Η Μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο είναι γνωστή για τη χρήση συμβόλων στο έργο της, όσο βέβαια και την εκτεταμένη σειρά αυτοπροσωπογραφιών της. Οι πίνακες της είναι βαθιά προσωπικοί, για αυτό και η ερμηνεία των μοτίβων, των συμβολισμών και των κρυμμένων μηνυμάτων της δεν είναι πάντα εύκολη.
Οι θεματικές που σίγουρα απασχολούσαν την ζωγράφο καθόλη τη διάρκεια της ζωής της ήταν ο μεξικανικός πολιτισμός, η μεξικανική κουλτούρα και η παράδοση, η γυναικεία ταυτότητα, ο έρωτας, ο εαυτός και η αποδοχή του, η αυτογνωσία. Κυρίως οι πίνακες της μιλούν και για την ίδια, τα βιώματά της και τον τρόπου που βλέπει τον κόσμο.
Ας δούμε μαζί 7 πινακές της- τα θέματα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μπορεί να κρύβονται σε αυτά.
1. Αυτοπροσωπογραφία με κολιέ από αγκάθια
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της η Φρίντα ζωγράφισε 55 αυτοπορτραίτα, συμπεριλαμβανόμενου και αυτού του πίνακα, που είναι ένας από τους πλέον διάσημους λόγω των συμβολισμών του. Η Φρίντα τον ζωγράφισε το 1940, έναν χρόνο μετά το ταραχώδες διαζύγιο της με τον διάσημο Μεξικανό ζωγράφο Ντιέγκο Ριμπέρα και λόγω της χρονικής στιγμής που δημιουργείται, θεωρείται ως αντανάκλαση των συναισθημάτων της για το διαζύγιο.
Στον πίνακα η Φρίντα στέκεται μπροστά από πλούσιο, ζωντανό φύλλωμα, ανάμεσα σ' έναν πίθηκο και σε έναν πάνθηρα που παραμονεύει. Εκείνη και ο Ριμπέρα είχαν πολλούς πίθηκους στο σπίτι και ορισμένοι θεωρούν πως λειτούργησαν ως αντικατάστατο των παιδιών που δεν μπόρεσαν να κάνουν μαζί. Γύρω από τον λαιμό της βλέπουμε ένα κολιέ φτιαγμένο από αγκάθια που καταλήγει σ' ένα άψυχο κολίμπρι. Παρότι σταγόνες αίματος τρέχουν στον λαιμό της, το βλέμμα της παραμένει στωικό. Η ήρεμη στάση της απέναντι στον πόνο είναι χαρακτηριστικό της Φρίντα η οποία μοιάζει σαν να λέει πως μπορούμε να αντέξουμε πολύ περισσότερα απ' όσα φανταζόμαστε.
2. Οι δύο Φρίντες
Όπως και το προηγούμενο πορτραίτο, έτσι και αυτό εκφράζει τα συναισθήματά της για τον χωρισμό της από τον Ριμπέρα. Έτσι, σε αυτόν τον πίνακα εξερευνά δυο πτυχές του εαυτού της. Αριστερά απεικονίζει τον εαυτό της με ραγισμένη καρδιά ντυμένη με παραδοσιακό ένδυμα της Τιχουάνα και δεξιά με ευρωπαϊκή φορεσιά.
Στο ημερολόγιο της έγραψε για αυτόν τον πίνακα και λέει πως τον εμπνεύστηκε από έναν φίλο που είχε στη φαντασία της όταν ήταν μικρή. Αργότερα, παραδέχτηκε πως εξέφραζε την απόγνωση και τη μοναξιά από τον χωρισμό της με τον Ντιέγκο.
Σε αυτόν τον πίνακα οι δύο Φρίντες κρατάνε η μία το χέρι της άλλης. Η καρδιά και των δύο φαίνεται, κι εκείνη της "παραδοσιακής" Φρίντα είναι κομμένη και χάσκει ανοιχτή. Η κεντρική αρτηρία από την (ολόκληρη) καρδιά της άλλης Φρίντα κόβεται με ψαλίδι από την "παραδοσιακή" και το αίμα τρέχει πάνω στο λευκό της φόρεμα. Ο γκρίζος ουρανός αντικατοπτρίζει τον εσωτερικό της πόνο.
3. Αυτοπορτραίτο με κομμένα μαλλιά
Μετά το διαζύγιο της η Φρίντα ήθελε να βρει ξανά τον εαυτό της. Σε μια προσπάθεια να περιφρονήσει τον Ντιέγκο έφτιαξε αυτό το πορτραίτο. Φορά αντρικό κουστούμι και τούφες από τα μαλλιά της πέφτουν στα πόδια της και γύρω της. Έχει κουρέψει τα μαλλιά της αγορίστικα. Πάνω γραμμένος ένας στίχος από ένα παραδοσιακό μεξικανικό τραγούδι "κοίτα, αν σε αγάπησα ήταν λόγω των μαλλιών σου. Τώρα που δεν έχεις μαλλιά, δεν σε αγαπώ πια". Και μοιάζει βέβαια σαν να αναπολεί και να θέλει τα μακριά της μαλλιά, και τα γυναικεία ρούχα. Αν κι όταν ήταν μικρή συνήθιζε να φοράει κοστούμια και να πειραματίζεται με το ανδρόγυνο λουκ.
