Τραγουδίστρια, τραγουδοποιός, δημοσιογράφος, ποιήτρια, συγγραφέας, καθηγήτρια λαογραφίας και φωνητικής μουσικής, που έμεινε στην ιστορία ως το "αηδόνι του Αττίκ".
Η Δανάη Στρατηγοπούλου γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1913 (κατ' άλλους το 1911) στην Αθήνα και πέρασε τα παιδικά της χρόνια στη Γαλλία. Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο για να σπουδάσει οικονομικά και πολιτικές επιστήμες, αλλά το μεγάλο πάθος της ήταν η μουσική. Ασχολήθηκε από πολύ νωρίς με το ελαφρό τραγούδι και σπούδασε ορθοφωνία και φωνητική μουσική.
Το 1935 άρχισε τη συνεργασία της με τον Αττίκ, όταν τον ακολούθησε ως δημοσιογράφος σε μία περιοδεία του στην Αίγυπτο. "Πήγα δημοσιογραφίσκη -κατά το παιδίσκη- και γύρισα επαγγελματίας τραγουδίστρια" είπε σε μια συνέντευξή της. Η συνεργασία Αττίκ - Δανάης άφησε εποχή. "Με κιθάρα να τα λέει η Δανάη και κάθε πέτρα να πονάει", έλεγε ο Αττίκ για το "αηδόνι" των τραγουδιών του.
Τραγούδησε όλους σχεδόν τους συνθέτες της εποχής, από τον Χαιρόπουλο μέχρι τον Γιαννίδη, αλλά ξεχώρισε ως ερμηνεύτρια του Αττίκ και με τη μοναδική βελούδινη φωνή της ταυτίστηκε με τις μεγάλες στιγμές του: "Ας ερχόσουν για λίγο", "Τ' οργανάκι", "Μαραμένα τα γιούλια", "Άδικα πήγαν τα νιάτα μου", "Της μιας δραχμής τα γιασεμιά".
Την περίοδο της Κατοχής, ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση, που την οδήγησε στις φυλακές Αβέρωφ. Ενταγμένη στο ΕΑΜ, έκρυβε συναγωνιστές της, οργάνωνε συσσίτια, τραγουδούσε στα νοσοκομεία.
Έγραψε περισσότερα από 300 τραγούδια, πολλά σε στίχους δικούς της και πολλά βιβλία, ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις. Μεταξύ άλλων, μετέφρασε ελληνικά δημοτικά τραγούδια στα ισπανικά και ποιήματα στα ελληνικά του Πάμπλο Νερούδα.
Την περίοδο της δικτατορίας έζησε στη Χιλή, όπου διετέλεσε καθηγήτρια φωνητικής στο Ωδείο και καθηγήτρια της ελληνικής λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο. Γνώρισε προσωπικά και μετέφρασε στα ελληνικά το μείζον έργο του Πάμπλο Νερούδα "Κάντο Χενεράλ". "Έξι μήνες τον περίμενα να γυρίσει στη Χιλή. Ήταν πολύ γοητευτικός, σχεδόν ερωτικός!" έγραψε για τη γνωριμία της με τον νομπελίστα ποιητή.
Από τον γάμο της με τον Γιώργο Χαλκιαδάκη γεννήθηκε μία κόρη, η Λήδα Χαλκιαδάκη, η οποία με τον Σπύρο Βλασσόπουλο είχαν δημιουργήσει τη δεκαετία του '70 το συγκρότημα "Λήδα & Σπύρος". Η Δανάη Στρατηγοπούλου έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών στις 18 Ιανουαρίου 2009, σε ηλικία 96 ετών.
ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΚΕΙΝΑ
Έτσι, πάμε πίσω, εκεί στα παιδικά της χρόνια, που τη βρίσκουν να έχει γεννηθεί στο Μεταξουργείο. Το Μεταξουργείο, εκτείνεται από τη Λεωφόρο Κωνσταντινουπόλεως και στις οδούς Θερμοπυλών, Γερμανικού, Λεοννάτου, Κολωνού, Μ. Αλεξάνδρου, της πλατείας Καραϊσκάκη, Δεληγιάννη και Ανδρομάχης.
Στο κέντρο περίπου της περιοχής, όπου και η ομώνυμη Πλατεία Μεταξουργείου, υπάρχει μία μαρμάρινη κρήνη. Η ονομασία της συνοικίας και της πλατείας της, έχει δοθεί από το εργοστάσιο επεξεργασίας μεταξιού, που εγκαταστάθηκε εκεί και λειτουργούσε στην περιοχή, όταν στη βασιλεία βρισκότανε ο Όθων, περί τα μέσα του 19ου αιώνα.
Αγροτική κατά το πλείστον ήταν η κύρια εκμετάλλευση της περιοχής με περιβόλια και χωράφια. Όλα άλλαξαν όμως, σαν αποφασίστηκε η μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα, δημιουργώντας στην τότε, γενικά ακατοίκητη / μη αναπτυγμένη οικιστικά Αθήνα, πολλά περιθώρια, για την προς κάθε κατεύθυνση οικιστική της ανάπτυξη.
