Η Ισιδώρα Ντάνκαν γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο στις 26 Μαϊου 1877 και πέθανε στη Νίκαια της Γαλλίας στις 14 Σεπτεμβρίου 1927. Ήταν Αμερικανίδα χορεύτρια και δασκάλα χορού, ενώ θεωρείται πρωτοπόρος του μοντέρνου χορού.
Διδάχτηκε για λίγο μπαλέτο, αλλά τελικά επαναστάτησε ενάντια σε αυτό, θεωρώντας το αφύσικο, περιοριστικό και στρεβλό. Το προσωπικό της χορευτικό ύφος, επηρεασμένο από τη φύση, τα κύματα και την κίνηση των δέντρων, από τα αρχαιοελληνικά γλυπτά και από τη φιλοσοφική σκέψη των Fr. Nietzsche και Havelock Ellis, βασιζόταν στη ροή της κίνησης του σώματος με έναν τρόπο που για την ίδια εξέφραζε τους ρυθμούς της φύσης και τα πιο ευγενή αισθήματα του ανθρώπου.
Πίστευε ότι η πηγή όλων των κινήσεων βρισκόταν στο ηλιακό πλέγμα και ο χορός της, αντίθετα με το μπαλέτο, έδινε σημασία στη χρήση της βαρύτητας και του βάρους του σώματος. Το κινητικό της λεξιλόγιο περιλάμβανε κινήσεις όπως απλά πηδήματα, τρέξιμο, αναπηδήσεις, μεγάλες εκφραστικές κινήσεις και παιγνιώδεις μιμητικές κινήσεις. Χόρευε με τα πόδια της γυμνά και χωρίς παπούτσια, φορώντας ανάλαφρα κοστούμια και επαναστάτησε ενάντια στην άποψη της εποχής της ότι η κλασική μουσική δεν ήταν κατάλληλη για χορογραφία. Η ίδια χρησιμοποίησε μουσικές των Beethoven, Chopin, Mendelssohn, Schubert και άλλων.
Η πρωτοποριακή φωτογράφηση στην Ακρόπολη
Η πρώτη γνωστή φωτογράφηση στην Ακρόπολη έγινε το 1921 από τον φωτογράφο, ζωγράφο και επιμελητή έργων τέχνης Έντουαρντ Γιαν Στέιχεν (Edward Jean Steichen 1879-1973), που απαθανάτισε με ΄εναν πρωτοποριακό τρόπο τη "μητέρα του σύγχρονου χορού", και λάτρη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Η Ντάνκαν είχε έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1903 δίνοντας παραστάσεις στο "Βασιλικό Θέατρο" και δημιούργησε μαζί με τον αδελφό της το "Σπίτι του Χορού" στον σημερινό Βύρωνα. Το καλοκαίρι του 1921 βρισκόταν στη Βενετία, όπου γνώρισε τον Στέιχεν.
Η χορεύτρια, αφού βεβαιώθηκε ότι ο φωτογράφος θα μπορούσε να κάνει κινούμενες εικόνες του χορού της στην Ακρόπολη, τον έπεισε να τη συνοδεύσει στην Αθήνα.
Έπειτα από άδεια που έλαβαν, άρχισε η φωτογράφιση της Ισιδώρας, αρχικά με φόντο το Ερεχθείο και στη συνέχεια πίσω από τον Παρθενώνα. Ο Έντουαρντ Γιαν Στέιχενσε motion pictures απαθανάτισε την Ντάνκαν να χορεύει σαν αρχαία Ελληνίδα στον Παρθενώνα. Το αποτέλεσμα ήταν αριστουργηματικό και οι φωτογραφίες ονομάστηκαν από τον δημιουργό τους ως η "επίδραση της φωτιάς" – "Wind Fire".
Κατά την παραμονή της στην Αθήνα, η Ντάνκαν ανέβαινε συχνά στην Ακρόπολη, καλώντας τις δυνάμεις των μνημείων να της στείλουν την έμπνευση. Οι περιγραφές των στιγμών της αναμονής είναι έντονα συναισθηματικές και απροσποίητες:
"Για πολλές μέρες καμία κίνηση δε μου ερχόταν. Και τότε, μια μέρα γεννήθηκε στον νου μου μία σκέψη: οι κίονες αυτοί φαίνονται τόσο ίσιοι, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι· καθένας κυρτώνει ελαφρά από τη βάση προς την κορυφή, καθένας βρίσκεται σε ρέουσα κίνηση, αεικίνητος, και η κίνηση του καθενός εναρμονίζεται με των άλλων. Κι ενώ έκανα αυτή τη σκέψη, τα χέρια μου υψώθηκαν αργά προς τη μεριά του Ναού και έγειρα μπροστά – και τότε ήξερα πως είχα βρει τον χορό μου και πως ο χορός αυτός ήταν μια Προσευχή".
Ο Έντουαρντ Γιαν Στέιχεν είχε ταξιδέψει στην Ακρόπολη με τον θίασο της Ισιδώρας Isadorables επειδή η Ντάνκαν του είχε υποσχεθεί το αδιανόητο: ότι θα τον αφήσει να την κινηματογραφήσει για πρώτη και τελευταία φορά. Πράγμα που δεν έγινε ποτέ και από κανέναν. Κι έτσι, με μια φωτογραφική μηχανή που δανείστηκε, τράβηξε μερικές φωτογραφίες της που έμειναν κι αυτές στην Ιστορία.
