ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ WOMAN TOC

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Η γνωστή ποιήτρια και ηθοποιός έφυγε από τη ζωή στις 3 Οκτωβρίου του 1993, σε ηλικία 53 ετών.

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Δεν είχε ούτε μία στιγμή την ψυχολογία του καρατερίστα, αλλά οι παραγωγοί και σκηνοθέτες της πιο λαμπερής περιόδου του ελληνικού σινεμά την αντιλήφθηκαν ρηχά και μονοδιάστατα και την αντιμετώπισαν ως τέτοια. Συνήθως έπαιζε την ατίθαση υπηρέτρια στις ταινίες της Φίνος Φιλμ, με πιο διάσημο τον ρόλο της στο «Η Δε Γυνή Να Φοβήται τον Άνδρα», όπου έγραψε ιστορία με τις ατάκες της για τον «θερμοσίφουνα», αλλά και με το πόσο πολύ υποτίθεται πως έτρεμε το αφεντινό της, Γιώργο Κωνσταντίνου. Έπειτα, υποδήθηκε το κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, στο «Ξύλο Βγήκε Από Τον Παράδεισο» και στο «Μία Τρελή Τρελή Οικογένεια», δείχοντας το πολυπρόσωπο, υποκριτικό ταλέντο της. Η ίδια λάτρευε την υποκριτική, άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ήθελε διακαώς η κόρη της να γίνει ηθοποιός, καταφέρνοντας την καριέρα που δεν κατάφερε η ίδια, αλλά η Μυρτώ Τάσιου είχε άλλα σχέδια για την ζωή της.

Η Κατερίνα Γώγου είχε το ταλέντο μίας αληθινής σταρ του σινεμά, μα δεν είχε την λαμπερή στόφα που απαιτούνταν. Ήταν φτιαγμένη από αλλα υλικά. Μόνιμα επαναστατημένη και ασυμβίβαστη, σε κατάσταση συνεχούς εξέργεσης και πολέμου απέναντι στην κοινωνία όπου ζούσε. Ήταν η μάνα που έμαθε από νωρίς στην κόρη της ότι είμαστε «συνέχεια σε πόλεμο», η ανήσυχη αναρχική παρουσία της πλατείας Εξαρχείων, που βοηθούσε τους πάντες και είχε άπειρη αγάπη στην καρδιά της για να δώσει.

Η πρώτη της ποιητική συλλογή «Τρία Κλικ Αριστερά» κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν, όπως θα έλεγαν οι Αμερικάνοι, «instant success». Η αναρχική ποιήτρια, έτσι την αποκαλούσαν οι εκδότες και οι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, κατάφερε αυτό που φάνταζε ως τότε αδιανόητο. Να πουλήσει όσα αντίτυπα πουλούσαν ο Σεφέρης και ο Ελύτης, σε μία χώρα που το αναγνωστικό κοινό παράμενε μη εξοικειωμένο με την ποίηση.

Πρόλαβε να κυκλοφορήσει άλλες τέσσερις συλλογές, δουλεύοντας αδιάκοπα πάνω στην χαρακτηριστική κόκκινη γραφομηχανή της, βλέποντας τον εαυτό της να εξελίσσεται σε σύμβολο μίας ολόκληρης γενιάς, την στιγμή που ο συνάδελφοι της την αμφισβητούσαν διαρκώς. Οι λογοτέχνες την κοιτούσαν με μισό μάτι, υποστηρίζοντας πως η τέχνη της ήταν τέχνη του ποδαριού και πως τα ποιήματα της γραφόντουσαν δίχως βαθύτερη επεξεργασία και σκέψη πάνω στη σύγχηση της στιγμής, έχοντας ως μοναδικό στόχο να ενοχλήσουν με την ωμή γλώσσα τους και να κάνουν μόδα την εξέγερση και την αναρχική ιδεολογία. Οι εκδοτικοί οίκοι διαφωνούσαν. Η απήχηση του κοινού ήταν τόσο μεγάλη που δεν γινόταν να αφήσει αδιάφορο κανέναν. Σύντομα η Γώγου έγινε ένα αδιαπραγμάτευτα σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης, ελληνικής ποίησης.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1993, κουρασμένη από τον εθισμό της στην ηρωίνη και εγκλωβισμένη στην κατάθλιψη, η Γώγου αυτοκτονεί στο σπίτι της μητέρας της στο Μεταξουργείο, αφήνοντας πίσω της 5 συλλογές ποιημάτων, ακαταμάχητης δυναμικής και ωμής αλήθειας.

Θα ‘ρθει καιρός

Θα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
“Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.

