«Το paracycling έχει διάφορες κατηγορίες για άτομα με αναπηρία. Οι αθλητές με προβλήματα όρασης αγωνιζόμαστε στο τάντεμ, διπλό ποδήλατο με δύο συναθλητές, όπου αγωνίζονται και οι δύο εξίσου. Εκείνος που κάθεται μπροστά, ο πιλότος, έχει όραση και την ευθύνη της οδήγησης και της μετάδοσης των πληροφοριών που είναι απαραίτητες, για παράδειγμα, για να στρίψει το ποδήλατο, όπου πρέπει να συμμετέχουμε και οι δύο στην κίνηση. Ο τυφλός κάθεται στην πίσω θέση».
Ενώ η αθλήτρια Εύη Σταμάτη μού εξηγεί τις τεχνικές λεπτομέρειες του paracycling, ετοιμάζει τις αποσκευές της για έναν σπουδαίο, παγκόσμιο αγώνα στην Πορτογαλία, όπου θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα μαζί με την πιλότο της, Ηρώ Μηλάκη, «μια από τις πιο έμπειρες του κόσμου στο τάντεμ και γενικότερα στο ποδήλατο» όπως τη συστήνει. Οι συναθλήτριες ήδη μετρούν μια σειρά από διεθνείς διακρίσεις, όπως «τρίτη θέση στον γύρο Φλάνδρας, μια όγδοη θέση σε παγκόσμιο κύπελλο στην ατομική χρονομέτρηση και δύο πρώτες θέσεις στο πανευρωπαϊκό κύπελλο Φαιστός, το οποίο, παρεμπιπτόντως, διοργανώνεται στην Κρήτη».
Οι συναθλήτριες ήδη μετρούν μια σειρά από διεθνείς διακρίσεις, όπως «τρίτη θέση στον γύρο Φλάνδρας, μια όγδοη θέση σε παγκόσμιο κύπελλο στην ατομική χρονομέτρηση και δύο πρώτες θέσεις στο πανευρωπαϊκό κύπελλο Φαιστός».
Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι ασχολείται με το paracycling εδώ και μόλις τρεις μήνες. Η ίδια αποδίδει τη ραγδαία εξέλιξή της και στο δικό της αθλητικό παρελθόν -στον στίβο και στο γκόλμπολ, ένα παραολυμπιακό άθλημα που απευθύνεται σε άτομα με μερική ή ολική απώλεια όρασης- και στη σκληρή δουλειά που γίνεται -με καθημερινές προπονήσεις υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Βαρβεράκη, ομοσπονδιακού προπονητή ποδηλασίας, «από τους καλύτερους στο paracycling»- και στην ανεκτίμητη συνεργασία της με την Ηρώ. «Μια ικανή πιλότος μπορεί να σου μεταδώσει πληροφορίες που αν δεν είχες, ίσως να καθυστερούσες έναν χρόνο να πετύχεις κάτι που μπορείς να πετύχεις σε δυο μήνες».
Η Εύη γεννήθηκε με το Σύνδρομο Λέμπερ: «Τα πρώτα 4-5 χρόνια ήταν λίγο πιο ανεπτυγμένη η αίσθηση της όρασης: μπορούσα να διακρίνω χρώματα, μεγάλα γράμματα, φωτογραφίες κ.λπ. Αλλά επειδή είναι πολύ συγκεκριμένη η πορεία αυτής της πάθησης, πλέον έχω μόνο αντίληψη φωτός, δηλαδή μη λειτουργική όραση» όπως εξηγεί.
«Τα πρώτα 4-5 χρόνια ήταν λίγο πιο ανεπτυγμένη η αίσθηση της όρασης: μπορούσα να διακρίνω χρώματα, μεγάλα γράμματα, φωτογραφίες κ.λπ. Αλλά πλέον έχω μόνο αντίληψη φωτός, δηλαδή μη λειτουργική όραση».
