Στις 18 Νοεμβρίου του 1978, 918 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, υπό την καθοδήγηση του θρησκευτικού του ηγέτη, αιδεσιμότατου Τζιμ Τζόουνς. Μάλιστα θεωρείται η δεύτερη μεγαλύτερη απώλεια Αμερικανών πολιτών εν καιρώ ειρήνης κι όχι από φυσική καταστροφή, μετά από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου
Η συντριπτική πλειοψηφία των νεκρών - πάνω από 900 άτομα - έχασαν τη ζωή τους καταναλώνοντας ένα φονικό κοκτέιλ με κυάνιο, στον καταυλισμό που είχε δημιουργήσει ο Τζόουνς, ιδρυτής και ηγέτης του "Ναού του Λαού", μιας αίρεσης που γνώρισε μεγάλη ακμή στις ΗΠΑ τη δεκαετία του '70.
Ακόμα και μετά από σχεδόν 44 χρόνια, το "φάντασμα" της τραγωδίας που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη απώλεια αμερικανικών ζωών μέχρι τους Δίδυμους Πύργους, εξακολουθεί να ρίχνει τη σκιά του στην κοινωνία των ΗΠΑ. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η "Σφαγή της Τζοουνσταουν" έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του κόσμου ως μαζική αυτοκτονία, με την έκφραση "drink the Cool-Αid" (το ποτό που χρησιμοποιήθηκε στο φονικό κοκτέιλ) να χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για να δηλώσει την "τυφλή" πίστη και υπακοή σε ένα πρόσωπο ή κίνημα, η αλήθεια είναι αρκετά διαφορετική.
Στην πραγματικότητα, όπως έχουν δηλώσει αρκετές φορές οι επιζώντες του μακελειού που άφησε το σημάδι του στην αμερικανική ιστορία, η έκφραση "μαζική αυτοκτονία" προσβάλλει τη μνήμη των θυμάτων, ο θάνατος των οποίων ήταν το αποτέλεσμα των ενεργειών ενός και μόνο ανθρώπου: ενός βαθιά διαταραγμένου - κατά πολλούς, σατανικού - ιεροκήρυκα που εκμεταλλεύτηκε το μοναδικό του χάρισμα να "μαγεύει" και να παρηγορεί όσους βρίσκονταν στο περιθώριο, υποσχόμενος να τους λυτρώσει από τον ακραίο ρατσισμό που μάστιζε τότε την αμερικανική κοινωνία.
Ποιος ήταν ο αιδεσιμότατος Τζιμ Τζόουνς που ίδρυσε τον "Ναό του Λαού";
Ο άνθρωπος που κατάφερε, μόνο με τη δύναμη του λόγου του, να πείσει εκατοντάδες Αμερικανούς να τον ακολουθήσουν σε μια ξένη χώρα και να χτίσουν μέσα στην ζούγκλα της Γουιάνα έναν "μικρόκοσμο", όπου ο ίδιος θα ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος, γεννήθηκε το 1931 στην Ιντιάνα. Μεγαλώνοντας σε ένα φτωχικό σπίτι, με ένα μέθυσο και βίαιο πατέρα, ο Τζιμ Τζόουνς βρέθηκε από νωρίς στο περιθώριο της κοινωνίας. Ίσως γι' αυτόν τον λόγο αισθανόταν από μικρός μια ταύτιση με την αφροαμερικανική κοινότητα, στην οποία στράφηκε αργότερα για να βρει "πιστούς" για το κίνημά του.
Παρά το γεγονός ότι ο πατέρας του ήταν μέλος της Κου-Κλουξ-Κλαν, ο Τζόουνς άρχισε από την εφηβεία του να κάνει παρέα με Αφροαμερικανούς, κάτι που αναπόφευκτα οδήγησε στην ρήξη μεταξύ των δύο ανδρών. Την ίδια εποχή, ο νεαρός Τζόουνς ξεκινά να αναπτύσει τη νοσηρή εμμονή του με τις θρησκείες και τον θάνατο, αλλά και να μελετά μετά μανίας βιβλία για τους Ιωσήφ Στάλιν, Μάο Τσετούνγκ, Μαχάτμα Γκάντι και Αδόλφο Χίτλερ, "εντοπίζοντας" τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία του καθενός.
Στα 20 του χρόνια και θέλοντας να βρει ένα βήμα για να εκφράσει την ιδεολογία του (η οποία βασιζόταν στις μαρξιστικές ιδέες) ο Τζόουνς στράφηκε στην εκκλησία, πιστεύοντας ότι θα του επέτρεπε να προσεγγίσει ένα αρκετά μεγάλο κοινό. Η χειροτόνησή του ως βαπτιστή ιερέα ήταν η αφετηρία μιας θριαμβευτικής πορείας που του εξασφάλισε μεγάλο πλούτο από δωρεές πιστών αλλά και ένα "ποιμνίο" πρόθυμο να τον ακολουθεί από πόλη σε πόλη, βοηθώντας τον να διαδώσει τη νέα θρησκεία του, η οποία υποσχόταν ίση μεταχείριση, δικαιοσύνη και αγάπη άνευ όρων σε όλα τα μέλη της.
Προσελκύοντας μέλη της αφροαμερικανικής κοινότητας, ηλικιωμένους που είχαν παραγκωνιστεί από την κοινωνία και ιδεολόγους που είχαν σιχαθεί τον ρατσισμό της εποχής του "φυλετικού διαχωρισμού" ο χαρισματικός Τζόουνς έχτισε βήμα-βήμα την εκκλησία του, τον ονομαζόμενο "Ναό του Λαού", με χιλιάδες πιστούς σε διάφορες αμερικανικές πολιτείες, πρόθυμους να κάνουν ο,τιδήποτε τους ζητούσε ο ηγέτης και "πατέρας" τους. Η παράξενη αυτή αίρεση περιλάμβανε ανθρώπους κάθε λογής, ακόμα και άθεους που είχαν συγκινηθεί από το όραμα του Τζόουνς για μια κοινωνία ισότητας.
