«Κάποτε ήμουν κορίτσι, αλλά όχι πια. Μυρίζω άσχημα. Το αίμα ξεράθηκε και πέτρωσε πάνω μου και πάνω στο κουρελιασμένο ρούχο μου. Τα σωθικά μου ένας βάλτος. Χύμηξα μέσα στο δάσος που είδα εκείνη την πρώτη, φριχτή νύχτα που άρπαξαν εμένα και τις φίλες μου από το σχολείο.
»Οι κρότοι των πυροβολισμών στον κοιτώνα μας μας αιφνιδίασαν και οι άντρες με τα καλυμμένα πρόσωπα και το άγριο βλέμμα μάς είπαν ότι ήταν στρατιώτες που ήρθαν για να μας προστατέψουν, γιατί έγινε εξέγερση στην πόλη. Φοβηθήκαμε, τους πιστέψαμε. Τα κορίτσια σηκώθηκαν όπως όπως από τα κρεβάτια τους και άλλες ήρθαν από τη βεράντα όπου κοιμούνταν, γιατί ήταν μια ζεστή, υγρή νύχτα.
»Μόλις ακούσαμε το Αλάχου Άκμπαρ, Αλάχου Άκμπαρ, καταλάβαμε».
Η αφηγήτρια του παραπάνω αποσπάσματος, με το οποίο ανοίγει το «Κορίτσι» (εκδ. Κλειδάριθμος), η «Μαριάμ», είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά θα μπορούσε να είναι η Rebecca, η Abigail, η Hope ή η Patience: Κάποιο από τα θύματα απαγωγής της εξτρεμιστικής ισλαμικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ. Μια από τις αληθινές γυναίκες που συνάντησε η συγγραφέας του βιβλίου, η 90χρονη Έντνα Ο’ Μπράιεν, στο πρόσφατο ταξίδι της στη Νιγηρία.
Η πολυβραβευμένη Ιρλανδή, που χρίστηκε Ταξιάρχης του γαλλικού Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών -μόνο μια από τις σπουδαίες και πολυάριθμες διακρίσεις της- μέσα από τα έργα μυθοπλασίας της δίνει, διαχρονικά, φωνή στις γυναίκες-θύματα βίας. Στο «Κορίτσι» ενσαρκώνει, με ανατριχιαστική πειστικότητα, ένα έφηβο κορίτσι από τη Νιγηρία, απροσδιόριστης ηλικίας. Η ηρωίδα της, αφού απάγεται από την Μπόκο Χαράμ, βασανίζεται, βιάζεται, μένει έγκυος, εξαναγκάζεται να παντρευτεί και, ακόμα και αφού καταφέρνει να δραπετεύσει καλείται, για να εξασφαλίσει όχι μόνο τη δική της επιβίωση αλλά και εκείνη του παιδιού που έχει αποκτήσει στο μεταξύ, να αντιμετωπίσει τα στοιχεία της φύσης και το κοινωνικό στίγμα που συνοδεύει τις «συζύγους του δάσους», χαρακτηρισμός που αποδίδεται υποτιμητικά σε πολλά από εκείνα τα κορίτσια.
Ακόμα και αφού δραπετεύει, καλείται, για να εξασφαλίσει όχι μόνο τη δική της επιβίωση αλλά και εκείνη του παιδιού που έχει αποκτήσει στο μεταξύ, να αντιμετωπίσει τα στοιχεία της φύσης και το κοινωνικό στίγμα που συνοδεύει τις «συζύγους του δάσους»
Το όνομα της Μπόκο Χαράμ, σε μια τοπική διάλεκτο «Η δυτική παιδεία απαγορεύεται», μαρτυρά το σκοπό της: να απαγορεύσει οποιαδήποτε δραστηριότητα σχετίζεται με τον δυτικό τρόπο ζωής και, ανατρέποντας την κυβέρνηση της Νιγηρίας, να εγκαθιδρύσει ένα ισλαμικό χαλιφάτο. Ανάμεσα στο 2009 και το 2015 υπολογίζεται ότι σκότωσε πάνω από 13.000 πολίτες και απήγε πάνω από πεντακόσιους, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Πάνω από 1,5 εκατομμύριο έχουν εκτοπιστεί, εξαιτίας των επιθέσεών της.
Η πλέον διαβόητη υπόθεση απαγωγής ήταν εκείνη των 276 μαθητριών από το Τσίμπο της Νιγηρίας το 2014. Είχε προκαλέσει τέτοια κατακραυγή παγκοσμίως, που ακόμα και η τότε Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, Μισέλ Ομπάμα, είχε ζητήσει την απελευθέρωση των κοριτσιών. Μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν, πολλά από αυτά διασώθηκαν από το στρατό ή απελευθερώθηκαν μετά από διαπραγματεύσεις αλλά σύμφωνα με στοιχεία του Reuters, περίπου 100 αγνοούνται μέχρι σήμερα.
Η πλέον διαβόητη υπόθεση απαγωγής ήταν εκείνη των 276 μαθητριών από το Τσίμπο της Νιγηρίας το 2014. Είχε προκαλέσει τέτοια κατακραυγή παγκοσμίως, που ακόμα και η τότε Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, Μισέλ Ομπάμα, είχε ζητήσει την απελευθέρωση των κοριτσιών.