Μεγάλωσε και ζούσε στη Θεσσαλονίκη, μέχρι πριν από τρεις μήνες που ο εκεί προπονητής της, Γιώργος Μαρκόπουλος, την έφερε σε επαφή με τον κ. Βαρβεράκη, ο οποίος προπονεί στην Κρήτη. Μετά από μια σειρά από δοκιμασίες η Εύη ανακάλυψε ότι τής ταίριαζε τόσο πολύ η ποδηλασία, που πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει την πόλη της για να ζήσει στο νησί μόνιμα - ή τουλάχιστον για όσο διαρκούν οι προπονήσεις.
Φυσικά, στην καινούρια της ζωή την ακολούθησε η πιο πιστή της φίλη, ο σκύλος οδηγός της, Κρύσταλ, που απέκτησε πριν από επτά περίπου χρόνια, χάρη στη Σχολή Σκύλων Οδηγών «Λάρα», μια ΜΚΟ που προσφέρει δωρεάν σκύλους οδηγούς σε ανθρώπους με απώλεια όρασης στην Ελλάδα.
«Έμαθα για τη “Λάρα” από έναν στενό φίλο μου, ο οποίος είχε τύχει να παρακολουθήσει την Ιωάννα Μαρία, την πρόεδρο της σχολής, να μιλάει σε μια εκπομπή. Επικοινώνησα με την Ιωάννα, η οποία ανταποκρίθηκε άμεσα. Βγήκαμε για καφέ, γνωριστήκαμε και έκανα αίτηση απόκτησης σκύλου οδηγού. Πέρασα αξιολόγηση κινητικότητας και προσανατολισμού με το λευκό μπαστούνι ώστε να βεβαιωθούμε ότι μπορώ έτσι κι αλλιώς να κινούμαι αυτόνομα». Η αίτηση ήταν διαμορφωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά του υποψήφιου χειριστή, τις συνήθειες, την καθημερινότητα, τον τρόπο με τον οποίο κινείται, προκειμένου να γίνει το ταίριασμα με τον σωστό σκύλο.
«Έμαθα για τη “Λάρα” από έναν στενό φίλο μου, ο οποίος είχε τύχει να παρακολουθήσει την Ιωάννα Μαρία, την πρόεδρο της σχολής, να μιλάει σε μια εκπομπή. Επικοινώνησα με την Ιωάννα, η οποία ανταποκρίθηκε άμεσα».
Μετά από ένα με ενάμιση χρόνο -όπως εξηγεί η Εύη ήταν από τους τυχερούς, καθώς για άλλους το διάστημα αναμονής είναι μεγαλύτερο- βρέθηκε το κατάλληλο κουτάβι, και μπήκε στη ζωή της η Κρύσταλ. Το Λαμπραντόρ εκπαιδεύτηκε μαζί με την Εύη, η οποία έτσι απέκτησε τον τίτλο της χειρίστριας και την πιο αφοσιωμένη οδηγό.
Μπορείς να μας συστήσεις την Κρύσταλ;
«Είναι πάρα πολύ υπομονετική. Δεν έχω ξαναδεί ούτε άνθρωπο ούτε ζώο με τόση υπομονή! Είναι διεκδικητική, ζηλεύει πολύ, και είναι πολύ ευαίσθητη. Είναι επίσης πάρα πολύ αισιόδοξη, χαρακτηριστικό στοιχείο των Λαμπραντόρ».
Από τότε που ήρθε η Κρύσταλ, οι μετακινήσεις της Εύης είναι, φυσικά, πολύ πιο εύκολες και ασφαλείς. Ένα λιγότερο προφανές όφελος είναι ότι η κοινωνική ζωή της έχει γίνει πιο πλούσια: «Χάρη στην Κρύσταλ έχω κάνει πολλούς καινούριους φίλους, είτε πιάνοντας μια συζήτηση στο δρόμο είτε γνωρίζοντας σε πάρκα σκύλων άλλους ιδιοκτήτες. Φυσικά έχει κάνει και η Κρύσταλ τους δικούς της φίλους, τους οποίους διαλέγει.
«Όταν έχεις έναν σκύλο ο κόσμος σε παρατηρεί πιο εύκολα και αρχίζουν, καλώς, και ανατρέπονται τα στερεότυπα γύρω από τον τυφλό με το λευκό μπαστούνι».