Ο παράδεισος που μετατράπηκε σε κόλαση
Ωστόσο, μαζί με την επιτυχία άρχισαν να εμφανίζονται και τα πρώτα σκοτεινά σύννεφα στη ζωή των πιστών της εκκλησίας του Τζόουνς. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '70 είχαν εμφανιστεί στον τύπο καταγγελίες πρώην μελών που έκαναν λόγο για ασυνήθιστες πρακτικές στο εσωτερικό του "Ναού του Λαού", για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οικονομικές ατασθαλίες και κακοποίηση μελών της εκκλησίας.
Για αρκετά χρόνια, η πολιτική επιρροή που είχε αποκτήσει ο Τζόουνς (ο οποίος επιστράτευε τους πιστούς του για να στηρίξουν τον εκάστοτε βουλευτή της επιλογής του) τον προστάτευε από τις διώξεις των αρχών της χώρας του. Ωστόσο, με τα περιθώρια να στενεύουν και τα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα για την παράνομη δράση της εκκλησίας του να πληθαίνουν, ο ιεροκήρυκας συνειδητοποίησε ότι η ασυλία του δεν θα διαρκούσε για πολύ ακόμα και τότε πήρε μια δραστική απόφαση: Να μεταφέρει την εκκλησία του στη Γουιάνα της Νότιας Αμερικής, χτίζοντας έναν καταυλισμό στη μέση της ζούγκλας όπου ο ίδιος θα μπορούσε να ελέγχει ανενόχλητος κάθε έκφανση της ζωής των πιστών του.
Με συνοπτικές διαδικασίες μετέφερε σταδιακά περισσότερους από 900 πιστούς στον καταυλισμό, ο οποίος χτίστηκε κομμάτι-κομμάτι από τα πιο αφοσιωμένα μέλη του "Ναού του Λαού". Δουλεύοντας 20 ώρες το 24ωρο και παρά την εξάντλησή τους, τα πιο νεαρά μέλη της εκκλησίας ένιωθαν ευτυχισμένα, πιστεύοντας ότι δημιουργούσαν έναν επίγειο παράδεισο δικαιοσύνης και ανθρωπιάς, όπου καθένας θα απολάμβανε τον σεβασμό και την αγάπη των συμπολιτών του. Στην πραγματικότητα βέβαια έχτιζαν αθέλητά τους να "στρατόπεδο συγκέντρωσης" .
Οι ιστορίες που αφηγούνται πρώην μέλη του ναού, τα οποία είχαν την τύχη να εγκαταλείψουν έγκαιρα τον καταυλισμό, αλλά και επιζώντες της "σφαγής" της 18ης Νοεμβρίου είναι ανατριχιαστικές. Η συμπεριφορά του Τζόουνς, ο οποίος στο μεταξύ είχε εθιστεί στα ναρκωτικά, γινόταν σταδιακά όλο και πιο αλλοπρόσαλλη, με τον ίδιο να εκμεταλλεύεται σεξουαλικά δεκάδες γυναίκες και άνδρες, να ελέγχει ακόμα και την τροφή των πιστών, μεταδίδει κηρύγματα μέσα στη νύχτα μέσω μεγαφώνων διακόπτοντας τον ύπνο τους, να απαγορεύει σε ζευγάρια να έχουν ερωτικές επαφές και να επιβάλλει σωματικές τιμωρίες σε όσους δεν υπάκουαν κατά γράμμα τις εντολές του.
Η επίσκεψη του γερουσιαστή Ράιαν και το δραματικό τέλος του "Ναού του Λαού"
Οι καταγγελίες από συγγενείς των ατόμων που εγκατέλειψαν σπίτια και οικογένειες για να ταξιδέψουν στην Γουιάνα αλλά και από πρώην οπαδούς που είχαν καταφέρει να αποδράσουν από τον εφιαλτικό "παράδεισο" του Τζόουνς και είχαν επιστρέψει στις ΗΠΑ είχαν προκαλέσει έντονη ανησυχία στις τοπικές αρχές και ιδιαίτερα στον γερουσιαστή Λίο Ράιαν.
Τόσο μάλιστα, που ο τελευταίος αποφάσισε να επισκεφθεί τον καταυλισμό της Τζόουνσταουν, μαζί με μερικούς βοηθούς του και ένα τηλεοπτικό συνεργείο, προκειμένου να διαπιστώσει εάν όντως ευσταθούσαν όσα τρομακτικά είχε ακούσει.
Όταν ο γερουσιαστής των ΗΠΑ Ράιαν, έφτασε πολύ κοντά στον να τον αποκαλύψει ο Τζόουνς τον δολοφόνησε μαζί με τα άτομα της ακολουθίας του. Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν απλώς τραγικά. Με το φόβο ότι η δολοφονία του γερουσιαστή θα πυροδοτούσε μια σειρά αντιδράσεων από τις ΗΠΑ αποφάσισε την "αυτοκτονία" των οπαδών του.
Τα μωρά και τα παιδιά σκοτώθηκαν πρώτα, αφού τους έχυσαν το δηλητηριασμένο χυμό στο στόματά τους. Έπειτα ήρθε η ώρα των ενηλίκων. Ο ίδιος ο Τζόουνς σκοτώθηκε από μια σφαίρα, ίσως από αυτοπυροβολισμό.
