ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ WOMAN TOC

Έφυγε από τη ζωή η σπουδαία ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη

Μέλος της γενιάς του ’70, η Τζένη Μαστοράκη έθεσε νέες βάσεις στην ποίηση του 20ού αιώνα, ενώ μετέφρασε αριστουργηματικά διαμάντια της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Τζένη Μαστοράκη

Η Τζένη Μαστοράκι πρωτοεμφανίστηκε στην ποίηση το 1971 με ποιήματα υπό τον γενικό τίτλο "Το συναξάρι της αγίας νιότης". Ακολούθησαν τέσσερις συλλογές,: "Διόδια" (Κέδρος 1972), "Το σόι" (Κέδρος 1978), "Ιστορίες για τα βαθιά" (Κέδρος 1983) και "Μ’ ένα στεφάνι φως" (Κέδρος 1989), καθώς και ποιήματα εκτός βιβλίων δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα.

Το 2020 η ποιήτρια και μεταφράστρια είχε τιμηθεί με το μεγάλο βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο της προσφοράς της. Η επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, είχε κρίνει ότι "η Τζένη Μαστοράκη, με την αδιάλειπτη και ποιοτική προσφορά της στα ελληνικά γράμματα, κατόρθωσε να διαμορφώσει μια μοναδική πορεία, η οποία στηρίχθηκε στην επίμονη και ενδελεχή αφοσίωσή της στην ελληνική (γραπτή και ομιλούσα) γλώσσα, στην ανάδειξη γόνιμων περιοχών του ποιητικού παρελθόντος και στη δημιουργική ανάπλασή του, στη λογοτεχνική γνώση και τόλμη και στην υπογράμμιση της ζωτικής σημασίας των αφηγήσεων (κοινωνικοπολιτικών, οικογενειακών, έμφυλων, προσωπικών) στη χαρτογράφηση της μνήμης, των συναισθημάτων και της ίδιας της ύπαρξης στην ιστορική της προοπτική. Με εφαλτήριο την αντήχηση των ρομαντικών επιτευγμάτων, το κληροδότημα των μεταπολεμικών γενιών, το στίγμα της μεταπολίτευσης, η ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη κατόρθωσε εντέλει να αποτυπώσει την εσωτερική και περίπλοκη περιπέτεια του ανθρώπου μέσα στον χρόνο".

Για το ποιητικό της έργο έχουν γραφτεί κριτικές, μελέτες και διατριβές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ το έργο της, μεταφρασμένο στις κυριότερες γλώσσες της Δύσης, διδασκόταν σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Με το έργο της έχουν ασχοληθεί ο Τάσος Λειβαδίτης, η Σόνια Ιλίνσκαγια, ο Δημήτρης Μαρωνίτης.

Από τη μεταπολίτευση έως σήμερα, παράλληλα, η Τζένη Μαστοράκη παρέδωσε στο ελληνόφωνο κοινό πολυσυζητημένες μεταφράσεις. Το μεταφραστικό της έργο στο σύνολό του, τόσο στη μυθοπλασία όσο και στο θέατρο, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έργα των Elias Canetti, J. D. Salinger (το εμβληματικό "Ο φύλακας στη σίκαλη"), Carson McCullers, Edgar Allan Poe, Harold Pinter, Sarah Kane ("Λαχταρώ", "4.48 Ψύχωση"), Αδελφούς Γκριμ, Upton Sinclair, Lewis Carroll, Heinrich Böll, Heinrich von Kleist, Federico García Lorca ("Γέρμα"), Miguel de Cervantes κ.ά. Μάλιστα, το 1989, το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης τής απένειμε το βραβείο Thornton Niven Wilder. Το όνομά της έχει συνδεθεί στενά με το μυθιστόρημα "Ο φύλακας στη σίκαλη", καθώς σχετικά πρόσφατα είχε μεταφράσει εκ νέου το έργο με το τίτλο "Στη σίκαλη, στα στάχια, ο πιάστης" (εκδ. γράμματα)- μία εξαιρετική μετάφραση.

Το 1992 επίσης βραβεύτηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Παιδικού Βιβλίου (ΙΒΒΥ, International Board on Books for Young People) για τη μετάφραση του παιδικού βιβλίου "Ο ταξιδιώτης της αυγής". Θεατρικές της μεταφράσεις έχουν παρασταθεί, μεταξύ άλλων, στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων του Λευτέρη Βογιατζή και στο Εθνικό Θέατρο.

Και η ίδια, ασφαλώς, έχει τιμήσει, με πρωτότυπα κείμενα ποιητές και ποιήτριες όπως οι Διονύσιος Σολωμός, Κ. Γ. Καρυωτάκης, Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Ρίτσος, Μανόλης Αναγνωστάκης, Αρης Αλεξάνδρου, Γιάννης Κοντός, Ρένα Χατζηδάκη. Στα κείμενα αυτά, όπως έχει σημειωθεί και στο σκεπτικό της επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας που της απένειμε το 2020 το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για τη συνολική της προσφορά, "διαφαίνεται η άρρηκτη σχέση γραφής και ανάγνωσης και η βιωματική εμπλοκή της με τη γλώσσα, την ιστορία και τη λογοτεχνία".

