"Ξέρεις μού το κατέστρεψες" λέει ο κινηματογραφικός Ντένις, που υποδύεται ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην εμβληματική ταινία "Πέρα από την Αφρική". "Ποιο;" ρωτάει η Κάρεν (Μέριλ Στριπ). "Το να είμαι μόνος μου". Ο επικός έρωτας της βαρόνης Κάρεν και του ανεξάρτητου Ντένις με φόντο τη μαγική Κένυα έχει ξεπηδήσει μέσα από τις σελίδες του ομώνυμου μυθιστορήματος της Δανής συγγραφέως Κάρεν Μπλίξεν.
Η Μπλίξεν που διεκδίκησε το δικαίωμα να γίνει συγγραφέας της δεκαετία του '30, και μάλιστα από πρωτοκλασάτους εκδοτικούς οίκους, όταν οι γυναίκες δεν έγραφαν σχεδόν ούτε καν σε περιοδικά είναι αναμφίβολα ένα power girl που άνοιξε δρόμους και αφηγήθηκε μια εξαιρετικά τολμηρή ιστορία για την εποχή: την ιστορία ενός παράνομου έρωτα που γεννιέται πάνω στα συντρίμμια ενός γάμου που το μόνο που άφησε πίσω του ήταν η σύφιλη.
Η Κάρεν Μπλίξεν πρωταγωνίστησε η ίδια στην ιστορία που διηγήθηκε. Τώρα μια νέα τηλεοπτική σειρά μας μεταφέρει στον κόσμο της. Το Drømmeren (The Dreamer), δραματοποιημένη βιογραφία της συγγραφέως, μας μας μεταφέρει στην εποχή που η Κάρεν επέστρεψε στη Δανία χρεοκοπημένη και σε βαριά κατάθλιψη. Είχε προσπαθήσει να διατηρήσει μόνη της τη φυτεία καφέ που είχαν δημιουργήσει με τον άντρα της (και από τον οποίο πήρε διαζύγιο) προσπαθώντας να ξεπεράσει το κεντρικό τραύμα της ζωής της: τον θάνατο του μεγάλου έρωτα της, του Ντένις Φιντς Χάτον, που σκοτώθηκε όταν το αεροπλάνο του συνετρίβη. Στο σίριαλ εκτυλίσσεται παράλληλα μια φανταστική ιστορία από ένα διήγημά της, ενώ τον κεντρικό ρόλο κρατά η καλλονή Κόνι Νίλσεν από τη Δανία.
Τα πρώτα χρόνια και το σχεδόν βασιλικό αίμα
Η Κάρεν Μπλίξεν γεννήθηκε στο Ρούνγκστεντ της Δανίας στις 17 Απριλίου 1885. Ήταν κόρη του Βίλχεμ Ντίνεσεν και της Ίνγκεμποργκ Βέστεχολτς και αδελφή του Τόμας Ντίνεσεν, ήρωα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η οικογένεια συσχετιζόταν με τη βασιλική, αν και δεν είχε τίτλο. Ο πατέρας της ήταν συγγραφέας και στρατιωτικός. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια που συνδεόταν στενά με τη βασιλική, ενώ είχε εκλεγεί επίσης βουλευτής. Η μητέρα της καταγόταν από επίσης πλούσια οικογένεια εμπόρων και το ζευγάρι απέκτησε τρεις κόρες και δύο αγόρια.
Η Tanne όπως την φώναζαν οι συγγενείς και οι φίλοι της μεγάλωσε σε ένα χαλαρό περιβάλλον λόγω του προοδευτικού πατέρα της που αγαπούσε τη ζωή στην ύπαιθρο και το κυνήγι. Το μυθιστόρημά του Boganis Jagtbreve (Γράμματα από το Κυνήγι) έγινε κλασικό στη Δανία. Το 1872 ο πατέρας της έζησε με τους αυτόχθονες Ινδιάνους στο Γουινσκόνσιν για έναν χρόνο, όπου έκανε μια εξωσυζική σχέση και απέκτησε μια κόρη εκτός γάμου, αλλά και σύφιλη. Απέκτησε ένα ακόμη νόθο παιδί με την υπηρέτρια της οικογένειας και τελικά βυθίστηκε σε κατάθλιψη από τις ενοχές και την ασθένειά του, και αυτοκτόνησε τελικά το 1895, όταν η Κάρεν ήταν μόλις εννέα ετών- γεγονός που την σημάδεψε για πάντα.
