Μην ξεγελιέστε από τις φωτογραφίες. Η Τζένη μπορεί να έχει την άγρια ομορφιά της Λάρα Κροφτ, τo sexy beach look της Πάμελα Άντερσον ή το επιθετικό στυλ μιας ροκ σταρ (μηχανόβια γαρ), αλλά όταν τη συναντήσεις, και κυρίως όταν της μιλήσεις, καταλαβαίνεις ότι είναι ένα γλυκό κορίτσι, που πατάει καλά τα πόδια της στη γη, κι ας περνάει το μισό της χρόνο μέσα στο νερό. Γεννημένη στο Λυγουριό, μεγάλωσε σχεδόν μέσα στο θέατρο της Επιδαύρου, με την θεραπευτική αύρα του Ασκληπιείου να της χαϊδεύει την ψυχή προετοιμάζοντάς την -άθελά της- γι’ αυτό που έμελλε να γίνει: σωτήρας ανθρώπινων ζωών.
Η Τζένη Κατσαρού, εκτός από μητέρα ενός 9χρονου αγοριού, είναι επαγγελματίας ναυαγοσώστρια, αναπληρώτρια διευθύντρια της ΕΝΑΚ (Ελληνική Ναυαγοσωστική Ακαδημία), εκπαιδεύτρια ναυαγοσωστικής και εκπαιδεύτρια κολύμβησης ενηλίκων. Επιπλέον, από το Νοέμβριο μέχρι σήμερα, συντονίζει την ομάδα της ΕΝΑΚ που συμμετέχει εθελοντικά στη διάσωση προσφύγων στη Λέσβο.
Έφτασα να πνιγώ κι αυτό όρισε τη ζωή μου
«Γύρω στα 12-13, έκανα ένα σκασιαρχείο με τους συμμαθητές μου και πήγαμε για μπάνιο στην Καραθώνα του Ναυπλίου. Εκεί έζησα την γλυκιά (ως ένα σημείο) εμπειρία του πνιγμού. Ένας πρωτοετής φοιτητής Ιατρικής, που κάτι είχε προλάβει να διαβάσει για Πρώτες Βοήθειες, ήταν αυτός που με έσωσε. Για 4 ολόκληρα χρόνια, αρνιόμουν να μπω στο νερό. Τότε, δεκαετία του ’90, σε επαρχία ειδικά, ο ψυχολόγος-ψυχίατρος ήταν ταμπού – και σήμερα βέβαια είναι. Όλα αυτά τα χρόνια όμως, δούλευα μόνη μου τη φοβία. Αργότερα σπούδασα βρεφονηπιοκόμος, διοίκηση επιχειρήσεων, δημοσιογράφος, όλα σχεδόν ταυτόχρονα. Δούλεψα και για ένα μικρό διάστημα με παιδιά, αλλά οι τέσσερις τοίχοι δεν μπορούσαν να με κρατήσουν, όσο κι αν μ’ άρεσαν τα παιδιά. Πάντα ήμουν ανήσυχη και πάντα ασχολιόμουν με τον αθλητισμό (στίβος, χάντμπολ κ.λπ.).
Μέχρι που στα 21 μου, βρέθηκα από τύχη να εκπαιδεύομαι ως ναυαγοσώστρια. Μπήκα στη διαδικασία να κατακτήσω το κομμάτι της ναυαγοσωστικής γιατί ήταν κάτι που με είχε τραυματίσει. Η παλιά φοβία μου έμελλε να ορίσει όλη τη ζωή μου. Βλέπεις, πολλές φορές, ο φόβος δίνει φτερά. Έκτοτε, προσπάθησα να πιάσω όλα τα κομμάτια: Κάνω τζετ σκι, σκούμπα, οδηγώ σκάφη, είμαι εκπαιδεύτρια κατάδυσης… Προσπάθησα να πιάσω όλα τα κομμάτια, το κύκλωσα το θέμα».
Ο μύθος του Baywatch
Οι καλύτεροι ναυαγοσώστες δεν είναι οι αθλητικοί τύποι
«Εμείς στην ΕΝΑΚ απομυθοποιήσαμε πολύ γρήγορα το Baywatch, από το 2003 που έπαιζε. Από την πλευρά τη δική μας, του επαγγελματία ήταν και θέμα φιλότιμου. Με τόσες θάλασσες και τόσους ικανούς ανθρώπους στο χώρο, ήρθε το Baywatch να μάθει στους Έλληνες ότι υπάρχει ναυαγοσωστική; Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, έκανε και καλό: το Baywatch ήταν αυτό που ενεργοποίησε τον κόσμο, που του θύμισε -ή του έμαθε- ότι υπάρχει κι αυτή η δουλειά.