Για την Αποκατάσταση του Μαύρου

Άσπρη είναι η αρία φυλή
η σιωπή
τα λευκά κελιά
το ψύχος
το χιόνι
οι άσπρες μπλούζες των γιατρών
τα νεκροσέντονα
η ηρωίνη.
Αυτά λίγο πρόχειρα
για την αποκατάσταση του μαύρου.

(Το ποίημα που ενέπνευσε τον τίτλο της ομώνυμης ταινίας, από τη συλλογή της Κατερίνας Γώγου «Το Ξύλινο Παλτό», Εκδόσεις Καστανιώτη 1982)

Το τρέιλερ της ταινίας «Κατερίνα Γώγου: Για την Αποκατάσταση του Μαύρου» του Αντώνη Μποσκοΐτης.

Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram

Read Next

03 Δεκ 2025

Μαρία Κάλλας: Πέντε εμβληματικές εμφανίσεις, που επιβεβαίωσαν το διαχρονικό της στυλ

Η Μαρία Κάλλας κατέφερε να αφήσει το στίγμα της τόσο με το ταλέντο, όσο και με τις πάντα κομψές εμφανίσεις της.

Περισσότερα από

Stories

03 Δεκ 2025

Eat Chic | Το εστιατόριο της Αίγλης Ζαππείου έχει νέο όνομα και έναν chef που επιστρέφει στην Αθήνα μετά από 15 χρόνια

Ο Χρύσανθος Καραμολέγκος υπογράφει το μενού του Zappa, της φρέσκιας γαστρονομικής πρότασης της Αίγλης Ζαππείου.

02 Δεκ 2025

Απολαυστικά Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά με την υπογραφή του NJV Athens Plaza

Φροντίζοντας μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, το ιστορικό ξενοδοχείο στην πλατεία Συντάγματος δημιουργεί και φέτος ξεχωριστά dinners και lunches για τις ημέρες των γιορτών, προσφέροντας τους τη γεύση που τους αξίζει.

02 Δεκ 2025

Τα λαμπερά εγκαίνια του Poliform Space στο κατάστημα Δελούδης στον Άλιμο

Με ένα private event, η Poliform και η εταιρεία Δελούδης παρουσίασαν τον νέο αποκλειστικό χώρο του διάσημου ιταλικού οίκου στην Αθήνα.

02 Δεκ 2025

Τα λαμπερά εγκαίνια του Poliform Space στο κατάστημα Δελούδης στον Άλιμο

Η Poliform και η εταιρεία Δελούδης παρουσίασαν τον νέο αποκλειστικό χώρο του διάσημου ιταλικού οίκου στην Αθήνα με ένα ξεχωριστό private event.

01 Δεκ 2025

Ξεκινούν οι φετινές "Μέρες Ελληνικού Κινηματογράφου", το φεστιβάλ που αναδεικνύει το εγχώριο σινεμά στην Πόλη

Από τις 2 έως και τις 7 Δεκεμβρίου, η Κωνσταντινούπολη αποκτά ελληνικό άρωμα και σινεφίλ αίσθηση, με την υπογραφή ταινιών από σπουδαίους Έλληνες δημιουργούς, όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Γιάννης Σμαραγδής, η Φρίντα Λιάππα.

01 Δεκ 2025

Ο Chris Isaak έρχεται στην Αθήνα

Η φωνή πίσω από το Wicked Game και αρκετές αισθαντικές επιτυχίες, ο Chris Isaak φέρνει κάτι από το Blue Hotel του στην Αθήνα.

30 Νοε 2025

#theaftertaste | Μία διαφορετική έκθεση, το νέο hot εστιατόριο του κέντρου και η Monica Bellucci στην Αθήνα

Ο Νίκος Κοντομήτρος ξεχωρίζει, για τρίτη χρονιά, όσα είδε, δοκίμασε, άκουσε και ευχαριστήθηκε την εβδομάδα που μας πέρασε.

29 Νοε 2025

Αλίκη Βουγιουκλάκη: Η τελευταία μεγάλη εμφάνιση της στο "Μπράβο" πριν από 29 χρόνια

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε παραδώσει μαθήματα αισιοδοξίας στην εκπομπή της Ρούλας Κορομηλά.

28 Νοε 2025

Ζωή Λάσκαρη: To bombshell hair look που υιοθέτησε πριν από 50 χρόνια, είναι και πάλι στη μόδα

Η Ζωή Λάσκαρη αγκαλιά με τον Τόλη Βοσκόπουλο σε ένα σπάνιο φωτογραφικό καρέ.

27 Νοε 2025

Mario Banushi | Ποια παράσταση ανεβάζει μετά το πολυσυζητημένο Mami στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση;

Η απάντηση δίνεται αυτόν τον Δεκέμβριο στον χώρο της Πειραιώς 260.