Η ζωή της οικογένειας άλλαξε άρδην. Τα ηνία πήρε η οικογένεια της μητέρας της και όλα άρχισαν να γίνονται πιο συντηρητικά, με τη θεία τους Μαίρη, αδερφή της μητέρας του, να αναλαμβάνει τη μόρφωση των κοριτσιών στο σπίτι, σε αντίθεση με τα αγόρια που πήγαν στο σχολείο. Ωστόσο, η θεία τους ήταν δυναμική και φεμινίστρια, αποτελώντας πρότυπο για τις νεαρές ανιψιές της.
To 1913, η Κάρεν Μπλίξεν παντρεύτηκε τον δεύτερο ξάδελφό της, τον Σουηδό βαρώνο Μπρορ φον Μπλίξεν-Φίνεκε και έτσι απέκτησε το τίτλο της βαρώνης. Κανείς δεν συμφωνούσε από την οικογένειά της, καθώς ο συζυγός της είχε κακή φήμη και όλοι τον θεωρούσαν αφερέγγυο, όπως και αποδείχθηκε στη συνέχεια.
Το ζευγάρι μετακόμισε στην Αφρική για να δημιουργήσουν μια φυτεία καφεόδεντρων, όπως συνήθιζαν τότε πλούσιες ευρωπαϊκές οικογένειες, εκμεταλλευόμενες τον πλούτο της ηπείρου. Η φάρμα τους βρισκόταν στους πρόποδες των λόφων Νγκονγκ, περίπου 10 χιλιόμετρα από το Ναϊρόμπι της Κένυας. Σήμερα στη φάρμα λειτουργεί μουσείο για την Κάρεν Μπλίξεν. Ωστόσο, ο σύζυγός της υπήρξε άπιστος και ήταν εκείνος που της μετέδωσε τη σύφιλη. Η μόνη γνωστή θεραπεία τότε ήταν ο υδράγυρος και το αρσενικό. Τα βαρέα μέταλλα μπορεί να καταλάγιασαν τη νόσο, όμως κατέστρεψαν την υγεία της καθώς προκάλεσαν βλάβες στον νωτιαίαο μυελό της και έπρεπε να ζει για χρόνια με πόνους.
Στο μεταξύ όμως, η Κάρεν είχε γνωρίσει τον Άγγλο κυνηγό Ντένις Φιντς Χάτον και μετά το διαζύγιό της έζησε μια θυελλώδη σχέση μαζί του. Εκείνος ήταν φύση ανεξάρτητη, δεν είχε παντρευτεί ποτέ, και δεν το επιθυμούσε. "Δεν θα είμαι πιο κοντά σου, δεν θα σε αγαπώ περισσότερο εξαιτίας ενός χαρτιού" γράφει έπειτα η Μπλίξεν στο μυθιστόρημα της βάζοντας τις λέξεις στα χείλη του αγαπημένου της.
Ο Χάτον πέθανε το 1931, όταν το αεροπλάνο του συνετρίβη κι εκείνη έχασε για πάντα τη φυτεία της, αλλά και τη χώρα που αγάπησε τόσο, την Κένυα. Δεν ξαναγύρισε ποτέ μετά την επιστροφή της στη Δανία, σε ηλικία 46 ετών.
Η επιστροφή στη Δανία
Άρχισε να γράφει προσπαθώντας να ξεπεράσει την κατάθλιψη και να σταθεί ξανά στα πόδια της. Στη σειρά Drømmeren απεικονίζεται ως μια γυναίκα δυναμική, αν και κάπως εγωκεντρική, που μάχεται για τα γραπτά της γνωρίζοντας η ίδια την αξία τους, ακόμα κι όταν κανείς δεν πίστευε σε εκείνη. Η ίδια πάλεψε για να εκδοθούν τα βιβλία της από σημαντικούς εκδοτικούς οίκους, μολονότι τότε δεν έπαιρναν βέβαια στα σοβαρά γυναίκες συγγραφείς.