Η Τζένη Μαστοράκη γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Φεβρουαρίου του 1949. Οπως έχει αφηγηθεί η ίδια στην "Κ": "Γεννήθηκα Ιωάννου Μεταξά 14, στου Ζωγράφου. Στάση Τσιτούρα. Δίπλα στην "Αίγλη”. Γεννήθηκα εκεί ακριβώς, στο σπίτι, τον Φεβρουάριο του ’49. Η μαμά μου έφυγε από την Κλινική του Γερουλάνου, ετοιμόγεννη, και με το παιδί –εμένα– γυρισμένο ανάποδα, και πήγε να γεννήσει σπίτι, ήταν Εμφύλιος, ήθελε να ’ναι μαζί με τους δικούς της, και είχε και τον αδερφό μου οχτώ χρονών. Την ξεγέννησε μια σοφή μαμή, που την έλεγαν Σταματούλα. Την είχα γνωρίσει μια φορά, στα δέκα μου. Μικρή-μικρή και ζαρωμένη ήταν, πολύ γριά, και τη φοβήθηκα. Στη γέννα, κόντεψα να σκοτώσω τη μαμά μου, που πήγαινε για παιδί-Υδροχόο, κι από τις μέρες και τις νύχτες που παλεύαμε, στο τέλος έβγαλε Ψαράκι (με όλους τους κρίσιμους πλανήτες του στον Υδροχόο). Βγήκα με τα πόδια, μισοπνιγμένη, ήμουνα τεράστια και μαύρη-μαύρη απ’ το μελάνιασμα, ενώ ο αδερφός μου (που είχε γεννηθεί κι αυτός στο ίδιο σπίτι, γιατί τη μέρα εκείνη του 41 έμπαιναν στην Αθήνα οι Γερμανοί) ήταν άσπρος και ξανθός και τριανταφυλλένιος. Την άκουγα χρόνια και χρόνια αυτή την ιστορία. Τι μαύρη που ήμουνα. Πώς έσκουζα. Πώς μ’ είχανε σχεδόν ξεχάσει, από την αγωνία τους για τη μαμά μου. Κι αργότερα, όταν με πειράζανε ότι "με πήρανε απ’ τους γύφτους”, πότε γινόμουνα έξαλλη και πότε έκλαιγα. Ψέματα. Μάλλον έκλαιγα κατά κανόνα".

Read Next

05 Σεπ 2025

Πρίγκιπας William | Θα εμφανιστεί σε δημοφιλή εκπομπή - Κυκλοφόρησε το τρέιλερ

Ποια εκπομπή υποδέχεται ο πρίγκιπας της Ουαλίας στο Κάστρο του Windsor.

Περισσότερα από

News

05 Σεπ 2025

Πένθος στη βρετανική βασιλική οικογένεια | Η επίσημη ανακοίνωση από το παλάτι του Buckingham

Η Katharine Worsley είχε παντρευτεί τον ξάδερφο της εκλιπούσας βασίλισσας Ελισάβετ, το 1961.

05 Σεπ 2025

Η Σίλια Κριθαριώτη αποχαιρετά τον Giorgio Armani με μία κοινή τους φωτογραφία

Πώς επέλεξε η διεθνώς καταξιωμένη σχεδιάστρια να πει "αντίο" στον Ιταλό σχεδιαστή.

05 Σεπ 2025

"Η Kate Middleton φοράει περούκα;": Ο πρώην κομμωτής της Diana μιλά για το νέο ξανθό look της πριγκίπισσας της Ουαλίας

Ο δημιουργός της iconic καρέ κουπ της Lady Di απάντησε στα "κακεντρεχή σχόλια" που δέχεται η Kate για το νέο χρώμα στα μαλλιά της.

05 Σεπ 2025

Κωνσταντίνα Σπυροπούλου | Το "μαμαδίστικο" φαγητό που επιλέγει στην παραλία

Η παρουσιάστρια εκμεταλλέυεται τον καλό καιρό και συνεχίζει τις βουτιές της.

05 Σεπ 2025

Πρίγκιπας Harry | Οι τρεις αμφιλεγόμενοι όροι που έθεσε για να συναντήσει τον Κάρολο στο Λονδίνο

Ένας όρος είναι την υπόκλιση ολόκληρης της βασιλικής οικογένειας στη Meghan Markle!.

05 Σεπ 2025

15 διεθνείς προσωπικότητες τιμούν και θυμούνται τον Giorgio Armani

Τι έγραψαν οι συνάδελφοι και οι σταρ που έντυσε ο "maestro" της ιταλικής μόδας

05 Σεπ 2025

Η Τζένη Μελιτά μάς βάζει στην αίθουσα χορού | Το εντυπωσιακό βίντεο με τον παρτενέρ της

Η παρουσιάστρια μοιράστηκε με τους θαυμαστές της ένα ακόμη αγαπημένο της χόμπι.