Όσο γι’ αυτό που με ρωτάς, ότι πρέπει δηλαδή να έχεις ένα αθλητικό background για να ασχοληθείς, είναι μύθος. Οι αθλητές μάλιστα, λόγω υπερβολικής σιγουριάς, δεν δείχνουν την ίδια προσήλωση στα μαθήματα όσο οι άλλοι, οι μη αθλητικοί. Συχνά οι άνθρωποι που έρχονται στην ΕΝΑΚ να πάρουν πληροφορίες είναι διστακτικοί λόγω σωματότυπου. Κουβαλάνε το κόμπλεξ “επειδή είμαι χοντρός, δεν θα μπορέσω”. Κι όμως, οι χοντρούληδες είναι οι πιο ευέλικτοι, είναι οι καλύτεροι ναυαγοσώστες. Οι μποντιμπιλντεράδες αντίθετα, που δεν έχουν λίπος, βουλιάζουν, βρε παιδί μου, δεν τους θέλω. Όποιος όμως κι αν είναι ο σωματότυπος, δεν γίνεσαι ναυαγοσώστης αν δεν έχεις μέσα σου έμφυτη τη διάθεση της προσφοράς. Ακόμη κι αυτοί που έρχονται απλώς για να συμπληρώσουν το βιογραφικό τους έχουν τη διάθεση της ανοιχτής αγκαλιάς».
Ο ναυαγοσώστης δεν γνωρίζει κρίση
«Ο κόσμος λέει πως δεν έχει δουλειά κι εμείς λέμε “ελάτε να δουλέψετε”. Είναι ένα επάγγελμα με άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Δεν υπάρχει δημόσια σχολή ναυαγοσωστικής. Εμείς στην ΕΝΑΚ δίνουμε το δίπλωμα μετά από δύο εβδομάδες εντατικής παρακολούθησης – με βασική βέβαια προϋπόθεση να ξέρει ήδη κολύμπι ο εκπαιδευόμενος. Εδώ δεν διδάσκουμε μόνο Πρώτες Βοήθειες, αλλά όλη τη διαδικασία διάσωσης, ακόμη και πολεμικές λαβές. Παίζουμε ξύλο μέσα στο νερό, αφού ο άνθρωπος που πνίγεται αναπτύσσει τεράστια δύναμη. Το δίπλωμα είναι αρκετό για να μπορεί κάποιος να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια σε έναν άνθρωπο που πνίγεται. Αν όμως θέλει να πάρει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, θα πρέπει να δώσει εξετάσεις (θεωρητικές και πρακτικές) στο Λιμεναρχείο, όπως επίσης και εξετάσεις για οδήγηση ταχύπλοου σκάφους. Ωστόσο το δίπλωμα της ιδιωτικής σχολής ναυαγοσωστικής είναι προαπαιτούμενο. Στην σπάνια πραγματικά περίπτωση, που θα αποτύχει ενώ έχει το χαρτί από εμάς, θα επιστρέψει στη σχολή για εκπαίδευση εκ νέου, χωρίς όμως να πληρώσει έξτρα».
Έχουμε την πιο ασφαλή θάλασσα και δεν ξέρουμε κολύμπι
«Μας παίρνουν οι Αυστραλοί και λένε “τι κάνει η πισίνα σας”; Έχουμε την πιο ασφαλή θάλασσα. Ως παίκτρια του Survivor το 2003, έμπαινα στη θάλασσα της Μαλαισίας, που είναι πολύ ζεστή, κι έβλεπα ότι οι πληγές αντί να κλείνουν, άρχισαν να κακοφορμίζουν. Οι νέοι άνθρωποι εξακολουθούν να μην ξέρουν κολύμπι. Γι’ αυτό, τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με την εκμάθηση κολύμβησης ενηλίκων. Είναι πολλοί αυτοί που δεν ξέρουν κολύμπι (ή που κολυμπούν μόνο στα ρηχά) και ντρέπονται να το παραδεχτούν. Και δεν είναι μόνο ηλικιωμένοι. Να, αυτή την εποχή δέχομαι πάρα πολλά τηλέφωνα από κορίτσια που μου ζητάνε επειγόντως βοήθεια. Τι γίνεται: γνώρισαν κάποιον που ασχολείται π.χ., με θαλάσσια σπορ και του είπαν ψέματα ότι ξέρουν καλό κολύμπι. Τώρα λοιπόν έρχονται πανικόβλητες να μάθουν κολύμβηση. Υπάρχει μεγάλη φοβία με το νερό και κάθε μαθητής την αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Εγώ επειδή έχω αντίστοιχη εμπειρία, μπορώ να τους πλησιάσω διαφορετικά. Έχω μαθητές που έχουν κάνει συνεδρίες με ψυχολόγο πάνω από 6 χρόνια και δεν έχουν καταπολεμήσει τον φόβο του νερού. Για μένα είναι ένα παιχνίδι φοβερά γοητευτικό. Τους πιάνω, τους αγγίζω, τους χαλαρώνω. Δεν είμαστε όλοι ικανοί να μεταφέρουμε πέρα από τη γνώση, την αύρα μας, τη δύναμή μας. Από κάθε μαθητή παίρνω απίστευτη δύναμη και του τη γυρνάω πίσω. Ετοιμάζω μάλιστα κι ένα βιβλίο σχετικά με τις φοβίες».
