Το «Και διηγώντας τα... να τρως. Iστορίες και συνταγές εδεσμάτων» μυρίζει ακόμα μελάνι, τόσο φρέσκο είναι. Σπαρταριστό και λαχταριστό σαν το τσαμπί από σταφύλι που διακοσμεί το εξώφυλλό του. Ζουμερό και περιεκτικό σαν τις τερψιλαρύγγιες εμπειρίες της Μελίσσας Στοΐλη.
-Ποια είναι η κεντρική ιδέα του «Και διηγώντας τα... να τρως. Iστορίες και συνταγές εδεσμάτων»;
Οι περιπλάνηση αγαπημένων πιάτων. Πρόκειται για αυτόνομες ιστορίες, η καθεμιά από τις οποίες διηγείται την περιπέτεια ενός φαγητού από αυτά που συνηθίζουμε να τρώμε στην Ελλάδα. Πληροφορίες σχετικά με αυτό μπορεί να βρίσκω σε ένα παλιό βιβλίο μαγειρικής, σε κάποιο ρεμπέτικο, σε διαφημιστικές αφίσες, σε λογοτεχνικά κείμενα, σε παραμύθια, σε τελετουργίες, σε ιστορικά βιβλία. Εκείνο που με ενδιαφέρει δεν είναι η εθνικότητα ενός φαγητού ούτε το που και πότε πρωτοφτιάχτηκε αλλά η περιπέτειά του μέσα στον χρόνο και τους τόπους και οι τρόποι με τους οποίους μπαίνει μέσα στην καθημερινότητά μας.
-Γιατί πολυτονικό;
Η έκδοση σε πολυτονικό είναι απόφαση του εκδοτικού οίκου Κίχλη αλλά συνέπεσε να συμφωνούμε. Δεν έχει να κάνει με το περιεχόμενο, ούτε θέλαμε να υπάρχει ρετρό αίσθηση. Το θέμα είναι αισθητικό καθώς η ποικιλία των τονικών σημείων δίνει διαφορετικό οπτικό αποτέλεσμα. Μερικοί αναρωτιούνται αν το πολυτονικό δυσκολεύει κάποιον που δεν το έχει διδαχθεί. Οι περισσότερες πιθανότητες είναι να μην το καταλάβει καν. Θα αισθανθεί όμως τη γοητεία μιας καλής έκδοσης.
-Γιατί αποφάσισες να γράψεις ένα βιβλίο φαγητού;
Στην πραγματικότητα είναι ένα βιβλίο εμπνευσμένο από το φαγητό. Οι συνταγές δηλαδή είναι το σημείο αναφοράς, γι’ αυτό και υπάρχουν στο τέλος του βιβλίου, αλλά αυτό που ενδιαφέρει είναι οι ιστορίες γύρω από κάθε πιάτο. Μερικές είναι συναρπαστικές, μου δημιουργούν εικόνες, με ταξιδεύουν σε τόπο και χρόνο και ίσως ήταν ένα τρόπος να παρευρεθώ -σε φανταστικό επίπεδο- σε τραπέζια διαφορετικών εποχών και πολιτισμών. Είναι σαν να ζω σε μια μηχανή του χρόνου που τη μια στιγμή με πηγαίνει σε ένα μοναστήρι όπου τρώγεται το πιο λιτό γεύμα, την άλλη σε παλάτια σουλτάνων με σερμπέτια και σιροπιαστά, και άλλοτε στην αυλή των Μεδίκων και σε λαϊκά πανηγύρια. Νομίζω πως οι εικόνες και οι ιστορίες συνωστίστηκαν έντονα στο μυαλό μου και ζήτησαν διέξοδο στο χαρτί. Δεν ήταν ακριβώς απόφαση αλλά η καταγραφή ενός νοητού ταξιδιού.
-Έχει «μόδες» το φαγητό;
Ναι, φυσικά. Υπήρξε εποχή όπου τα πάντα στην Ελλάδα ήταν βουτηγμένα στην κρέμα γάλακτος. Στα πέντε πιάτα τα τέσσερα είχαν κρέμα γάλακτος. Έμπαινε ακόμη και στη μελιτζανοσαλάτα. Έπειτα ήρθαν τα έθνικ και κυρίως το σούσι –ίσως γιατί προσδίδουν σε αυτόν που τα παραγγέλνει μιαν αίσθηση κοσμοπολιτισμού και αναζήτησης. Τώρα νομίζω πως υπάρχουν ταυτόχρονα πολλές τάσεις, τα βιολογικά, τα gluten free, τα τοπικά προϊόντα, τα super foods, και πολλά άλλα. Καμιά μόδα δεν είναι κακή, είναι φυσικό να δεχόμαστε επιρροές από τους άλλους πολιτισμούς και από τις τάσεις που υπάρχουν σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Μια τάση δεν είναι κακή από μόνη της, η υπερβολή και η εμμονή μπορεί να την κάνει γραφική.
