Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις μετά τη δήλωση- φωτιά της επικεφαλής του τμήματος καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ, ότι δεν υπάρχει φιρμάνι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που να δίνει άδεια στον λόρδο Έλγιν να αποσπάσει και να μεταφέρει τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Αγγλία. "Τουρκικό χαστούκι προς τη Βρετανία" χαρακτηρίζουν τα ΜΜΕ της γειτονικής χώρας τη δήλωση της εκπροσώπου της στο πλαίσιο της 25ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO.
Οι Βρετανοί βασίζουν το "δικαίωμά τους" σ΄ένα έγγραφο με ιταλική σφραγίδα, που δεν έχει ούτε την υπογραφή του Σουλτάνου ούτε τη σφραγίδα του, καθώς η Ελλάδα βρισκόταν υπό τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν ο Έλγιν έκλεψε στην ουσία τα γλυπτά.
Μάλιστα, σε η κ. Μποζ δήλωσε σε συνέντευξή της στον ΑΝΤ1 πως: "Με τον ίδιο τρόπο, δεν υπάρχει κανένα έγγραφο στα αρχεία μας που να υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Η Τουρκία ήταν πάντα υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα τους, και η Ελλάδα υποστήριζε πάντα τις προσπάθειες της Τουρκίας κατά του λαθρεμπορίου, και οι δύο χώρες το έκαναν αμοιβαία. Πιστεύω όμως ότι το ότι το είπαμε τόσο ανοιχτά τράβηξε την προσοχή και το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού".
Αμέσως μετά τη δήλωση εκ μέρους της Τουρκίας, το Βρετανικό Μουσείο δήλωσε στην ΕΡΤ: "Το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίζει την έντονη επιθυμία της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολύ μακρά ιστορία και κατανοούμε και σεβόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η συζήτηση. Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε μια νέα σχέση με την Ελλάδα – μια "εταιρική σχέση Παρθενώνα" – και να διερευνήσουμε τη δυνατότητα καινοτόμων τρόπων συνεργασίας (με τους Έλληνες φίλους μας,) με την ελπίδα ότι η κατανόηση των Γλυπτών του Παρθενώνα θα εμβαθύνει και θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το Βρετανικό Μουσείο φροντίζει τα γλυπτά του Παρθενώνα για πάνω από δύο αιώνες και η βαθιά μας επένδυση στα γλυπτά είναι κάτι που έχουμε κοινό με τους Έλληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη νέα σχέση και τις ρεαλιστικές λύσεις που επιδιώκουμε".
Ας θυμηθούμε πως λίγους μήνες πριν ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας αρνήθηκε να δεχθεί τον Πρωθυπουργό ο οποίος είχε μεταβεί στο Λονδίνο στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης, επειδή επανέφερε το ζήτημα των Γλυπτών σε συνέντευξή του στο BBC.
Το όραμα της Μελίνας Μερκούρη ξεκίνησε το... 1982!
Ήταν στις 29 Ιουλίου του 1982 στη Διάσκεψη των υπουργών Πολιτισμού της UNESCO, στο Μεξικό, που τέθηκε επίσημα το ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων από τη Μελίνα Μερκούρη, με μια ιδιαίτερα συγκινητική ομιλία. Μεταξύ άλλων είπε τότε: "Ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος εκφράζει το αίσθημα όλου του λαού, όταν γράφει : "Αυτές οι πέτρες δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό…”. Πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός αυτά τα μάρμαρα να γυρίσουν πίσω στο γαλάζιο ουρανό της Αττικής, στο φυσικό τους χώρο, εκεί όπου αποτελούν δομικό και λειτουργικό μέρος ενός μοναδικού συνόλου. Και αυτό μπορεί να γίνει τώρα, που η Ελλάδα με τη βοήθεια και την τεχνική συνεργασία όλου του κόσμου έχει σηκώσει σκαλωσιές γύρω από τα Προπύλαια, το Ερεχθείο και τον Παρθενώνα σε μια γιγαντιαία προσπάθεια να σωθεί η Ακρόπολη που απειλείται από τη φθορά του χρόνου και τη ρύπανση της εποχής μας".
Στην ιστορία θα μείνει και η αναμέτρησή της με τον υπεύθυνο του Βρετανικού Μουσείου Ντέιβιντ Ουίλσον, στο Λονδίνο, όταν οι δυο τους συναντήθηκαν τυχαία σε μία εκδήλωση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ας μην ξεχνάμε και τη δυναμική ανάμεσα σε μια γυναίκα και έναν άνδρα εκείνη την εποχή). Η Υπουργός είχε προσκληθεί για να δώσει μία διάλεξη με θέμα "Η δημοκρατία στην Τέχνη". Οι κάμερες στράφηκαν προς το μέρος τους. Ο Ουίλσον τη ρώτησε αν θέλει να καταστρέψει το βρετανικό μουσείο, αφού η διεκδίκηση της Ελλάδας θα άνοιγε τον δρόμο και για τις άλλες χώρες. Και η Μερκούρη του απάντησε έντονα: "όχι δεν το θέλω, θέλω τα μάρμαρά μου πίσω!". Και συνέχισε: "μα είναι μέρη του Μνημείου, τα ξερίζωσαν! Κατέστρεψαν το Μνημείο. Είναι μέλη ενός μοναδικού μνημείου" και ο διαπληκτισμός τους συνεχίστηκε.
