Στο διατηρητέο κτίριο της οδού Δοϊράνης 198 στην Καλλιθέα βρίσκεται ένα μουσείο διαφορετικό από τα υπόλοιπα και το οποίο καλεί τους επισκέπτες να αγγίξουν τα εκθέματά του για να νιώσουν.
Πρόκειται για το Μουσείο Αφής που δημιουργήθηκε με μεράκι και αγάπη για τους ανθρώπους με οπτική αναπηρία, ώστε να έρθουν πιο κοντά στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Αγάλματα, αγγεία, γλυπτά και χρηστικά αντικείμενα, πιστά αντίγραφα των πρωτοτύπων που εκτίθενται σε μουσεία της Ελλάδας κοσμούν τους δύο ορόφους του κτιρίου επιδιώκοντας, μέσω της αφής, οι μη βλέποντες να γνωρίσουν μεγάλης πολιτιστικής αξίας έργα από την Κυκλαδική, Μινωική, Γεωμετρική, Αρχαϊκή, Αυστηρού Ρυθμού, Κλασική, Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο.
Το Μουσείο Αφής αποτελεί τμήμα του Φάρου Τυφλών Ελλάδος και ιδρύθηκε το 1984. Το 1988 έλαβε τον έπαινο του Ευρωπαϊκού Μουσείου της χρονιάς ανάμεσα σε 70 άλλα ευρωπαϊκά μουσεία. Το 2004 άνοιξε τις πόρτες του στο ευρύ κοινό και σήμερα αποτελεί ένα από τα πέντε μουσεία αφής παγκοσμίως.
Ξεκινώντας κανείς την περιήγησή του στο Μουσείο παρατηρεί ότι τα δωμάτια είναι χωρισμένα και ταξινομημένα ανά θεματικές περιόδους, ώστε τα άτομα με απώλεια όρασης να αποκτήσουν μία ολιστική προσέγγιση ενός έργου τέχνης. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να ψηλαφίσουν πιστά αντίγραφα της Αφροδίτης της Μήλου, του Ερμή του Πραξιτέλη, του Ηνίοχου των Δελφών, καθώς επίσης και μακέτα του λόφου της Ακρόπολης κατά τον 5ο πχ αιώνα και άλλα. «Πέρα από την πολιτιστική μας κληρονομιά, ένα μουσείο αφής για τους ανθρώπους με απώλεια όρασης έχει μεγάλη αντιστοιχία με την πραγματικότητα. Δίνει πληροφορίες από κομμάτια της καθημερινότητας, που είναι εργαλεία γνώσεις για έναν άνθρωπο με οπτική αναπηρία», λέει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η αρμόδια του Μουσείου Αφής και οδηγός Έργων Τέχνης για τους ανθρώπους με απώλεια όρασης, Καλλιόπη Γκίκα.
Για τους ανθρώπους με οπτική αναπηρία η αίσθηση της αφής είναι αυτή που χρησιμοποιούν για να πάρουν όσες πληροφορίες χρειάζονται. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με την κ. Γκίκα η αίσθηση αυτή χρειάζεται εκπαίδευση και εξάσκηση, η οποία επιτυγχάνεται αγγίζοντας αντικείμενα.
Οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία χωρίζονται σε τρεις ενότητες, στους εκ γενετής τυφλούς, σε αυτούς με χαμηλή/ μερική όραση και σε εκείνους που έχουν χάσει την όρασή τους στην πορεία της ζωής τους. Χρησιμοποιώντας το λευκό τους μπαστούνι που αποτελεί σύμβολο ανεξαρτησίας και αυτονομίας εισέρχονται στο χώρο και με τη βοήθεια συνοδών στέκονται μπροστά από τα αγάλματα και τα ψηλαφίζουν προσπαθώντας να αντιληφθούν τη δομή τους, την αρχιτεκτονική τους και να λάβουν τις γνώσεις για την περίοδο στην οποία ανήκουν.
Οι βλέποντες που επισκέπτονται το μουσείο στο πλαίσιο των προγραμμάτων που πραγματοποιούνται ενημερώνονται για την ιστορία του καθώς και για το τι είναι οπτική αναπηρία. Προσπαθώντας να κατανοήσουν πλήρως το Μουσείο Αφής τοποθετούν είτε μία μάσκα στα μάτια τους, είτε απλώς τα κλείνουν και αρχίζουν να κινούνται στο χώρο με το λευκό μπαστούνι και μια συνοδό. Κοντοστέκονται μπροστά από τα έργα τέχνης, τα αγγίζουν και αυτομάτως μπαίνουν στη θέση των μη βλεπόντων ανακαλύπτοντας εκείνη την ώρα πώς είναι να λειτουργείς μόνο με την αφή.