-Μπορείς να περιγράψεις την ιδανική παρέα συνδαιτυμόνων;
Η παρέα των φίλων μου γιατί είναι σημαντικό να περνάω καλά, να κουβεντιάζω και να γελάω γύρω από ένα τραπέζι. Σε κινηματογραφικό και μυθιστορηματικό επίπεδο θα ήθελα να πιω ένα σέρι με τον Ηρακλή Πουαρό, να δοκιμάσω μηλόπιτα με παγωτό με τον Τζακ Κέρουακ, να τριγυρίσω στους μπουφέδες του Μεγάλου Γκάτμπυ και να τσιμπολογάω πιπεράτα χοιρομέρια και πιτάκια με λουκάνικα, να πιω τσάι συνοδευμένο με μαντλέν με τον Μαρσέλ Προυστ, ή να σιγοκαταπίνουμε μικρές κουταλιές σούπας στη μεγάλη τραπεζαρία του Ντάουτον Άμπεϊ.
-Το ιδανικό μενού;
Δεν είναι ένα. Είναι διαφορετικό σε κάθε περίσταση και κάθε εποχή. Το πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει αβγά μπενεντίκτ, μαρμελάδα εσπεριδοειδών και μακαρόν αλλά σε ένα χωριό της Ηπείρου για παράδειγμα θα ήθελα μια ζυμαρόπιτα και ρόφημα από βότανα. Μια σαλάτα με φρέσκα λαχανικά και αγουρόλαδο, ντόπιο τυρί και ζυμωτό ψωμί μπορεί να είναι αρκετό και υπέροχο στην Μονεμβασιά ενώ ψητή πάπια με πουρέ σελινόριζας και κίμινο θα ήταν εξαιρετικό σε ένα αστικό σπίτι.
-Με τι συνοδεύεται η ανάγνωση του «Και διηγώντας τα... να τρως». Ποιο ποτό και ποιο φαγητό;
Νομίζω κάθε κεφάλαιο θα χρειαστεί άλλη συνοδεία. Στο μπριάμ χρειάζεσαι μια κρύα μπίρα, στο λαγό στιφάδο ένα καλό κόκκινο κρασί και στους κεφτέδες και την ταραμοσαλάτα θα κάνεις κέφι για ένα τσίπουρο!
INFO
-Η Μελίσσα Στοΐλη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Σχολή Δραματικής Τέχνης του Κ.Θ.Β.Ε. και εργάσθηκε ως ηθοποιός στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Έχει γράψει κείμενα για θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικές εκπομπές. Από το 1998 αρθρογραφεί στον περιοδικό Τύπο. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Το Βήμα και είναι αρχισυντάκτρια στο περιοδικό BHMAgourmet, όπου και γράφει άρθρα σχετικά με τη γαστρονομία και τον υλικό πολιτισμό.
«Αρχαίοι θεοί που κοιτάνε πάνω από τις μαρμίτες των θνητών, άγιοι που λιγουρεύονται πίτες και λουκουμάδες, ρεμπέτες και ασίκηδες που τραγουδούν τα πάθη του έρωτα ενώ ταυτόχρονα ορέγονται μεζεδάκια, ζητιάνοι και σουλτάνοι, βασιλιάδες και επαναστάτες, αλλά και οδηγοί μαγειρικής, παροιμίες και τελετουργίες, λαϊκά ποιήματα και λογίων μυθιστορήματα ξεπετάγονται από κατσαρόλες, τηγάνια και ταψιά και διηγούνται γοητευτικές ιστορίες παρασύροντάς μας σε μια πολύχρωμη γιορτή των αισθήσεων. Ένα ταψί, λόγου χάρη, περηφανεύεται πως κάποτε έψησε «δίνδιο παραγεμιστό», δηλαδή γεμιστή γαλοπούλα, ενώ ένα κουταλάκι του γλυκού θυμάται με συγκίνηση πως πήρε μέρος στο κέρασμα «υποβρυχίου» στο Πατριαρχείο.
Κατά τη διάρκεια αυτής της πανδαισίας, πολλές από τις αφηγήσεις μού κίνησαν την περιέργεια, κι αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες έπεφτα κάθε φορά σε μια καινούργια ιστορία, και ο κύκλος δεν έκλεινε ποτέ. Η αναζήτησή μου δεν ήταν ωστόσο φιλολογική αλλά ούτε και λαογραφική. Βιωματική περισσότερο και εκλεκτική, άντλησε έμπνευση από διαβάσματα και ακούσματα, εικόνες και συνειρμούς. Γράφοντας για τη γνωστή και άγνωστη ζωή, τις περιπέτειες και τις περιπλανήσεις αγαπημένων εδεσμάτων, είχα, κατά παράδοξο τρόπο, την αίσθηση πως πρόκειται για την αφήγηση της δικής μου, της δικής μας ζωής» γράφει η ίδια για το βιβλίο της.
-Το βιβλίο «Και διηγώντας τα... να τρως. Iστορίες και συνταγές εδεσμάτων» κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Κίχλη.
