Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα πολιτικό θαύμα, ένα θαύμα ειρήνης και συνεργασίας που θέτει τον διάλογο και τις διαβουλεύσεις πάνω από τις συγκρούσεις, πόσο μάλλον τις συρράξεις. Κι αν σήμερα έχουμε μεγαλώσει έχοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση ως δεδομένο, θα πρέπει να θυμόμαστε πως τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Ήταν μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο που γεννήθηκε η ιδέα μιας διακρατικής συνεργασίας που αφορούσε αρχικά την οικονομία (ΕΟΚ). Όταν ξεκινούσαν την τιτάνια προσπάθεια οι έξι πρώτες χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο) κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί την εξέλιξη. Η ΕΕ μετρά σήμερα 27 κράτη μέλη, ενώ η Ευρωβουλή, οι βουλευτές της οποίας εκλέγονται άμεσα από τους λαούς της Ευρώπης, διαμορφώνουν και ψηφίζουν Νόμους που αγγίζουν τις ζωές όλων μας.
Η συμμετοχή των γυναικών στα υψηλά κλιμάκια της πολιτικής δεν είναι ακόμα επαρκής. Και είναι πολύ απλό: αν οι γυναίκες δεν βρεθούν σε θέσεις εξουσίας δεν θα μπορέσουν να συμβάλλουν αποφασιστικά στην αλλαγή του κόσμου. Βέβαια, έχει διανυθεί μεγάλη απόσταση (το 1979 το ποσοστό των γυναικών στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν 15.9% ενώ σήμερα, πριν δηλαδή τα αποτελέσματα της Κυριακής, οι γυναίκες αποτελούν το 39.8%, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από την Εθνική Βουλή των κρατών). Σήμερα, Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου είναι γυναίκα, η Ρομπέρτα Μέτσολα.
Ωστόσο, υπήρξαν γυναίκες η συμβολή των οποίων υπήρξε καθοριστική στην πορεία της Ευρώπης. Ας δούμε την ιστορία τους μαζί.
-Σιμόν Βέιλ (1927-2017): Επιζήσασα του Ολοκαυτώματος και η Πρώτη Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου
H Σιμόν Βέιλ ήταν Γαλλίδα δικαστικός, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος και πολιτικός, η οποία διετέλεσε υπουργός Υγείας σε διάφορες κυβερνήσεις και υπήρξε η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 1979 έως το 1982. Ως υπουργός Υγείας, έμεινε περισσότερο στην ιστορία για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στη Γαλλία, ιδίως με νόμο του 1975 που νομιμοποίησε την άμβλωση, που έμεινε στην ιστορία ως ‘la loi Veil’ (δείτε την ιστορική αγόρευσή της στο παρακάτω βίντεο).
Από το 1998 έως το 2007 ήταν μέλος του Συνταγματικού Συμβουλίου, της ανώτατης νομικής αρχής της Γαλλίας.
Επιζήσασα του Ολοκαυτώματος τόσο από το Άουσβιτς-Μπίρκεναου όσο και από το Μπέργκεν-Μπέλσεν, η κ. Βέιλ ήταν οπαδός της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ως τρόπου διασφάλισης της ειρήνης. Κι όπως έχει πει: "Η περίοδος της ειρήνης που έχουμε απολαύσει στην Ευρώπη ήταν μία εξαιρετική τύχη, όμως κανείς δεν πρέπει να ξεχάσει πόσο εύθραυστη είναι".
"Ήμασταν πεπεισμένοι ότι αν οι νικητές του 1945 απέτυχαν να επιτύχουν ταχεία και πλήρη συμφιλίωση με τη Γερμανία, οι πληγές μιας Ευρώπης που ήταν ήδη διχασμένη μεταξύ Ανατολής και Δύσης δεν θα επουλώνονταν ποτέ, και ο κόσμος θα βρισκόταν τότε σε πορεία προς μια άλλη σύγκρουση που θα ήταν ακόμη πιο καταστροφική από τις προηγούμενες- Σιμόν Βέιλ."
Η Σιμόν Βέιλ τιμήθηκε επίσης με το βραβείο Charlemagne (το εμβληματικό βραβείο που απονέμεται στους ανθρώπους που συμβάλλουν στην ένωση της Ευρώπης).