4. Αυτοπορτραίτο στα σύνορα Μεξικό- Αμερικής
Η Φρίντα και ο Ριμπέρα έζησαν στην Αμερική για τέσσερα χρόνια, από το 1930-1934. Κι ενώ ο άντρας της τα πήγαινε περίφημα και είχε όλους τους προβολείς στραμμένους επάνω του (και μια σημαντική έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης), η Κάλο αντιμετώπιζε δυσκολίες, όπως κάποιες αποβολές. Στον συγκεκριμένο πίνακα μπορούμε να διακρίνουμε την δυσαρέσκειά της για την βιομηχανική και καπιταλιστική κουλτούρα των ΗΠΑ και τη νοσταλγία για τον τρόπο ζωής στο Μεξικό, που είναι πιο κοντά στη φύση.
Από τη μία έχουμε λοιπόν το Ντιτρόιτ -μία από τις πόλεις όπου έζησε το ζευγάρι- με τους ουρανοξύστες και τα εργοστάσια. Από την άλλη το Μεξικό -με τα φυτά, τα λαχανικά, τα αρχαία αγάλματα, ένα κρανίο και τα απομεινάρια ενός ναού στο βάθος σε αντίθεση με τις μηχανές και τα καλώδια των ΗΠΑ. Και μολονότι ήταν πολύ δυστυχισμένη αυτή την περίοδο της ζωής της, εξελίχθηκε πολύ ως καλλιτέχνης και μπόρεσε να πειραματιστεί με διάφορα στιλ.
Στο χέρι της κρατάει την σημαία του Μεξικό δηλώνοντας την πίστη της στην πατρίδα της.
5. Νοσοκομείο Χένρι Φορντ
Ένας από τους πιο σπαραξικάρδιους πίνακες της Φρίντα είναι αυτός. Την απεικονίζει στο νοσοκομείο, έπειτα από μια αποβολή. Μια σειρά από αρτηρίες και φλέβες την συνδέουν με στοιχεία που συμβολίζουν όσα περνάει: ένα έμβρυο- προφανώς ως αναφορά στο αγέννητο παιδί, τη λεκάνη της, τραυματισμένη από το ατύχημα και μια ορχιδέα που της προσέφερε ο Ριμπέρα όσο ήταν στο νοσοκομείο. Ένα σαλιγκάρι για να συμβολίσει πόσο αργά κυλούσαν οι ημέρες για εκείνη και μια μηχανή για να συμβολίσει τη βιομηχανική πόλη στην οποία βρισκόταν εκείνη τη στιγμή.
6. Οι παππούδες μου, οι γονείς μου και εγώ
Ο συγκεκριμένος πίνακας είναι ένας από τους δύο πίνακες με οικογενειακό δέντρο που έχει ζωγραφίσει η Φρίντα και μαρτυρά τις διαφορετικές καταγωγές της. Με τη Μεξικανή μητέρα και τους μεξικανούς γονείς της στα αριστερά και τον Γερμανό πατέρα και τους Γερμανούς παππούδες της στη δεξιά. Η Κάλο απεικονίζει τον εαυτό της μικρή να στέκεται στο κέντρο και να κρατά μια κορδέλα που τούς ενώνει όλους μαζί.
7. Η σπασμένη σπονδυλική στήλη
"Υπήρξαν δύο μεγάλα ατυχήματα στη ζωή μου. Το ένα ήταν το τρένο και το άλλο ο Ντιέγκο. Και ο Ντιέγκο ήταν πολύ χειρότερο" έγραφε η Φρίντα στο ημερολόγιο της. Αναφέρεται βέβαια στο ατύχημα που είχε στα 18 της χρόνια, όταν επέβαινε σε λεωφορείο που συγκρούστηκε και το ατύχημα της προκάλεσε βλάβες στην σπονδυλική στήλη και άλλους σοβαρούς τραυματισμούς". Σε αυτόν τον πίνακα μας αφήνει να δούμε τα αποτελέσματα του ατυχήματος που διήρκησαν για μια ζωή.
Την δείχνει μετά το χειρουργείο. Γυμνή εκτός από το σεντόνι και τον γύψο. Το σώμα της το διαπερνούν καρφιά. Ένας κίονας έχει αντικαταστήσει τη σπονδυλική της στήλη, αλλά και αυτός φαίνεται εύθραυστος. Η Φρίντα είναι δακρυσμένη, αλλά όχι ηττημένη. Στέκεται ακόμα, δυνατή. Βλέπει μπροστά και απευθείας τους θεατές και μοιάζει σαν να ζητά και από εκείνους να αντιμετωπίσουν μαζί της την κατάσταση.
8. Το πληγωμένο ελάφι
Σε αυτόν τον πίνακα απεικονίζει τον εαυτό της σαν ελάφι- εμπνεόμενη ίσως από τον Γκρανίτζο, το δικό της ελάφι. Χτυπημένη από βέλη και παρότι το πρόσωπο μοιάζει εξαιρετικά ζωντανό, από τις πληγές καταλαβαίνουμε πως ίσως πεθάνει. Την περίοδο που ζωγραφίζεται αυτός ο πίνακας η υγεία της Φρίντα έχει χειροτερέψει. Εκτός από την πολιομυελίτιδα που είχε περάσει στα 6 της χρόνια (που έκανε το ένα της πόδι να μοιάζει πολύ πιο αδύνατο από το άλλο), και τον πόνο από το ατύχημα, υπέφερε πλέον από γάγγραινα και άλλες ασθένειες.
Ακολουθήστε το Womantoc στο Instagram
