To Shakespeare and Company θυμίζει περισσότερο κατάστημα με κειμήλια: οι βιτρίνες του είναι γεμάτες με δερματόδετα βιβλία και μπαρόκ κάδρα με χρυσές λεπτομέρειες. Ατελείωτες σκάλες ανοίγονται μπροστά σου μόλις περάσεις το κατώφλι που φτάνουν ως το ταβάνι. Παντού παλιά πολύτιμα βιβλία, δαιδαλώδεις χώροι και ξύλινες επενδύσεις, κάνουν αυτό το βιβλιοπωλείο να έχει βγει από παραμύθι.
Είναι ένα βιβλιοπωλείο-βιβλιοθήκη μοναδικό στο είδος του, και ειδικεύεται στα αγγλόφωνα βιβλία. Το εκπληκτικότερο είναι ότι στον πρώτο όροφο βρίσκουν καταφύγιο πολλοί ταξιδιώτες (« tumbleweeds »), οι οποίοι μπορούν να ζήσουν εκεί για ένα διάστημα, με δύο όρους: να διαβάζουν ένα βιβλίο την ημέρα και να δουλεύουν στο μαγαζί δύο ημέρες την εβδομάδα.
Αυτό το βιβλιοπωλείο υπήρξε το κέντρο της αγγλο-αμερικανικής κουλτούρας του Παρισιού, στον Μεσοπόλεμο. Η περιπέτειά του ξεκίνησε το 1919, όταν η αμερικανίδα Sylvia Beach, το άνοιξε σε άλλο σημείο. Αμέσως έγινε το επίκεντρο της λεγόμενης «χαμένης γενιάς», των Ερνεστ Χεμινγουέη, Εζρα Πάουντ, Σκοτ Φιτζέραλντ, Γερτρούδη Στάιν και Τζέημς Τζόις. Το Shakespeare and Company, αλλά και όλοι όσοι σύχναζαν εκεί, αναφέρονται συνεχώς στο βιβλίο του Χεμινγουέη «Το Παρίσι είναι γιορτή». Οι πελάτες μπορούσαν να αγοράσουν αλλά και να δανειστούν τα βιβλία.
Αυτό που εντυπωσιάζει σήμερα, όταν μπαίνει κάποιος στο βιβλιοπωλείο, είναι η απόλυτη σιωπή που επικρατεί στο χρόνο, γεμάτο κόσμο. Ακούγεται μόνο ο ήχος απο τις ξύλινες σκάλες που συνεχώς κάποιος ανεβαίνει.
Καθημερινά, μπορεί κάποιος να μείνει σε αυτό το βιβλιοπωλείο ως τις 11 πριν τα μεσάνυχτα. Βελούδινα καθίσματα διατίθενται σε όλους τους χώρους ή δερμάτινα, ακόμη και ένα κρεβάτι υπάρχει στον πρώτο όροφο. Το καλοκαίρι, μπροστά στο πεζοδρόμιο βγαίνουν μεταλλικές καρέκλες, κάτω από τα δένδρα, με θέα στην Παναγία των Παρισίων.
Και αν κάποιος, ανάμεσα σε δύο βιβλία, έχει την έμπνευση για να γράψει, υπάρχουν γραφομηχανές παντού.
Κάθε δωμάτιο του βιβλιοπωλείου είναι σαν ένα κεφάλαιο μυθιστορήματος. Ανάμεσα στα ράφια με βιβλία ξεφυτρώνει ένα πιάνο, ενώ στον τοίχο υπάρχουν και νωπογραφίες για παιδιά, όπως η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων και ο Μικρός Πρίγκηπας.
Στο Shakespeare and Company συχνάζουν πολλοί αγγλόφωνοι, πολλοί φοιτητές, αλλά και περίεργοι από όλο τον κόσμο. Κάποιοι ζουν εκεί επί ημέρες, Αυστραλοί, Βιεννέζοι, Καναδοί φοιτητές στη σχολή Καλών Τεχνών. Στις 11 το βράδυ οι νεαροί φιλοξενούμενοι ανοίγουν τα sleeping bags τους στον πρώτο όροφο.
Η ιδρυτής του βιβλιοπωλείου Sylvia Beach δημοσίευσε πρώτη, το 1922, την πρώτη έκδοση του «Οδυσσέα» του Τζέημς Τζόις, ο οποίος απαγορεύτηκε στη συνέχεια στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία.
Το πρώτο «Shakespeare and Company» έκλεισε τον Δεκέμβριο του 1941 όταν κατέκτησαν τη Γαλλία οι δυνάμεις του Αξονα, κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κατάστημα έκλεισε γιατί η Sylvia Beach αρνήθηκε να πουλήσει το τελευταίο αντίτυπο του Finnegans Wake του Τζόις σε έναν γερμανό αξιωματικό.
Το 1951, ένα άλλο αγγλόφωνο βιβλιοπωλείο άνοιξε στο Παρίσι με το όνομα « Le Mistral », στο 37 rue de la Bûcherie, από τον αμερικανό George Whitman και έγινε γρήγορα κέντρο της λογοτεχνικής ζωής του Παρισιού. Οταν πέθανε η Sylvia Beach το 1962, το όνομα αυτού του βιβλιοπωλείου έγινε Shakespeare and Company.
«Ο George Whitman διατηρεί εδώ και πενήντα χρόνια αυτό που αποκαλεί «μια σοσιαλιστική ουτοπία που παριστάνει το βιβλιοπωλείο. Το κατάστημά του υπήρξε επί χρόνια λογοτεχνικό κέντρο, προσελκύοντας ανθρώπους όπως ο Χένρι Μίλλερ, ο Ρίτσαρντ Ράιτ και ο Γουίλιαμ Μπόροους. Αυτό που είναι πιο σημαντικό, είναι πως ο Georges, προσκαλεί τους ανθρώπους να ζουν στο βιβλιοπωλείο. Ισχυρίζεται ότι πάνω από 40.000 άνθρωποι κοιμήθηκαν εκεί, άλλος λιγότερο χρόνο, άλλος περισσότερο, σε ένα από τα 13 κρεβάτια που βρίσκονται στο χώρο, ανάμεσα σε βιβλία. Το μοναδικό πράγμα που ζητάει είναι να στρώνει κανείς το κρεβάτι του το πρωί, να βοηθάει λίγο στις δουλειές του βιβλιοπωλείου και να διαβάζει ένα βιβλίο την ημέρα. Εζησα πέντε μήνες σ'αυτό το μέρος και εμπνεύστηκα το δικό μου βιβλίο», έγραψε ο Jeremy Mercer.
Η κόρη του George Whitman, Sylvia, ανέλαβε το βιβλιοπωλείο το 2001 και το άνοιξε σε νέες σελίδες, διοργανώνοντας πολλές πολιτιστικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις. Εναν κανόνα δεν παραβίασε ποτέ: να μένουν οι συγγραφείς ή οι φοιτητές ή οι καλλιτέχνες για μερικά βράδια στο Shakespeare and Company.
