Η Αλεξάνδρεια της Farida El Gazzar: Το μεγαλείο συνυπάρχει με το kitsch

Οι Kalfayan Galleries παρουσιάζουν την ατομική έκθεση της Ελληνο-Αιγύπτιας καλλιτέχνιδος Farida El Gazzar, με τίτλο «Glory». Η Αλεξάνδρεια αποτυπώνεται στο χαρτί.

Τα έργα που παρουσιάζονται στην ατομική έκθεση της Farida El Gazzar στην γκαλερί Kalfayan συνθέτουν ένα ζωγραφικό ημερολόγιο στο οποίο η καλλιτέχνης επιχειρεί να αποτυπώσει το μεγαλείο της γενέτειράς της, Αλεξάνδρειας, όπου το ελληνικό και αιγυπτιακό στοιχείο συνυπάρχουν εδώ και αιώνες. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο ημερολόγιο όπου μέσα από μια καθαρά ιδιοσυγκρασιακή οπτική γωνία, προσωπικές αναμνήσεις, οικογενειακές φωτογραφίες και φωτογραφίες από τα ταξίδια της καλλιτέχνιδος στην Αλεξάνδρεια αποτυπώνονται στο χαρτί. Άλλοτε με έντονα χρώματα και άλλοτε σε μονοχρωματικά σχέδια με μολύβι, η Farida El Gazzar σκιαγραφεί την αίγλη του παρελθόντος, το μεγαλείο που κρύβεται σε σκηνές της καθημερινότητας, στις ανθρώπινες συναναστροφές, στις λεπτομέρειες μιας εικόνας που αιχμαλωτίζει αποσπασματικά ο φακός ή η μνήμη.

Μέσα από μια πολυεπίπεδη και πολλές φορές επίπονη διεργασία συγκερασμού του παρόντος με το παρελθόν, της πραγματικότητας με την ιδεατή εικόνα της πόλης και ωθούμενη από μία εγγενή ανάγκη διαιώνισης πολιτισμικών στοιχείων που σβήνουν η Farida El Gazzar αποτίει ταυτόχρονα φόρο τιμής στα στοιχεία που για την ίδια συνθέτουν τη σημερινή ταυτότητα όχι μόνο της Αλεξάνδρειας αλλά και της Αιγύπτου. Η διαμόρφωση του τοπίου μέσα από τη διαδοχή ομοιόμορφων κτιριακών συγκροτημάτων με κόκκινα τούβλα, οι λεπτομέρειες ενός φυτού στο διαμέρισμα της γιαγιάς της, ένας αστυνομικός που φυλάσσει ένα ξενοδοχείο, τρία παγκάκια σε ένα πάρκο βαμμένα με τα χρώματα της σημαίας της Αιγύπτου μετά την πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ, λεπτομέρειες από έπιπλα-αντίκες στο σπίτι της θείας της, μια Αρτ Ντεκό είσοδος σπιτιού όπου διαμένει ένας φίλος της είναι μερικά από τα μπανάλ, όπως τα περιγράφει, στοιχεία και αντικείμενα που ελκύουν την προσοχή της El Gazzar και λαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο της.

Εκτός από το συγκερασμό συλλογικής και προσωπικής μνήμης, η καλλιτέχνης διερευνά την κοινωνικο-πολιτισμική ταυτότητα μέσα από τον πολυσχιδή αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της πόλης. Στη σειρά ‘Vitrines’ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις βιτρίνες παλαιών καταστημάτων - π.χ. ειδών ενδυμασίας ή υπόδησης – στο κέντρο της πόλης. Σε ένα αστικό τοπίο που διαρκώς μεταβάλλεται τα μικρά αυτά καταστήματα επιβιώνουν διατηρώντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους. Αυτή η έννοια της ‘αντίστασης’ διατρέχει όλο το έργο της Farida El Gazzar. Μια διαφορετική έκφραση της έννοιας της διαχρονικότητας εξυπηρετεί στα ζωγραφικά έργα και ο χρυσός, τον οποίο χρησιμοποιεί εύστοχα η καλλιτέχνης για να τονίσει τα γήινα χρώματα του τοπίου, το φως, τη σκόνη, την άμμο. Παράλληλα ο χρυσός χρησιμοποιείται σε ένα αλληγορικό επίπεδο ως σύμβολο της δόξας και του μεγαλείου, με τα οποία η El Gazzar ντύνει τα τοπία και τις σκηνές της αστικής καθημερινότητας που απεικονίζονται στα έργα της. Το στοιχείο του kitsch διαδραματίζει εξίσου πρωτεύοντα ρόλο. Συχνά με έντονη διάθεση ειρωνείας η καλλιτέχνης αποδίδει σε κοινότοπα μικροαντικείμενα μνημειακό χαρακτήρα απεικονίζοντάς τα εκτός του φυσικού περιβάλλοντος τους, μπροστά σε χρυσό φόντο.

Αυτό το πορτρέτο της αστικής ζωής που εικονογραφείται στα έργα της Farida El Gazzar με ιδιότυπη αφοσίωση σαν alter ego της, είναι ταυτόχρονα μια ακτινογραφία της ανθρώπινης κατάστασης όπου η σοβαρότητα συμβαδίζει με την ελαφρότητα και το μεγαλείο συνυπάρχει με το kitsch.

Σύντομο βιογραφικό

Η Farida El Gazzar (γεν. 1975, Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπουδές: Royal College of Art, Λονδίνο (ΜΑ, 1998-2000), Kingston University, Λονδίνο (ΒΑ, 1996-1998), Σχολή Βακαλό, Αθήνα (1993-1996). Από το 2003 έως το 2007 υπήρξε συνιδρυτικό μέλος της ομάδας WARDA. Βασικό ρόλο στο έργο της El Gazzar διαδραματίζει η ενασχόλησή της με την περιοχή της MENASA με αφετηρία την καταγωγή της και τη διαμονή στα παιδικά της χρόνια στην Αλεξάνδρεια και το Κουβέιτ και στη συνέχεια στη διάρκεια έρευνας και residencies στο Κάιρο (Αίγυπτος) και τη Μανάμα (Μπαχρέιν). Πρόσφατες εκθέσεις (επιλογή): ‘Dream City’, Gypsum Gallery, Κάιρο (2015); ‘Arabic Without A Teacher’, Κεραμεικός, Αθήνα; ‘Οφθαλμοφανές’, Τεχνόπολις, Αθήνα (όλες 2010); ‘Rehang’, στα πλαίσια του παράλληλου προγράμματος της 11ης Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης, Grand Hotel De Londres, ‘Thirty Posters on Migration’ (οργάνωση: Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, Σταθμός Μετρό Σύνταγμα; ‘The Ultimate Experience’ (curators: William Wells and Mayssa Fatouh), Al Riwaq Gallery, Bahrain (όλα 2009). Η Farida El Gazzar εκπροσωπείται από τις Kalfayan Galleries, Αθήνα - Θεσσαλονίκη.