ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ WOMAN TOC

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Η γνωστή ποιήτρια και ηθοποιός έφυγε από τη ζωή στις 3 Οκτωβρίου του 1993, σε ηλικία 53 ετών.

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Δεν είχε ούτε μία στιγμή την ψυχολογία του καρατερίστα, αλλά οι παραγωγοί και σκηνοθέτες της πιο λαμπερής περιόδου του ελληνικού σινεμά την αντιλήφθηκαν ρηχά και μονοδιάστατα και την αντιμετώπισαν ως τέτοια. Συνήθως έπαιζε την ατίθαση υπηρέτρια στις ταινίες της Φίνος Φιλμ, με πιο διάσημο τον ρόλο της στο «Η Δε Γυνή Να Φοβήται τον Άνδρα», όπου έγραψε ιστορία με τις ατάκες της για τον «θερμοσίφουνα», αλλά και με το πόσο πολύ υποτίθεται πως έτρεμε το αφεντινό της, Γιώργο Κωνσταντίνου. Έπειτα, υποδήθηκε το κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, στο «Ξύλο Βγήκε Από Τον Παράδεισο» και στο «Μία Τρελή Τρελή Οικογένεια», δείχοντας το πολυπρόσωπο, υποκριτικό ταλέντο της. Η ίδια λάτρευε την υποκριτική, άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ήθελε διακαώς η κόρη της να γίνει ηθοποιός, καταφέρνοντας την καριέρα που δεν κατάφερε η ίδια, αλλά η Μυρτώ Τάσιου είχε άλλα σχέδια για την ζωή της.

Η Κατερίνα Γώγου είχε το ταλέντο μίας αληθινής σταρ του σινεμά, μα δεν είχε την λαμπερή στόφα που απαιτούνταν. Ήταν φτιαγμένη από αλλα υλικά. Μόνιμα επαναστατημένη και ασυμβίβαστη, σε κατάσταση συνεχούς εξέργεσης και πολέμου απέναντι στην κοινωνία όπου ζούσε. Ήταν η μάνα που έμαθε από νωρίς στην κόρη της ότι είμαστε «συνέχεια σε πόλεμο», η ανήσυχη αναρχική παρουσία της πλατείας Εξαρχείων, που βοηθούσε τους πάντες και είχε άπειρη αγάπη στην καρδιά της για να δώσει.

Η πρώτη της ποιητική συλλογή «Τρία Κλικ Αριστερά» κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν, όπως θα έλεγαν οι Αμερικάνοι, «instant success». Η αναρχική ποιήτρια, έτσι την αποκαλούσαν οι εκδότες και οι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, κατάφερε αυτό που φάνταζε ως τότε αδιανόητο. Να πουλήσει όσα αντίτυπα πουλούσαν ο Σεφέρης και ο Ελύτης, σε μία χώρα που το αναγνωστικό κοινό παράμενε μη εξοικειωμένο με την ποίηση.

Πρόλαβε να κυκλοφορήσει άλλες τέσσερις συλλογές, δουλεύοντας αδιάκοπα πάνω στην χαρακτηριστική κόκκινη γραφομηχανή της, βλέποντας τον εαυτό της να εξελίσσεται σε σύμβολο μίας ολόκληρης γενιάς, την στιγμή που ο συνάδελφοι της την αμφισβητούσαν διαρκώς. Οι λογοτέχνες την κοιτούσαν με μισό μάτι, υποστηρίζοντας πως η τέχνη της ήταν τέχνη του ποδαριού και πως τα ποιήματα της γραφόντουσαν δίχως βαθύτερη επεξεργασία και σκέψη πάνω στη σύγχηση της στιγμής, έχοντας ως μοναδικό στόχο να ενοχλήσουν με την ωμή γλώσσα τους και να κάνουν μόδα την εξέγερση και την αναρχική ιδεολογία. Οι εκδοτικοί οίκοι διαφωνούσαν. Η απήχηση του κοινού ήταν τόσο μεγάλη που δεν γινόταν να αφήσει αδιάφορο κανέναν. Σύντομα η Γώγου έγινε ένα αδιαπραγμάτευτα σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης, ελληνικής ποίησης.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1993, κουρασμένη από τον εθισμό της στην ηρωίνη και εγκλωβισμένη στην κατάθλιψη, η Γώγου αυτοκτονεί στο σπίτι της μητέρας της στο Μεταξουργείο, αφήνοντας πίσω της 5 συλλογές ποιημάτων, ακαταμάχητης δυναμικής και ωμής αλήθειας.