»Όταν έχεις έναν σκύλο ο κόσμος σε παρατηρεί πιο εύκολα και αρχίζουν, καλώς, και ανατρέπονται τα στερεότυπα γύρω από τον τυφλό με το λευκό μπαστούνι – χωρίς να θέλω να εκφράσω καμία δυσαρέσκεια για το λευκό μπαστούνι, γιατί στην πραγματικότητα σημαίνει αυτονομία και πρέπει να είναι ένα πολύ θετικό σύμβολο. Όμως η εικόνα ενός τυφλού με σκύλο είναι ένας εντελώς διαφορετικός συμβολισμός, έξω από τα στερεότυπα. Ακόμα και αν είσαι άνθρωπος που συντηρείς τα στερεότυπα, μπορεί να τους δεις στο δρόμο και να μην πεις “αχ, ένας τυφλός” αλλά “ένας ωραίος άνθρωπος με έναν ωραίο σκύλο”.
»Όταν έχεις έναν σκύλο μπορείς να κάνεις πιο εύκολα μια ωραία συζήτηση. Έχει τύχει μέσω της Κρύσταλ να γνωρίσω ανθρώπους με άλλες αναπηρίες και να πάρω ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Η σχέση που αναπτύσσεις μαζί τους είναι πολύ ιδιαίτερη. Αλλά και στους αθλητικούς χώρους -στα γυμναστήρια, στα στάδια- όπου έχω την Κρύσταλ πάντα μαζί μου, έχει κάνει φίλους της όλους τους μεγάλους αθλητές της χώρας».
«Στους αθλητικούς χώρους -στα γυμναστήρια, στα στάδια- όπου έχω την Κρύσταλ πάντα μαζί μου, έχει κάνει φίλους της όλους τους μεγάλους αθλητές της χώρας».
Η Κρύσταλ δεν είναι το πρώτο κατοικίδιο ζώο της. Για την ακρίβεια, σχεδόν σε όλη της τη ζωή είχε σκύλους, τους οποίους θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς της. Χάρη όμως σε έναν σκύλο οδηγό δεν απολαμβάνει μόνο την ξεχωριστή σχέση ανθρώπου-τετράποδου, αλλά μπορεί επιπλέον να κινείται αυτόνομα παντού. Γιατί αν εξαιρέσουμε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που τη δυσκολεύουν «είτε από άγνοια είτε από κακές κοινωνικές δεξιότητες» τα τελευταία χρόνια, όπως επισημαίνει η Εύη, η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα νομικά πλαίσια για το σκύλο οδηγό και τον τυφλό, εξασφαλίζοντάς τους απεριόριστη προσβασιμότητα.
Ποιο είναι το σπουδαιότερο μάθημα που σου έχει δώσει ένας σκύλος;
«Νομίζω ότι το πιο σημαντικό μάθημα που έχω πάρει από τους σκύλους και κυρίως από την Κρύσταλ, γιατί την πήρα σε πιο μεγάλη ηλικία που είχα ωριμότερη κατανόηση κάποιων πραγμάτων, είναι ότι ζουν το παρόν στο 100%, δεν σκέφτονται μελλοντικά. Αν μπορούσαμε να το εφαρμόσουμε οι άνθρωποι, θα γλιτώναμε τουλάχιστον δέκα χρόνια από τη ζωή μας, τα οποία μάς στερούν το άγχος και η ανησυχία για πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε».
Info
Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στην Πορτογαλία η Εύη Σταμάτη και η Ηρώ Μηλάκη αγωνίζονται την Πέμπτη 10/6 και το Σάββατο 12/6 στην ατομική χρονομέτρηση και τους αγώνες αντοχής αντίστοιχα. Μπορείτε να ακολουθήσετε την Εύη στο Instagram.
Περισσότερες πληροφορίες για τη Σχολή Σκύλων Οδηγών Τυφλών «Λάρα»: laraguidedogs.gr Αν θέλετε να την υποστηρίξετε μπείτε εδώ.