Οι αρχιτέκτονες, Κλεάνθης - Σάουμπερτ και Κλέντσε, ήσαν που πρότειναν τότε, ώστε τα ανάκτορα να χτιστούν πέριξ των περιοχών Ομόνοιας και Διπύλου, άφησαν ανοιχτό και το ενδεχόμενο της παραμέτρου ανάπτυξης, των γειτονικών περιοχών, σε ζώνες αστικών λειτουργιών, εμπορικά / διοικητικά / οικονομικά.
Όπως πάντα, οι ευκαιριστές, έτρεξαν να αγοράσουν γη. Οι αγοραπωλησίες αυτές προσέλκυσαν και τη σημαντική επένδυση, του πρίγκιπα Γεωργίου Κατακουζηνού. Αρχικά ξεκίνησε για μεγάλο εμπορικό κέντρο, αγοράζοντας πρώτα γη και κτίζοντας έπειτα, ένα μεγάλο αστικό ακίνητο.
Η προσέλευση δε των επήλυδων, των παρατρεχάμενων ξένων, ευπόρων και μη, αλλά και των εντοπίων αυλοκολάκων, έδωσαν το ισχυρό κίνητρο ώστε να χτίζονται και ορισμένες μεγάλες κατοικίες.
Όλα τα σχέδια όμως αυτών, ανετράπησαν από την τελική απόφαση του 1836, η οποία καθόριζε τελεσίδικα, πως η ανέγερση των ανακτόρων, θα γινότανε στο άλλο άκρο της πόλης, εκεί που βρίσκονται σήμερα. Σχέδια και δεδομένα άλλαξαν, μείνανε στα χαρτιά ή ακυρώθηκαν.
Η ημιτελής πλέον κατασκευή του Κατακουζηνού αγοράστηκε, όπως όπως, από την εταιρεία "Αύγουστος Μπράμε και Σία" το 1852, για να μετατραπεί σε μεταξουργείο. Μετά την εμπορική αποτυχία και τελικά την πτώχευση της αγγλικής αυτής εταιρείας, το κτίριο περιέρχεται στην ιδιοκτησία και στην εκμετάλλευση της "Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος Αθανάσιος Δουρούτης & Σία" που λειτούργησε έως το 1875.
Αι Αθήναι, ως το μεγαλύτερον εν Ελλάδι κέντρον πληθυσμού, προσφέρουσιν, υπέρ παν άλλο μέρος του ελληνικού εδάφους, προς εργασίαν ικανάς χείρας απόρων γυναικών επί μετρία αντιμισθία και καθιστά τα πάντα ευχερέστερα, ή αλλαχού, προς τακτικοτέραν εργασίαν του καταστήματος...
Το περί ου ο λόγος μεταξοκλωσίας κατάστημα κείται καταλλήλως εντός μεν του σχεδίου της πόλεως Αθηνών και πλησίον των υπό του λαού κατοικουμένων συνοικιών, μακράν δε του κέντρου, εν τόπω υγιεινώ, επί των οδών Κεραμεικού και Σεπολίων. Σύγκειται δε μετά του παρακείμενου κήπου εκ πήχεων τετραγωνικών 24.534 ως έγγιστα, εξ ων 3.460 πήχεις αποτελούσι την οικοδομήν.
(από το πρόγραμμα της "Ελληνικής Σηρικής Εταιρείας").
Πριν από την Επανάσταση του 1821, η Αθήνα είχε περί τα τρεις (3.000) περίπου σπίτια, ενώ τώρα είχαν απομείνει περί τα 300. Πέτρες κέραμοι και ξύλα ατάκτως ερριμμένα, είχαν γίνει τα υπόλοιπα. Μεταφέρεται η Πρωτεύουσα από το Ναύπλιο στην Αθήνα, στο μεγάλο χωριό, την Αθήνα. Που αριθμεί τους τέσσερεις (4.000) περίπου κατοίκους. Στον Πειραιά υπήρχανε τρεις καλύβες όλες κι όλες. Η μία από αυτές ανήκε στο νεοδιορισμένο τελώνη.
Νέοι πληθυσμοί τώρα πια κατακλύζουν την Πρωτεύουσα, από την επαρχία, τα νησιά, της πέρα ευρύτερης τουρκοκρατούμενης ακόμα περιφέρειας. Δημιουργείται μια αστυφιλία, εσωτερικής μετανάστευσης και όχι μόνο, αφού άκληροι, φτωχοί, κατατρεγμένοι της εποχής, ακτήμονες, δυστυχισμένοι, που, στον ήλιο μοίρα δεν είχαν, κατάτρεξαν στην ασφάλεια και στο ελεύθερο καλλίτερο αύριο.