Το 1937, δημοσίευσε το μυθιστόρημα "Πέρα από την Αφρική", στο οποίο περιγράφει τις εμπειρίες της από τα χρόνια που έζησε στην Κένυα. Το βιβλίο γράφηκε στα αγγλικά και εν συνεχεία μεταφράστηκε στα δανέζικα. Από τη χρεοκοπία οδηγήθηκε η Μπλίξεν οδηγήθηκε στην επιτυχία και την οικονομική ανεξαρτησία. Και από το "χαρτζιλίκι" που της έδινε η οικογένειά της κατόρθωσε να γίνει εκείνη ο στυλοβάτης της.
Ταινίες βασισμένες στις ιστορίες της
Το 1985 ο σκηνοθέτης Σίντνεϊ Πόλακ μετέφερε το βιβλίο της στον κινηματογράφο, με πρωταγωνιστές τη Μέριλ Στριπ (ως Κάρεν Μπλίξεν) και τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ένα αξέχαστο ζευγάρι. H ταινία απέσπασε 11 υποψηφιότητες για Όσκαρ, κερδίζοντας τελικά τα 7, ανάμεσα στα οποία Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σκηνοθέτη και σεναρίου.
Ο Όρσον Γουέλς μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το διήγημά της "Αθάνατη Ιστορία" ("Histoire Immortelle", 1968) από τη συλλογή "Ανέκδοτα του Πεπρωμένου" (1958) και από το ίδιο βιβλίο ο δανός σκηνοθέτης Γκάμπριελ Άξελ μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το διήγημά της με τίτλο "Η Γιορτή της Μπαμπέτ" ("Babettes Gæstebud", 1987), που απέσπασε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1988 και αποτελεί πλέον κλασική ταινία για το φαγητό και τις μαγικές του δυνάμεις.
Το χαρακτηριστικό της Κάρεν Μπλίξεν είναι πως οι ιστορίες της έχουν τη μορφή των παραμυθιών, καθώς πίστευε στη δύναμη του φανταστικού- παρά την επικράτηση του ρεαλισμού εκείνη την εποχή. Στις συλλογές των ιστοριών της συμπεριλαμβάνονται: "Επτά γοτθικές ιστορίες" (1934), "Ιστορίες του χειμώνα" (1942), "Τελευταίες ιστορίες" (1957), "Σκιές στη χλόη" (1960), "Έρενγκαρντ" (1963) και "Καρναβάλι" (1977).
Δυστυχώς, η ασθένειά της τη λύγισε και πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1962, λίγο πριν είχε προταθεί για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Εκείνη τη χρονιά κέρδισε ο Χέμινγουεϊ, ο οποίος είχε πει χαρακτηριστικά πως το βραβείο θα έπρεπε να είχε απονεμηθεί στην Μπλίξεν.
"Αν ξέρω ένα τραγούδι για την Αφρική, για την καμηλοπάρδαλη και το αφρικανικό νέο φεγγάρι που ξαπλώνει στην πλάτη της, για τα άροτρα στα χωράφια και τα ιδρωμένα πρόσωπα των εργατών που συλλέγουν τον καφέ, ξέρει άραγε η Αφρική ένα τραγούδι για μένα; Θα αναρριγεί ο αέρας πάνω από την πεδιάδα από ένα χρώμα που έχω φορέσει, ή τα παιδιά θα εφεύρουν ένα παιχνίδι στο οποίο θα υπάρχει το όνομά μου, ή η πανσέληνος θα ρίξει μια σκιά πάνω στο χαλίκι του δρόμου που ήταν σαν εμένα, ή οι αετοί των λόφων Νγκόνγκ θα με προσέχουν;" γράφει για την αγαπημένη της Αφρική η Μπλίξεν.
Και τα λόγια της θα μείνουν στην αιωνιότητα.
Η Κάρεν Μπλίξεν πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου 1962 στο οικογενειακό κτήμα του Ρούνγκστεντ, σε ηλικία 77 ετών.
Κεντρική εικόνα από τη σειρά The Dreamer
Ακολουθήστε το Womantoc στο Instagram