Πώς η Μερκούρη συνόψισε τη σημασία των Γλυπτών για την Ελλάδα
Προσπαθώντας κάποτε να εξηγήσει η Μελίνα Μερκούρη, εκείνη δε την εποχή, τι σημαίνουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα για την Ελλάδα είχε πει σε μήνυμά της: "Τι σημαίνει ο Σαίξπηρ για την Αγγλία; Ο Καθεδρικός του Αγίου Παύλου; Το Ταζ Μαχάλ για την Ινδία; Τα έργα στην Καπέλα Σιστίνα για την Ιταλία; Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα είναι η περηφάνια μας, η ταυτότητά μας. Είναι ό,τι μας συνδέει με το ελληνικό θαύμα, είναι συνώνυμα της δημοκρατίας και της ελευθερίας".
Η διεκδίκηση των Γλυπτών έχει μακρά ιστορία
Η διεκδίκηση των Γλυπτών είχε αρχίσει πολύ πριν τη Μελίνα Μερκούρη. Σύμφωνα με το χρονικό που έχει συντάξει το Υπ. Πολιτισμού: "Ο Παρθενώνας, έμεινε, σχεδόν, αλώβητος, από την ολοκλήρωση της οικοδόμησής του, το 431π.Χ., έως το 1687, όταν κατά τη διάρκεια του ενετοτουρκικού πολέμου, δέχτηκε το πρώτο σοβαρό πλήγμα από το βομβαρδισμό των Ενετών.
Το μνημείο απώλεσε μεγάλο τμήμα του γλυπτού του πλούτου, κατά τα έτη 1801-1804, όταν ο λόρδος Έλγιν, πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Υψηλή Πύλη, κατόρθωσε να αποσπάσει το μισό περίπου του γλυπτού του διακόσμου και να το μεταφέρει στην Αγγλία.
Από την πρώτη στιγμή της αφαίρεσης των Γλυπτών του μνημείου άρχισαν οι αντιδράσεις για την κλοπή τους. Αμέσως μετά τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους ξεκίνησε το αναστηλωτικό πρόγραμμα του Παρθενώνα και το μνημείο έγινε εθνικό σύμβολο. Το 1842, "κηρύχθηκε" από τον Αλέξανδρο Ραγκαβή, γραμματέα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, η πρώτη επίσημη αιτίαση της Ελλάδας κατά του Έλγιν και διατυπώθηκε η προσδοκία επιστροφής των διαρπαχθέντων γλυπτών. Το αίτημα επαναλήφθηκε το 1924, με τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από το θάνατο του λόρδου Βύρωνα. Το 1961, ο Δήμαρχος της Αθήνας αλλά και η Ακαδημία Αθηνών, ζήτησαν από την Αγγλία τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα και το 1982 απετέλεσε έτος – σταθμός για το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, καθώς στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO για την Πολιτιστική Πολιτική στο Μεξικό, η τότε Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών, Μελίνα Μερκούρη προέβαλε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Η ελληνική αντιπροσωπεία υπέβαλε σχέδιο Σύστασης υπέρ της επιστροφής του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα στην Ελλάδα, που υπερψηφίστηκε με 56 ψήφους υπέρ, 12 κατά και 24 αποχές. Τον Οκτώβριο του 1984 η Ελλάδα υπέβαλλε επίσημο αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και τον Απρίλιο του ίδιου έτους η βρετανική πλευρά απέρριψε το ελληνικό αίτημα.
Το ίδιο έτος, επίσης, η Ελλάδα κατέθεσε επίσημο αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην UNESCO, το οποίο ενεγράφη στην ημερήσια διάταξη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους ή την Απόδοσή τους σε Περίπτωση Παράνομης Κτήσης. Από το 1987, το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα έχει ενταχθεί στην επίσημη ατζέντα των θεμάτων της UNESCO, συζητείται ανά διετία στις συνεδριάσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής και κάθε φορά υιοθετείται σύσταση από τα κράτη-μέλη για την προώθηση του ζητήματος.
Το 1999 ανατέθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση στην Ειδική Επιτροπή του αγγλικού Κοινοβουλίου για τον Πολιτισμό, τον Αθλητισμό και τα ΜΜΕ (Select Committee) η μελέτη όλων των θεμάτων της βρετανικής πολιτιστικής πολιτικής. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και τα ζητήματα επιστροφής πολιτιστικής κληρονομιάς, με κυριότερο το αίτημα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα υπέβαλλε Υπόμνημα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα."
Ακολουθήστε το Womantoc στο Instagram