Θα ‘ρθει καιρός

Θα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
“Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.

Για την Αποκατάσταση του Μαύρου

Άσπρη είναι η αρία φυλή
η σιωπή
τα λευκά κελιά
το ψύχος
το χιόνι
οι άσπρες μπλούζες των γιατρών
τα νεκροσέντονα
η ηρωίνη.
Αυτά λίγο πρόχειρα
για την αποκατάσταση του μαύρου.

(Το ποίημα που ενέπνευσε τον τίτλο της ομώνυμης ταινίας, από τη συλλογή της Κατερίνας Γώγου «Το Ξύλινο Παλτό», Εκδόσεις Καστανιώτη 1982)

Το τρέιλερ της ταινίας «Κατερίνα Γώγου: Για την Αποκατάσταση του Μαύρου» του Αντώνη Μποσκοΐτης.

Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram

Read Next

05 Σεπ 2025

10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις για τη "Βουγονία" του Γιώργου Λάνθιμου

Ο Έλληνας σκηνοθέτης κέρδισε για ακόμα μια φορά τις εντυπώσεις μιας απαιτητικής Μπιενάλε. Συγκεντρώσαμε ό,τι ξέρουμε για τη νέα του ταινία, που καταφθάνει στις αίθουσες στις 6 Νοεμβρίου.

05 Σεπ 2025

Το Φεστιβάλ Βενετίας απέτισε φόρο τιμής στον Giorgio Armani με μία συγκινητική ανακοίνωση

Ο θρύλος της μόδας είχε στενούς δεσμούς με το φεστιβάλ ως τακτικός επισκέπτης εδώ και δεκαετίες, μιας και ο κινηματογράφος αποτελούσε ανέκαθεν τη μεγάλη του αγάπη.

Περισσότερα από

Stories

04 Σεπ 2025

O Giorgio Armani μέσα από δέκα εμβληματικές ρήσεις του

O Ιταλός πρωτοπόρος του ανδρόγυνου στιλ έφυγε από τη ζωή, αλλά συνεχίζει να μας εμπνέει μέσα από το αστήρευτο ταλέντο του.

04 Σεπ 2025

Τα vintage έπιπλα Cannage επιστρέφουν στο σαλόνι μας

Τα έπιπλα από ψάθα είναι τάση και κάνουν δυναμική επιστροφή το 2025!

04 Σεπ 2025
03 Σεπ 2025

Αλίκη Βουγιουκλάκη: Με μαύρη couture δημιουργία στο Ζάππειο πριν από 29 χρόνια

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη στην τελευταία φωτογράφισή της στο Ζάππειο.

03 Σεπ 2025

Ούτε "rom", ούτε "com" | Μα πού πήγαν τέλος πάντων οι καλές ρομαντικές κομεντί;

Ένα είδος που αγαπήθηκε όσο λίγα, έχει σχεδόν εξαφανιστεί από τη μεγάλη οθόνη. Θα μπορέσει να κάνει το comeback που του αξίζει;

03 Σεπ 2025

Theater News | Το "Food For Love" του Sam Shepard "ανεβαίνει" στη θεατρική σκηνή με πρωταγωνίστρια τη Melia Kreiling

Οι "Ερωτευμένοι" αναμένεται να κάνουν πρεμιέρα τον ερχόμενο Οκτώβριο στο BIOS.

03 Σεπ 2025

Τι θα δούμε στο Netflix τον Σεπτέμβριο

Αγαπημένες επιλογές και φρέσκιες πρεμιέρες έρχονται στην πλατφόρμα τις επόμενες ημέρες.

02 Σεπ 2025

Movie Review | Caught Stealing, μία περιπέτεια με στιλ και πρωταγωνιστές τη Zoë Kravitz και τον Austin Butler

Ο George Satsidis γράφει για μία από τις νέες ταινίες που έρχεται αυτή την εβδομάδα στο σινεμά.

02 Σεπ 2025

Τρεις παραστάσεις της Επιδαύρου κάνουν στάση στο Ηρώδειο

Οι παράστασεις που έκαναν πρεμιέρα και ξεχώρισαν στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2025 έρχονται τον Σεπτέμβριο στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

02 Σεπ 2025