Ο βρετανός Τζόναθαν Γκλέιζερ, εβραϊκής καταγωγής, έγραψε φέτος ιστορία σκηνοθετώντας την καλύτερη ταινία όχι μόνο της χρονιάς, αλλά πιθανότητα της δεκαετίας. Μια σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση και το κακό που ελλοχεύει στον καθένα από εμάς, στον "καθημερινό άνθρωπο" που δεν αμφισβητεί τις διαταγές, απλώς τις εφαρμόζει. Μια σπουδή πάνω στο σκοτάδι και το φως και στον ηρωισμό που απαιτείται ενίοτε για να παραμείνεις απλώς άνθρωπος.
Στη τελετή Απονομής των φετινών Όσκαρ ο Γκλέιζερ σημείωσε διπλή επιτυχία: κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και ταυτόχρονα ήταν ο μόνος που μίλησε ανοιχτά για τον πόλεμο στο Ισραήλ, κάτι που απέφυγαν όλοι. Μια δήλωση που προκάλεσε κατόπιν μεγάλες αντιδράσεις.
Στο σεμνό και σύντομο λόγο του ο Γκλέιζερ είπε: "Όλες οι επιλογές που κάναμε (στην ταινία) έγιναν για να μας καθρεφτίσουν και να μας φέρουν αντιμέτωπους με το τώρα- όχι για να πούμε "Κοιτάξτε τι έκαναν τότε", αλλά για να πούμε "Κοιτάξτε τι κάνουμε τώρα". Η ταινία μας δείχνει που μπορεί να οδηγήσει η απανθρωποίηση, στα χειρότερά της. Διαμόρφωσε το παρελθόν και το παρόν μας. Τώρα στεκόμαστε εδώ ως άνθρωποι που έρχομαστε αντιμέτωποι με την εβραϊκότητά μας και το γεγονός πως το Ολοκαύτωμα εργαλειοποιείται από ένα καθεστώς που οδήγησε σε σύγκρουση τόσους αθώους ανθρώπους. Είτε πρόκειται για τα θύματα της 7ης Οκτωβρίου (το κοινό τον διέκοψε εδώ με χειροκροτήματα) στη Γάζα είτε για τη διαρκή επίθεση στη Γάζα, όλοι θύματα της απανθρωποίησης- Πώς αντιστεκόμαστε; (χειροκροτήματα). Η Aleksandra Bystroń-Kołodziejczyk, το κορίτσι που λάμπει στην ταινία, όπως και στη ζωή έκανε αυτή την επιλογή. Αφιερώνω αυτό το βραβείο στη μνήμη της και στην αντίστασή της. Σας ευχαριστώ".
Ποιος είναι όμως;
Ο Τζόναθαν Γκλέιζερ γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1965 στο Λονδίνο. Οι πρόγονοί του ήταν Ουκρανοί Εβραίοι και Εβραίοι της Βεσσαραβίας που διέφυγαν από το πογκρόμ του Κισίνεφ και έφτασαν στο Ηνωμένο Βασίλειο τη δεκαετία του 1900: "Οι προ-παππούδες μου γεννήθηκαν στο Βίλνιους και στην Οδησσό. Ο ένας ήταν ράφτης. Η σύζυγός του, μοδίστρα." Μεγάλωσε στο Hadley Wood, κοντά στο Barnet και φοίτησε στο Jewish Free School που βρισκόταν τότε στο δήμο Camden, όπου και ζει ακόμα. Σπούδασε theatre design στο Nottingham Trent University και ξεκίνησε την καριέρα του σκηνοθετώντας θεατρικές παραστάσεις, αλλά και διαφημιστικά σποτ και τρέιλερ για την τηλεόραση.
Το 1993, ο Γκέιζερ έγραψε και σκηνοθέτησε τρεις δικές του ταινίες μικρού μήκους ("Mad", "Pool" και "Commission") και εντάχθηκε στην Academy Commercials, μια εταιρεία παραγωγής με έδρα το κεντρικό Λονδίνο. Έχει σκηνοθετήσει πολύ επιτυχημένες διαφημιστικές καμπάνιες για την Guinness (Dreamer, Swimblack και Surfer) και τη Stella Artois (Devil's Island). Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, σκηνοθέτησε μια σειρά από σημαντικά μουσικά βίντεο, ενώ ανακηρύχθηκε σκηνοθέτης της χρονιάς 1997 στο MTV.
Ο ίδιος έχει δηλώσει πως το βίντεο κλιπ για το single "Street Spirit" των Radiohead το 1996 υπήρξε ορόσημο για την καριέρα του: "Ήξερα όταν τελείωσα αυτό, επειδή [οι Radiohead] βρήκαν τη δική τους φωνή ως καλλιτέχνες, σε εκείνο το σημείο, ένιωσα ότι έφτασα κοντά σε ό,τι ήταν δικό μου, και ένιωσα σίγουρος ότι μπορούσα να κάνω πράγματα που να συγκινούν, που να έχουν κάποια ποιητική αλλά και πεζή αξία. Αυτό για μένα ήταν μια σημαντική στιγμή".