-Νικόλ Φοντέν πολιτικός και εκπαιδευτικός, Δεύτερη γυναίκα Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου
Η δεύτερη γυναίκα πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν ισχυρή πολιτική προσωπικότητα και ένθερμη υποστηρίκτρια της Ευρώπης, η οποία επιφορτίστηκε με την εποπτεία της υιοθέτησης του ευρώ. Η Νικόλ Φοντέν, η οποία διετέλεσε πρόεδρος από το 1999 έως το 2002, προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τις μεθόδους εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ώστε αυτό να γίνει πιο προσιτό για τους πολίτες της ΕΕ.
Από την έναρξη της κοινοβουλευτικής της σταδιοδρομίας στην πατρίδα της, τη Γαλλία, η Νικόλ Φοντέν εργάστηκε για μια Ευρώπη των πολιτών, εστιάζοντας σε σχέδια σχετικά με την εκπαίδευση των νέων και την αμοιβαία αναγνώριση των ακαδημαϊκών τίτλων σε όλη την ΕΕ, καθώς και σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων.
Διετέλεσε δύο φορές αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, από το 1989 έως το 1994 και από το 1994 έως το 1999. Ανέλαβε διαμεσολαβητικό ρόλο στη σύναψη συμφωνιών μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών σχετικά με βασική νομοθεσία, περιλαμβανομένων δύο προγραμμάτων της ΕΕ για τη νεολαία (Socrates και "Νεολαία για την Ευρώπη").
Στην παρθενική της ομιλία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Τάμπερε της Φινλανδίας τον Οκτώβριο του 1999, τόνισε πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνονται υπόψη οι καθημερινές ανησυχίες των πολιτών. Υποστήριξε μια "φιλόδοξη προσέγγιση με στόχο την παροχή στην Ένωση ενός χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων". Τον Δεκέμβριο του 2000 υπέγραψε τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων εξ ονόματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
-Λουίζ Βάις: Μια ζωή αφιερωμένη στην υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών και των δικαιωμάτων των γυναικών
Η δημοσιογράφος και πολιτικός Λουίζ Βάις υπήρξε επιδραστική φωνή εντός και εκτός Γαλλίας από τη δεκαετία του 1920. Αφιέρωσε τη ζωή της στην επιδίωξη της ειρήνης, πρώτα στο πλαίσιο της εργασίας της σε πολλές εφημερίδες και, στη συνέχεια, με την προσήλωσή στον αγώνα για την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, βοήθησε στη διάσωση εβραιόπουλων από τους Ναζί και έγινε μέλος της γαλλικής αντίστασης.
"Η Ευρώπη θα ανακτήσει το προηγούμενο εκτόπισμά της μόνο αν ανάψει και πάλι τους φάρους της συνείδησης, της ζωής και του δικαίου." -Λουίζ Βάις
Μετά τον πόλεμο, η Βάις έκανε πολλά ταξίδια σε όλο τον κόσμο και έγραψε πλήθος άρθρων για εξέχοντα γαλλικά περιοδικά και εφημερίδες σχετικά με τον ηγετικό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Δύση, και συγκεκριμένα η Ευρώπη, στην προαγωγή των δημοκρατικών αξιών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το 1971 ίδρυσε το Ίδρυμα Λουίζ Βάις, που απονέμει κάθε χρόνο βραβείο στο άτομο ή το ίδρυμα με τη μεγαλύτερη συμβολή στην πρόοδο της "επιστήμης της ειρήνης".
Η Βάις συμμετείχε επιτυχώς στις εκλογές για την ανάδειξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 1979. Στην εναρκτήρια ομιλία της προς το Κοινοβούλιο κάλεσε όλους τους Ευρωπαίους να ενώσουν τις δυνάμεις τους με βάση τον κοινό πολιτισμό και όχι απλώς τα κοινά οικονομικά συμφέροντα.
-Νίλντε Γιότι: υποστήριξε με πάθος την καθολική ψηφοφορία και συμμετείχε στην ίδρυση της Ιταλικής Δημοκρατίας
Αγωνίστρια της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Λεονίλντε "Νίλντε" Γιότι υπήρξε σημαντικό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ιταλίας (PCI), που αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των γυναικών. Προσηλωμένη στην ιδέα μιας δίκαιης Ευρώπης που προωθεί την ισότητα, η Γιότι ήταν αποφασισμένη να μεταφέρει τον αγώνα της για την καθολική ψηφοφορία στην ευρωπαϊκή σκηνή.
