Σημαντική αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων (ΣΜΝ) παρατηρείται τους καλοκαιρινούς μήνες, με συχνότερο απ’ όλα τα κονδυλώματα.Η χαλάρωση των διακοπών, η καλύτερη διάθεση και η απομάκρυνση από την καθημερινότητα, ανεβάζουν την σεξουαλική δραστηριότητα. Επιπλέον η αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ στις διακοπές και η έντονη ερωτική διάθεση οδηγούν σε μείωση των αναστολών, με ευκολότερη εναλλαγή συντρόφων και χαλάρωση στη χρήση προφυλακτικού. Για αυτό το λόγο παρατηρείται συχνά αύξηση της εμφάνισης των κονδυλωμάτων μετά το καλοκαίρι.
Τα κονδυλώματα οφείλονται στον ιό HPV ή ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Ο ιός HPV ανήκει σε μια οικογένεια ιών που περιλαμβάνει περισσότερα από 150 στελέχη.
Το ποσοστό μόλυνσης από τον ιό HPV αυξάνεται συνεχώς, με 6 στις 10 γυναίκες να είναι θετικές στον ιό τρία χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής. Υπολογίζεται ότι το 50 -70% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών θα προσβληθούν από τον ιό HPV κατά την διάρκεια της ζωής τους.
Σε κάθε σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο χωρίς προφύλαξη, υπάρχει κίνδυνος 70% μόλυνσης από τον ιό. Κονδυλώματα όμως θα εμφανιστούν σε μικρό ποσοστό αυτών που θα μολυνθούν, δεδομένου ότι ο ιός των κονδυλωμάτων μπορεί να αντιμετωπιστεί από το ανοσοποιητικό σύστημα και να παραμείνει σε λανθάνουσα κατάσταση.
Πως μεταδίδεται ο ιός;
Ως κύριος παράγοντας μετάδοσης θεωρείται η σεξουαλική συμπεριφορά.
Η ηλικία έναρξης των σεξουαλικών επαφών.
Η μη χρήση προφυλακτικού.
Η εναλλαγή πολλών ερωτικών συντρόφων.
Η λήψη για περισσότερο από πέντε χρόνια αντισυλληπτικών δισκίων (οι γυναίκες παύουν συνήθως να χρησιμοποιούν προφυλακτικό).
Η ύπαρξη άλλων σεξουαλικώς μεταδιδομένων
νοσημάτων.
Τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν από 1 μέχρι 10 μήνες μετά την μόλυνση με τον ιό. Υπάρχουν άτομα που έχουν μολυνθεί αλλά δεν εμφανίζουν ποτέ κονδυλώματα. Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση του ανοσοποιητικού. Το έντονο stress, η έλλειψη ύπνου, η κακή διατροφή, το κάπνισμα και η μεγάλη χρήση αλκοόλ οδηγούν σε μείωση της άμυνας έναντι του ιού HPV.
Πως τα αναγνωρίζουμε;
Μπορεί να γίνουν άμεσα αντιληπτά καθώς εμφανίζονται σαν μικρά ρόδινα ή στο χρώμα του δέρματος ογκίδια, συνήθως χωρίς συμπτώματα. Μεγαλώνοντας ενώνονται μεταξύ τους και αποκτούν ανώμαλη επιφάνεια, οπότε γίνονται αντιληπτά μέσω της αφής. Εντοπίζονται κυρίως στο δέρμα του εφηβαίου, των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού, εμφανίζονται όμως και σε βλεννογόνους (τοίχωμα του κόλπου, τράχηλος, ορθό). Σπανιότερα εμφανίζονται και στη στοματική κοιλότητα.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση των εξωτερικών κονδυλωμάτων γίνεται από ειδικό γιατρό (δερματολόγο-αφροδισιολόγο) με γυμνό μάτι ή με δυνατό φως και μεγεθυντικό φακό. Ο έλεγχος του τραχήλου και του κόλπου, γίνεται με PAP Test και κολποσκόπηση και του πρωκτού με ορθοσκόπηση. Υπάρχει όμως περίπτωση να υπαρχει λοίμωξη από HPV στον τράχηλο με αρνητικό PAP Test. Ως εκ τούτου όταν υπάρχουν οξυτενή (δερματικά) κονδυλώματα σε γυναίκα, ασφαλέστερη μέθοδος ελέγχου του τραχήλου της μήτρας, είναι το HPV Test (ταυτοποίηση του ιού), με κολποσκόπηση και βιοψία. Οι τύποι που ευθύνονται κυρίως για τα οξυτενή κονδυλώματα είναι ο 6 και ο 11, ενώ για καρκινογένεση κυρίως οι 16 και 18 (πρόκληση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας). Απαραίτητος είναι πάντα και ο έλεγχος του ή της συντρόφου.
Ποιες θεραπείες υπάρχουν;
Διαθερμοπηξία (ηλεκτροκαυτηρίαση)
Κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο
Laser (CO2)
Χρήση τοπικών σκευασμάτων
Παρόλα αυτά οι υποτροπές είναι συχνές επειδή οι βλάβες καταστρέφονται μεν τοπικά, αλλά ο ιός δεν μπορεί να εξαφανιστεί από τα γεννητικά όργανα. Ως εκ τούτου απαιτείται μηνιαίος έλεγχος από τον θεράποντα δερματολόγο για τους επόμενους οκτώ με δέκα μήνες, ώστε να αφαιρείται αμέσως κάθε νέα βλάβη.
Πρόληψη
Επιβάλλεται η χρήση προφυλακτικού. Δεν παρέχει όμως πλήρη ασφάλεια γιατί η περιοχή του δέρματος που δεν καλύπτεται από το προφυλακτικό,μπορεί να προσβληθεί από τον ιό.
Αποφυγή μικροτραυματισμών στην περιοχή των γεννητικών οργάνων (όχι ξύρισμα ή αποτρίχωση με κερί)
Συχνός αυτοέλεγχος για τυχόν ύπαρξη βλαβών κονδυλωμάτων.
Χρήση εμβολίου για τον ιό HPV.Το τετραδύναμο εμβόλιο προφυλάσσει από τέσσερις τύπους του ιού (6, 11, 16, 18) που ευθύνονται συχνότερα για τα οξυτενή κονδυλώματα (6,11) και των καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (16,18).
Επειδή ο μόνος σίγουρος τρόπος προφύλαξης είναι η αποφυγή των ερωτικών επαφών, πράγμα που δεν είναι φυσικά δυνατό, επιβάλλεται η χρήση πάντα προφυλακτικού. Συνιστάται η περιοδική εξέταση από δερματολόγο- αφροδισιολόγο, ιδιαίτερα σε όσους δημιουργούν εφήμερες σχέσεις όπως είναι και πολλές από τις σχέσεις του καλοκαιριού.
Γράφει η κα. Στυλιανή Κασούλη Σκούμα, Δερματολόγος Αφροδισιολόγος Συνεργάτης Δερματολογικού Τμήματος ΥΓΕΙΑ