Ακολούθησαν τρεις ταινίες μεγάλου μήκους πριν τον θρίαμβο της "Ζώνης Ενδιαφέροντος" που καινοτομεί ως προς τη σκηνοθεσία. Το 2000 σκηνοθέτησε την "γκανγκστερική" ταινία Sexy Beast, με πρωταγωνιστές τους Ρέι Γουίνστοουν και Μπεν Κίνγκσλεϊ, ο τελευταίος εκ των οποίων έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Το 2004, σκηνοθέτησε τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Birth, με πρωταγωνίστρια τη Νικόλ Κίντμαν στις Ηνωμένες Πολιτείες- ένα παράξενο θρίλερ, στο οποίο ένα δεκάχρονο αγόρι είχε πείσει την ηρωίδα της Κίντμαν πως πρόκειται για μετεμψύχωση του νεκρού συζύγου της.
Η τρίτη ταινία ήταν το sci fi θρίλερ Under the Skin (2013) με πρωταγωνίστρια την Σκάρλετ Γιόχανσον. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Telluride το 2013 και κυκλοφόρησε στις αίθουσες το 2014, αποσπώντας πολύ καλές κριτικές.
Έπειτα χρειάστηκαν 10 ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί η Ζώνη Ενδιαφέροντος, μια διαφορετική αφήγηση για το Ολοκαύτωμα που αυτή τη φορά δεν επικεντρώνει στα θύματα, αλλά στους θύτες. Και συγκεκριμένα στον διοικητή του στρατοπέδου του Άουσβιτς, Rudolf Höss. Ο ίδιος και η οικογένειά του ζούσαν ειδυλλιακά ακριβώς δίπλα στο στρατόπεδο με φόντο τις καμινάδες, την ώρα που εκατομμύρια άνθρωποι έβρισκαν φρικτό θάνατο.
"Είχα μια πολύ περίεργη σχέση με το έργο από την αρχή", λέει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian. "Αυτός ήταν ο δρόμος που ακολουθούσα και δεν μπορούσα να σταματήσω τον εαυτό μου να τον ακολουθήσει, αλλά ταυτόχρονα ήμουν έτοιμος να αποσυρθώ από αυτόν ανά πάσα στιγμή. Ήθελα σχεδόν να βρεθώ σε αδιέξοδο για να μπορέσω να γυρίσω και να πω: "Ξέρετε κάτι; Προσπάθησα και δεν μπορώ να το κάνω". Σχεδόν ήθελα να συμβεί αυτό".
Το να ανοίξει το τραγικό απόστημα ήταν κάτι που κανείς προφανώς δεν έκανε με την καρδιά του. Μάλιστα, ο πατέρα του είχε προσπαθήσει να τον αποτρέψει. Αλλά και η Σάντρα Χιούλερ, η πρωταγωνίστρια της ταινίας σε μια ακόμα συγκλονιστική ερμηνεία, χρειάστηκε πολύ καιρό για να συμφωνήσει στο πρότζεκτ. Ποια θέλει άλλωστε να ενσαρκώσει μια γυναίκα που κοίταζε τη βολή και τον μικρόκοσμό της δίπλα στην απόλυτη φρίκη;
Κι όμως κατόρθωσε να σκηνοθετήσει μια συγκλονιστική ταινία, στην οποία ο ήχος διηγείται τη μία πλευρά της ιστορίας και η εικόνα την άλλη. Ο Γκλέιζερ, ευτυχώς, δεν παρέλειψε να δώσει μια ανάσα στους θεατές, σαν το οξυγόνο που πέφτει από την οροφή του αεροπλάνου. Στην ταινία βλέπουμε εμβόλιμα σκηνές που έχουν γυριστεί με θερμική κάμερα νυκτός και βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τις σκηνές της υπόλοιπης ταινίας, σαν να παρακολουθούμε δηλαδή μια παράλληλη ιστορία. Σε αυτή ένα νεαρό κορίτσι βγαίνει το βράδυ με τα πόδια ή το ποδήλατό της για να κρύψει φρούτα στα σημεία που δούλευαν μέχρι τελικής πτώσης οι κρατούμενοι του Άουσβιτς. Ανάμεσα στις τσουγκράνες θα έβρισκαν ένα μήλο ή ένα αχλάδι, όταν λιμοκτονούσαν. Το κοριτσάκι αυτό ήταν αληθινό πρόσωπο. Πρόκειται για την Aleksandra Bystroń-Kołodziejczyk, το κορίτσι που πήγαινε το βράδυ για να αφήσει κρυφά τρόφιμα στο στρατόπεδο ρισκάροντας τη ζωή της και η οποία συνέχισε να συμμετέχει στην αντίσταση σθεναρά ως το τέλος του πολέμου.
Ο Τζόναθαν Γκλέιζερ εξακολουθεί να ζει στην ίδια γειτονιά, στο Camden μαζί με τη σύζυγό του, Ρέιτσελ Πένφολντ, και τα τρία τους παιδιά.
Ακολουθήστε το Womatoc στο Instagram