"Πρέπει να κάνουμε πιο ανθρώπινους τον χρόνο εργασίας, τα προγράμματα των πόλεων και τον ρυθμό ζωής. Πρέπει να φέρουμε την καθημερινή εμπειρία της ζωής στην πολιτική, τα μικρά πράγματα της ύπαρξής μας, αναγκάζοντας όλους — πολιτικούς, υπουργούς, οικονομολόγους, τοπικούς διοικητικούς υπαλλήλους — να έρθουν επιτέλους σε επαφή με τη συγκεκριμένη ζωή των γυναικών."- Νίλντε Γιότι
Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Νίλντε Γιότι πρωτοστάτησε στην οργάνωση της Ένωσης Ιταλών Γυναικών στην οποία κυριαρχούσε το PCI. Όταν οι γυναίκες απέκτησαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα το 1945, η Γιότι στηρίχτηκε ευρέως από τις γυναίκες ψηφοφόρους και εξελέγη το 1946 στη Συντακτική συνέλευση, στην οποία ήταν υπεύθυνη για τη σύνταξη των άρθρων του δημοκρατικού συντάγματος που αφορούσαν την πολιτική για την οικογένεια.
Αγωνίστηκε σκληρά για τα δικαιώματα των γυναικών καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής της σταδιοδρομίας, υποστηρίζοντας και προβάλλοντας με επιτυχία τη θέσπιση νόμων για το διαζύγιο και την άμβλωση στην Ιταλία, οι οποίοι αποτελούσαν υψηλές προτεραιότητες για το κίνημα των γυναικών.
Η Γιότι έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 1969. Προτεραιότητά της ως βουλεύτριας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν να διεξαχθούν ανοικτές εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις οποίες οι Ευρωπαίοι πολίτες θα εκλέγουν απευθείας τους εκπροσώπους τους. Η Γιότι πίστευε ότι αυτό θα εξασφάλιζε στο Κοινοβούλιο αδιαμφισβήτητη εντολή και αξιοπιστία, ώστε να ενεργεί εξ ονόματος των πολιτών.
Οι προσπάθειες της Γιότι και των συναδέλφων της επιβραβεύτηκαν το 1979 όταν διεξήχθησαν οι πρώτες άμεσες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Λίγο μετά ολοκλήρωσε τη δεκαετή παρουσία της στο Κοινοβούλιο, μια δεκαετία κατά τη διάρκεια της οποίας συμμετείχε και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου. Το 1997 εξελέγη αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οργανισμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων που περιλαμβάνει 47 κράτη μέλη.
-Μελίνα Μερκούρη: ηθοποιός, πολέμια του φασισμού και υπέρμαχος του πολιτισμού
Η Μελίνα Μερκούρη δινόταν με πάθος σε ό,τι κι αν έκανε: από τις εμφανίσεις της στο θέατρο και στη μεγάλη οθόνη στο πρώτο στάδιο της ζωής της, μέχρι τον αγώνα της κατά της φασιστικής χούντας που κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα το 1967, και την εκστρατεία της, ως πολιτικού, για την προστασία και την προαγωγή του πολιτισμού στην Ευρώπη.
Η Μερκούρη υπήρξε πρωταγωνίστρια του θεάτρου στην Ελλάδα προτού γίνει διεθνής αστέρας του κινηματογράφου με τη βραβευμένη ερμηνεία της στην ταινία "Ποτέ την Κυριακή". Πολιτικοποιήθηκε μετά το πραξικόπημα του 1967 στην Ελλάδα και πέρασε τα επόμενα χρόνια διοργανώνοντας εκστρατείες σε ολόκληρο τον κόσμο για την απομάκρυνση της χούντας των συνταγματαρχών. Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974, η Μερκούρη επέστρεψε στην πατρίδα της και ξεκίνησε την πολιτική της σταδιοδρομία. Ήταν η υπουργός Πολιτισμού με τη μεγαλύτερη θητεία στην Ελλάδα. Ως υπέρμαχος του ελληνικού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού πέτυχε πολλά, ιδίως τη δημιουργία της πρωτοβουλίας "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης".
Ως υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, το 1983 η Μερκούρη διοργάνωσε συνάντηση με τους υπουργούς Πολιτισμού των άλλων εννέα κρατών μελών της ΕΕ κατά την πρώτη ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου.
Παρότρυνε τους άλλους υπουργούς να συμμετάσχουν στις προσπάθειές της για μεγαλύτερη πολιτιστική ευαισθητοποίηση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτή ήταν η πρώτη από μια σειρά τακτικών συναντήσεων μεταξύ των υπουργών Πολιτισμού της Ευρώπης, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
*Με πληροφορίες από την ΕΕ- Εικόνες: Portrait Exhibition "Inspirational Women in EU Institutions” ((EU)
Ακολουθήστε το Womantoc στο Instagram
