάπηκαν ήταν τα: «Πόλη της Κέρκυρας», «Βιβλία», «Μελανοδοχεία», «Ανθοδοχείο», «Ομπρέλα υπαίθρου», «Φεγγάρι», «Ιστιοφόρα», «Προσωπογραφία». Τότε οι εναπομείναντες πίνακες, πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, για να διασωθούν από τη φθορά του χρόνου και την υγρασία μετά από αίτημα του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Γιαλλινά μεταφέρθηκαν σε ειδικό χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Κέρκυρας.
Το αρχοντικό του Γιαλλινά είναι κηρυγμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο του Υπουργείου Πολιτισμού, ιδιοκτησίας του ιδρύματος Άγγελου Γιαλλινά, ενώ τον περασμένο Απρίλιο, σύμφωνα με ανακοίνωση της δημάρχου Κεντρικής Κέρκυρας, Μερόπης Υδραίου, ξεκίνησε η δημοπράτηση του έργου αποκατάστασης και επανάχρησής του. Σήμερα το αρχοντικό ζει στη σκιά του παρελθόντος. Με θέα το απέραντο γαλάζιο του Ιονίου, στέκει μουντό και ξεθωριασμένο, με μία φθαρμένη πινακίδα, αντί του οικοσήμου, να θυμίζει πως κάποτε εδώ έζησε και ο Άγγελος Γιαλλινάς.
Στοιχεία και φωτό από ΑΠΕ-ΜΠΕ