«Βλέπουμε με το μυαλό μας και όχι με τα μάτια μας. Η τέχνη μας προσφέρει απόλαυση, άρα και κάποιος που αγγίζει χρειάζεται απόλαυση. Μέσω του Μουσείου Αφής δίνεται η δυνατότητα να απολαύσουμε και να πάρουμε και αυτή την αίσθηση που μας δίνει η τέχνη σε οποιαδήποτε μορφή της, την αισθητική, την αρμονία και την γαλήνη της ψυχής», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Γκίκα.
«Βλέπουμε με το μυαλό μας και όχι με τα μάτια μας. Η τέχνη μας προσφέρει απόλαυση, άρα και κάποιος που αγγίζει χρειάζεται απόλαυση»
Ο Χρήστος Κορομηλάς είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου «Φάρος Τυφλών», και πριν 11 χρόνια έχασε την όρασή του από ένα αυτοάνοσο νόσημα. Ξέρει να κινηθεί πλέον στο Μουσείο καλύτερα από τον καθένα. Δραστήριος και ανήσυχο πνεύμα ο κ. Κορομηλάς προσπαθεί να αποδείξει ότι οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία μπορούν να κάνουν τα πάντα αν έχουν θέληση και υποστήριξη από το περιβάλλον τους.
Παρακολουθεί μαθήματα στο Ιστορικό- Αρχαιολογικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι παγκόσμιος πρωταθλητής στα 5χλμ ανοιχτής θαλάσσης στην κατηγορία INSPIRATION, ενώ την άλλη Κυριακή θα τρέξει στον Μαραθώνιο. Συνοδεύοντάς τον, πλησιάζει την Αφροδίτη της Μήλου, την αγγίζει ξεκινώντας από τα μάτια, τα αυτιά και το στόμα. «Όταν ήρθα πρώτη φορά στο μουσείο, ως νεοτυφλωθής, εντυπωσιάστηκα από την εμπειρία αυτή, διότι μέσω της απτικής περιήγησης καταλαβαίνεις πράγματα που πριν δεν έδινες ιδιαίτερη σημασία. Όταν τα αγγίζεις είναι σαν να βλέπεις», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο κ. Κορομηλάς αναφέρεται και στην στιγμή της ζωής του που έχασε την όρασή του. «Έχεις μάθει να ζεις με το φως της ημέρας και ξαφνικά πρέπει να αλλάξει η ζωή σου και να την βάλεις σε άλλες ράγες», εξηγεί.
Το Μουσείο Αφής διαθέτει και Βυζαντινό τμήμα που αποτελείται από ένα ξυλόγλυπτο τέμπλο, ξυλόγλυπτο επιτάφιο, ξυλόγλυπτες εικόνες, μακέτα βυζαντινού ναού και διάφορα ιερατικά αντικείμενα. Επιπλέον υπάρχει και αίθουσα για την ευαισθητοποίηση του κοινού για τους Ολυμπιακούς και τους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Παράλληλα φιλοξενούνται έργα ατόμων με προβλήματα όρασης από το εργαστήρι Κεραμικής και Γλυπτικής του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος.
Σύμφωνα με την κ. Γκίκα κατά μέσο όρο, κάθε μήνα, επισκέπτονται το Μουσείο 1.000 άτομα, ενώ πολλές φορές ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Η είσοδος για τα άτομα με οπτική αναπηρία είναι δωρεάν, ενώ οι υπόλοιποι επισκέπτες πληρώνουν ένα μικρό αντίτιμο (2 ευρώ) και το ωράριο λειτουργίας είναι 09.00- 14.00 κατόπιν ραντεβού στα τηλέφωνα 210 9415222.
Λίγα Λόγια για τον Φάρο Τυφλών Ελλάδος
Ο Φάρος Τυφλών Ελλάδος είναι σωματείο Ιδιωτικού Δικαίου που ιδρύθηκε το 1946 και λειτουργεί με τη νομική μορφή του Ειδικά αναγνωρισμένου μη κερδοσκοπικού από το 1973. Ο κύριος σκοπός του είναι η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών στα άτομα με προβλήματα όρασης και κυρίως σε νεοτυφλωθέντες και στις οικογένειές τους. Ακόμη αποσκοπεί στη δημιουργία ευκαιριών και μέσων για την προαγωγή του πνευματικού και μορφωτικού τους επιπέδου καθώς στην επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Από την αρχή της λειτουργίας του ο Φάρος Τυφλών της Ελλάδος πρωτοπορεί και ανοίγει νέους ορίζοντες στα τυφλά άτομα και στα άτομα με προβλήματα όρασης παρακολουθώντας τη διεθνή πραγματικότητα.
Ιστοσελίδα του Φάρου Τυφλών Ελλάδος: www.fte.org.gr
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από το Μουσείο Αφής:
κείμενο: Ιωάννα Καρδάρα, φωτογραφίες: ΑΠΕ ΜΠΕ/Φάρος Τυφλών Ελλάδας/Μουσείο Αφής/STR. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
