Η Μελισσάνθη χαμένη και ξεχασμένη οριστικά πεθαίνει ή δολοφονείται στην μεταπολεμική Ελλάδα

Το μουσικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, σε ποίηση του ιδίου του συνθέτη.

Η εποχή της Μελισσάνθης (έργο 37) είναι μουσικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, σε ποίηση του ιδίου του συνθέτη. Το έργο αναφέρεται στην εποχή της απελευθέρωσης από τους Γερμανούς (1944) και στα γεγονότα που την σημάδεψαν.

Η απελευθέρωση κατέχει κεντρική θέση στην πολιτική σκέψη του Μάνου Χατζιδάκι. Πιθανολογείται ότι ο Χατζιδάκις είχε συλλάβει ήδη από εκείνη την εποχή την ιδέα αυτού του έργου. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα «Η Εποχή της Μελισσάνθης», που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή «Μυθολογία». Τα κεντρικά μέρη του ποιήματος αυτού θα αποτελέσουν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει το 1970, στην Αμερική. Η Εποχή της Μελισσάνθης απασχόλησε τον Χατζιδάκι επί μία δεκαετία - περισσότερο από κάθε άλλο έργο του, μετά την «Αμοργό». Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1980 στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, και κυκλοφόρησε το ίδιο έτος σε διπλό άλμπουμ από τη δισκογραφική εταιρία ΝΟΤΟΣ της Lyra. Η εικονογράφηση του εξώφυλλου και εσώφυλλου είναι έργο του Γιώργου Σταθόπουλου. Η ηχογράφηση έγινε στο studio 1 της «Columbia» από τον ηχολήπτη Στέλιο Γιαννακόπουλο. Στο remixing έγινε ειδική επεξεργασία της χορωδίας του κομματιού της Δ΄ πλευράς «Ο επιτάφιος» και ο Μάνος Χατζιδάκης ρύθμιζε τη στάθμη του μπουζουκιού.

Το έργο έχει την μορφή καντάτας, σε 25 μέρη, για ώριμη γυναικεία φωνή δύο νεανικές ανδρικές, δύο χορωδίες, μεικτή η Χορωδία του Τρίτου με διευθυντή τον Αντώνη Κοντογεωργίου και παιδική η Παιδική Χορωδία Ροτόντα Θεσσαλονίκης με διευθυντή τον Σωκράτη Τουμπεκτσή, ορχήστρα δωματίου, με το μπουζούκι ως σολιστικό όργανο, και στρατιωτική μπάντα. Στην ιδιαίτερη αρίθμηση που έδωσε ο συνθέτης σε 51 έργα του, έχει την θέση 37. Παρουσιάζεται σαν κύκλος τραγουδιών, και αναφέρεται σε πραγματικά περιστατικά που έζησε ο συνθέτης κατά την περίοδο της απελευθέρωσης. Κεντρική ιδέα αποτελεί η μορφή της Μελισσάνθης, αφηρημένη αναφορά στην γυναίκα του πολέμου, αλλά και προσωποποίηση της ελπίδας, των μεγάλων ιδανικών, της ελευθερίας. Η Μελισσάνθη χαμένη και ξεχασμένη οριστικά, τελικά, πεθαίνει ή δολοφονείται στην μεταπολεμική Ελλάδα. Ο συνθέτης, με το εισαγωγικό σημείωμα[εκκρεμεί παραπομπή], δίνει ένα σαφές πλαίσιο ανάγνωσης του έργου, που παρότι αυτοβιογραφικό, έχει βαθειά πολιτικό χαρακτήρα.