«Μου είπαν, δεν θα γυρίσεις σπίτι, θα σε παντρέψουμε, αφού είσαι ακόμα νέα» λέει ένα θύμα απαγωγής σε μαρτυρία του στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και προσθέτει: «Δεν θέλαμε να προσηλυτιστούμε, αλλά οι απαγωγείς μάς είπαν, αν δεν συμμορφωθείτε, θα σας πυροβολήσουμε και θα σας πετάξουμε μέσα στο ποτάμι». Ενώ μια άλλη γυναίκα θυμάται τα εξής: «Ένας από αυτούς με βίασε. Τον παρακαλούσα να με αφήσει γιατί είχα το μωρό μου, αλλά δεν ήθελε να με ακούσει και μου είπε να αφήσω κάτω το μωρό μου. Έτσι κι έκανα».
Μετά από μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Νιγηρία, που οδήγησε στην απελευθέρωση 300 γυναικών και παιδιών, μια από τις διασωθείσες, η 27χρονη Λάμι Μούσα, είπε κλαίγοντας: «Όταν κατάλαβαν ότι ήμουν έγκυος, είπαν ότι πατέρας ήταν ένας άπιστος [ο σύζυγός της] και τον σκότωσαν. Μία εβδομάδα αφού γεννήσεις θα σε παντρέψουμε με τον στρατηγό μας, μου είπαν. Γέννησα στη διάρκεια της νύχτας και το επόμενο πρωί διασωθήκαμε από τους στρατιώτες».
«Ένας από αυτούς με βίασε. Τον παρακαλούσα να με αφήσει γιατί είχα το μωρό μου, αλλά δεν ήθελε να με ακούσει και μου είπε να αφήσω κάτω το μωρό μου. Έτσι κι έκανα».
«Κάθε μέρα βλέπαμε να σκοτώνουν κάποιον από εμάς και περιμέναμε τη σειρά μας» πρόσθεσε η 24χρονη Ουμαρού, μητέρα δύο παιδιών. Μερικά από τα παιδιά που ζούσαν στο στρατόπεδο, λόγω του υποσιτισμού, ήταν «μικρά, σκελετωμένα σώματα με ζαρωμένο δέρμα που τα έκανε να μοιάζουν με ηλικιωμένους» κατά τη Μισέλ Φολ, ρεπόρτερ του ειδησεογραφικού πρακτορείου Associated Press.
Στα τέλη Φεβρουαρίου του 2021 το Reuters περιέγραψε μια ακόμα υπόθεση απαγωγής στη Νιγηρία, 317 μαθητριών γυμνασίου, από την Κυβερνητική Σχολή Επιστημών στην πόλη Τζανγκέμπε. Τα θύματα μεταφέρθηκαν σε άγνωστο προορισμό, στο κοντινό δάσος. Τις απαγωγές της Μπόκο Χαράμ πλέον αντιγράφουν και άλλες στρατιωτικές ομάδες και εγκληματικές συμμορίες.
Στον βορρά της Νιγηρίας, που βυθίζεται ολοένα στην ανομία, οι γονείς των κοριτσιών έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις αρχές και αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ένας από αυτούς είπε στο Reuters: «Καθώς η κυβέρνηση δεν διατίθεται να προστατεύσει τα παιδιά μας, θα τα σώσουμε εμείς. Τους έχουμε υποσχεθεί ότι αν έπεφταν θύματα απαγωγής, θα τα ακολουθούσαμε στο δάσος. Δεν θα ακούσουμε κανέναν μέχρι να τα σώσουμε».
Μερικά από τα παιδιά που ζούσαν στο στρατόπεδο, λόγω του υποσιτισμού, ήταν «μικρά, σκελετωμένα σώματα με ζαρωμένο δέρμα που τα έκανε να μοιάζουν με ηλικιωμένους»
Τα τελευταία χρόνια οι τοπικές αρχές, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν την παγκόσμια κατακραυγή, για να πετύχουν την απελευθέρωση των κοριτσιών προσφέρουν λύτρα στους δράστες. Αυτό όμως οδήγησε στην αύξηση των απαγωγών. «Όταν βλέπεις αυτές τις μαζικές απαγωγές και, σε αντίθεση με την υπόθεση του Τσίμπο, τα θύματα να απελευθερώνονται τόσο σύντομα, αυτό που έχει αλλάξει είναι τα χρήματα» σχολιάζει στο Reuters ο επικεφαλής ερευνητής του Λάγκος, Ικεσεμίτ Εφιόνγκ.
Δείτε ένα βίντεο με μαρτυρίες θυμάτων απαγωγής της Μπόκο Χαράμ:
Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram
Κεντρική φωτό: Μια από τις αληθινές «Μίριαμ». Η 14χρονη Άισα, θύμα απαγωγής της Μπόκο Χαράμ, στη φωτογραφία του Αυστραλού Άνταμ Φέργκιουσον που κατέκτησε τον τίτλο «Φωτογραφία της Χρονιάς» για το 2018. EPA/ADAM FERGUSON / THE NEW YORK TIMES / HANDOUT