Εν ώρα υπηρεσίας
«Ένας ναυαγοσώστης οφείλει να είναι στην παραλία από τις 10.30 το πρωί έως τις 5.30 το απόγευμα. Εγώ παίρνω την ντουντούκα μου και τους ενημερώνω, τόσο το πρωί όσο και την ώρα που ετοιμάζομαι να φύγω. Πέρα από τη ναυαγοσωστική, οι άνθρωποι μας φορτώνουν κι άλλα καθήκοντα. Το πιο σύνηθες είναι το baby sitting. Υπάρχουν δηλαδή γονείς που μας βλέπουν και το εκμεταλλεύονται: παρατάνε τα παιδιά τους μόνα στη θάλασσα και πάνε για μπίρες. Το καμάκι; Ναι, παίζει και για τα αγόρια και για τα κορίτσια. Υπάρχουν ακόμη και αυτοί που θα σου πουν ότι ενοχλούνται από την παρουσία σου. Με τον καιρό όμως όλα αυτά μαθαίνεις και τα διαχειρίζεσαι. Και φυσικά δεν εκτιμούν όλοι το γεγονός ότι τους έσωσες τη ζωή. Θυμάμαι ένα περιστατικό με 5χρονο που πνιγόταν ενώ η μάνα του κουβέντιαζε με τις φίλες της. Το έβγαλα έξω, της έδωσα οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει στη συνέχεια, και δεν γύρισε να μου πει ούτε ευχαριστώ. Άλλοι πάλι λένε ένα τυπικό “ευχαριστώ” (σκεπτόμενοι ότι αυτή είναι η δουλειά μας). Ευτυχώς υπάρχουν κι εκείνοι που μας θυμούνται και μας παίρνουν χρόνια μετά να μας πουν ένα “Χρόνια Πολλά”».
Ως φορολογούμενοι, οφείλουμε να ζητάμε ναυαγοσώστη όπου προβλέπει ο νόμος
«Το Λιμεναρχείο ορίζει ποιες παραλίες θα έχουν ναυαγοσωστική κάλυψη σύμφωνα με το πόσος κόσμος θα πάει και θα έρθει μέσα στην ημέρα. Η ακτογραμμή που φυλάει κάθε ναυαγοσώστης είναι 600 μέτρα. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2000, οι παραλίες υποχρεούνται να έχουν ναυαγοσώστες αν δέχονται τουλάχιστον 500 άτομα ημερησίως (το προεδρικό διάταγμα του 2000 στηρίχτηκε στο αντίστοιχο του 1975). Από τότε όμως έχουν αλλάξει πολλά. Ο τουρισμός έχει αυξηθεί κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, 30%. Έχουν ανοίξει επομένως κι άλλες παραλίες. Επιπλέον, δεν δέχονται όλοι οι δήμοι να πληρώσουν για ναυαγοσώστη. Παίρνουν τα λεφτά του προϋπολογισμού για 3 μήνες (από 1η Ιουνίου ως 31η Αυγούστου) για τον ναυαγοσώστη και δίνουν, π.χ., για μια τραγουδίστρια. Αν γίνει καταγγελία, το πρόστιμο που πληρώνουν είναι μόλις 300 ευρώ, γι’ αυτό και επαναλαμβάνουν την ίδια τακτική.
Εμείς, ως Έλληνες φορολογούμενοι, πληρώνουμε γι’ αυτήν την παροχή. Έχουμε λοιπόν υποχρέωση να ζητάμε ναυαγοσώστη και να κάνουμε καταγγελίες όποτε διαπιστώνουμε την απουσία του».
Info
Αν θέλετε κι εσείς να γίνετε μια θαλασσινή ηρωίδα, επισκεφτείτε τον ιστότοπο της ΕΝΑΚ. 29 Φεβρουαρίου ξεκινά νέο τμήμα (πείτε ότι τηλεφωνείτε εκ μέρους μας).