Άθλιες οι συνθήκες διαβίωσης
Το Δημόσιο ήταν ο πρώτος και κύριος πόλος έλξης των ανθρώπων αυτών, που στοιβάζονταν όπως κι όπως, όπου κι όπου, για να βρουν μια θέση σε αυτό. Λογικό ήτανε λόγω της συσσώρευσης πληθυσμών, να αναπτυχτεί ο τομέας της οικοδομής. Μάστορες και εργαζόμενοι όπως ήτανε φυσικό χρειάζονταν.
Οι γραμματικές γνώσεις ανύπαρκτες, οπότε και οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας, ανάλογες ήσαν. Υπηρέτες, βαστάζοι, χαμάληδες. Βοηθοί σε μάστορες, παραγιοί, εμποροϋπάλληλοι της κακιάς ώρας, υπάλληλοι γενικότερα σε γραφεία και άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Τα πρώτα εργοστάσια κάνουν την εμφάνισή τους, μέταλλο, κλωστοϋφαντουργία, βιοτεχνία. Αναπτύσσεται αγάλι κ’ η ναυτιλία…
Μικροπωλητές, πλανόδιοι και στάσιμοι, αυτοσχέδιοι μάστορες, παπουτσήδες, ραφτάδες, καλαθάδες, καρεκλάδες, πάσης φύσεως αυτοσχέδιες και μη εργασίες του ποδαριού, σιγά αργά αναπτύσσονται, για τον σκληρό γύρο της ζωής. Μεγαλώνει η πόλη, φτάνει τις σαράντα (40.000) χιλιάδες. Οι εύποροι κατοικούν στο κέντρο, οι πληβείοι Θησείο και Ψυρρή. Αναφιώτικα, Γκάζι, Μεταξουργείο, Νεάπολη, Βατραχονήσι.
Έτσι έχουμε την ανάπτυξη του τότε λεγόμενου Χεζολίθαρου ή Χεσμένης Πέτρας, όπως λεγόταν η περιοχή, που σύντομα μετονομάστηκε επί το ευπρεπέστερο Χρυσωμένη Πέτρα. Επί είκοσι (20) χρόνια, συνεχίστηκε η ανάπτυξη, με υπόλοιπο κατάλοιπο αναμνηστικό της εποχής, την οικία Προβελέγγιου, στη γωνία Κεραμεικού και Μυλλέρου. Ένα τμήμα του μεταξουργείου, ξυλουργείο-σιδηρουργείο, νοικιαζόταν σε ανεξάρτητο επιχειρηματία. Το 1875 το μεταξουργείο έκλεισε οριστικά και η περιοχή του βρισκόταν για άλλη μια φορά σε σταυροδρόμι.
Όμως τώρα η ζήτηση για κατοικία ήταν μαζική και πιεστική. Η πρωτεύουσα έμπαινε στην τροχιά της ταχείας επέκτασης και ο πληθυσμός της απογειωνόταν: από 44.250 κατοίκους το 1870, έφτασε τους 63.374 το 1879 (αύξηση 42%) και τους 107.251 το 1889 (+69%). Έτσι, μέσα στη δεκαετία 1875-1885, ολόκληρη η περιοχή μέχρι τις παρυφές του Γκαζιού στα νότια και το ρέμα του Κυκλοβόρου στα δυτικά, εποικίστηκε και ενσωματώθηκε στην πόλη.
Τα αμαξοποιεία, οι χώροι εργασίας άρχισαν να διαχέονται στη γειτονιά. Το 1900, τα περισσότερα αμαξοποιεία είχαν μετατοπιστεί από την οδό Αδριανού προς τα δυτικά, στις οδούς Ασωμάτων, Λεωκορίου και Σαρρή, ενώ τέσσερα είχαν διαβεί την Πειραιώς για να εγκατασταθούν στην οδό Μυλλέρου. Δύο τουλάχιστον από αυτά –τα αμαξοποιεία των Αδελφών Ρόσση και του Λορέντζου Μάμου– ήταν μεγάλα, πολυάνθρωπα εργαστήρια που κατασκεύαζαν κάθε είδους αμαξώματα και οχήματα.
"Συνοικία Μεταξουργείου", εννοείται ήδη, αυτό καθ’ αυτό, το κτηριακό συγκρότημα του παλιού εργοστασίου. Το εργοστάσιο έφερε την επωνυμία: "Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος - Αθανάσιος Δουρούτης & Σία". Οι πέριξ συνοικίες ήσαν / είναι οι, Ακαδημία Πλάτωνος, Κολωνός, Ομόνοια, Ελαιώνας, Κεραμεικός.
Το άλλοτε ξεροπόταμο / ρέμα, η οδός Αχιλλέως, που φεύγει από την πλατεία Καραϊσκάκη, περνούσε από την περιοχή, καταλήγοντας, στη θρυλική ζώνη της Μαντάμ Σουσού, που λεγότανε "Μπίθουλας", ή "Μπούθουλας".
Πηγές: sansimera.gr / musicheaven.gr