Η Ισιδώρα Ντάνκαν λάτρευε τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και οι χορογραφίες της ήταν εμπνευσμένες από τις κινήσεις αρχαίων ελληνικών αγαλμάτων και εικόνων αρχαίων αγγείων. Επιθυμούσε να αναβιώσει τον αρχαίο ελληνικό χορό ή τέλος πάντων αυτό που πίστευε και φανταζόταν ότι ήταν ο αρχαίος ελληνικός χορός. Χόρευε φορώντας αραχνοΰφαντα αέρινα πέπλα και χιτώνες. Συμμετείχε στις Δελφικές Γιορτές που είχε χρηματοδοτήσει η Εύα Πάλμερ, η πρώτη σύζυγος του Άγγελου Σικελιανού.
Αντίστοιχα ο Έντουαρντ Γιαν Στέιχεν θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους του 20ού αιώνα. Ως τις αρχές του 20ού αιώνα ακολουθούσε το ρεύμα του πικτοριαλισμού – ιμπρεσιονισμού στη φωτογραφία. Την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) γνώρισε τη φρίκη των πολεμικών συγκρούσεων στο μέτωπο της Γαλλίας. Μετά το τέλος του πολέμου αισθάνθηκε την ανάγκη να αλλάξει τον τρόπο που έβλεπε και φωτογράφιζε τα πράγματα. Για αυτό, αποφάσισε να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή για να αναζητήσει νέους δρόμους για την τέχνη του. Στη Βενετία συνάντησε την τότε διάσημη χορεύτρια και γνωστή στους κοσμικούς κύκλους της Ευρώπης Ισιδώρα Ντάνκαν που τον έπεισε να ταξιδέψει μαζί της στην Αθήνα, δίνοντάς του την υπόσχεση ότι θα τον άφηνε να την κινηματογραφήσει. Τελικά, όμως, η Ισιδώρα αρνήθηκε να συνεργαστεί για το γύρισμα ταινίας, ωστόσο δέχθηκε να τη φωτογραφήσει στον Παρθενώνα μαζί με τις θετές της κόρες.
Στην Ακρόπολη ο Steichen τράβηξε ίσως τις τελευταίες ποιητικές του φωτογραφίες που ακόμα ήταν κοντά στην ατμόσφαιρα του πικτοριαλισμού.
Μια θυελλώδης ζωή
Σπούδασε χορό, έδινε παραστάσεις και δίδασκε χορό. Έγινε διάσημη, όταν έφυγε από την Αμερική για περιοδεία στην Ευρώπη. Έζησε στη Δυτική Ευρώπη, στην Ελλάδα και τη Ρωσία. Υπήρξε η μούσα διαφόρων καλλιτεχνών (ποιητών, ζωγράφων, του γλύπτη Ροντέν). Είχε δύο παιδιά από δύο διαφορετικούς άνδρες, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, τα οποία βρήκαν τραγικό θάνατο στο Παρίσι, όταν το αμάξι στο οποίο βρίσκονταν κύλησε και έπεσε στο Σηκουάνα (ο οδηγός κατέβηκε για να γυρίσει τη μανιβέλα και ξέχασε να σηκώσει το χειρόφρενο). Ένας από τους συζύγους της ήταν εκατομμυριούχος, γόνος της πλούσιας οικογένειας Σίνγκερ.
Λίγες μέρες μετά το θάνατο των παιδιών της η πήγε για ένα σύντομο διάστημα στην Κέρκυρα για να συνέλθει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Δύο χρόνια αργότερα ταξίδεψε για δεύτερη φορά στην Αθήνα, που ζούσε σε ένα κλίμα έντονου διχασμού σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Η Ντάνκαν εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και σε μια έξαρση πολιτικού ενθουσιασμού βγήκε στην πλατεία Συντάγματος σε ένδειξη υποστήριξης του Βενιζέλου. Εκεί χόρεψε τραγουδώντας τη Μασσαλιώτιδα και αναφωνώντας ‘Vive La France!’, όμως η κατάσταση στη χώρα ήταν πολύ ταραχώδης και το ταξίδι της δεν κράτησε πολύ.
Το 1922 παντρεύτηκε τον κατά αρκετά χρόνια νεότερό της Ρώσο ποιητή Σεργκέι Γιεσένιν και εγκαταστάθηκε μαζί του στη Σοβιετική Ένωση όπου και άνοιξε σχολή χορού. Παρά τις φιλοαριστερές ιδέες που είχε εκείνη την περίοδο της ζωής της, η Ισιδώρα δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στο σοβιετικό καθεστώς και έφυγε στη Δυτική Ευρώπη. Ο Σεργκέι αυτοκτόνησε το 1925, ενώ η ίδια βρήκε τραγικό θάνατο το 1927 στη Νίκαια της Γαλλίας. Πνίγηκε από το μακρύ φουλάρι που φορούσε, όταν αυτό τυλίχτηκε στις ρόδες του πολυτελούς σπορ αυτοκινήτου (Bugatti) που επέβαινε.
