Ένα ρητό λέει ότι αν μπεις στο σπίτι κάποιου και δεν δεις τουλάχιστον 20 βιβλία σε εμφανές σημείο, τότε φύγε από εκεί μέσα όσο πιο γρήγορα μπορείς. Από την άλλη, η J. K Rowling, δημιουργός του Χάρι Πότερ και η μοναδική γυναίκα συγγραφέας στον κόσμο με συνολική περιουσία που φτάνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, μοιάζει να ξέρει καλά τον αληθινό λόγο που μία ιστορία της έδειξε το δρόμο προς μία τόσο τεράστια, τόσο συντριπτική επιτυχία. Είχε πει, λοιπόν, κάποια στιγμή η Rowling: «Τα μαγικά πράγματα δεν συμβαίνουν στον κόσμο του Χάρι Πότερ, τα μαγικά πράγματα συμβαίνουν μέσα σου κάθε φορά που διαβάζεις ένα καλό βιβλίο».
Δύο μήνες περάσαμε οι Έλληνες μέσα στα σπίτια μας, σε συνθήκες κοινωνικής απομόνωσης, αντιμέτωποι με κάτι που δεν πολυκαταλαβαίναμε τι είναι και τι μάς επιφυλλάσει για το μέλλον. Οι δρόμοι άδειασαν, η οικονομία έκλεισε, το βιβλίο, ένα όμορφο «είδος πολυτελείας», όπως σπεύδει να μου υπενθυμίσει η Ελένη Παπαγεωργίου, εκδότρια του Μεταίχμιου, υπήρξε ένα από τα πρώτα πράγματα που έμοιαζε να κινδυνεύει ανελέητα από αυτή τη νέα ύφεση της ελληνική αγοράς. Οι κυκλοφορίες, φυσικά, πάγωσαν, τα βιβλιοπωλεία έμειναν κλειστά από την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου και μετά, ένα κλίμα απαισιοδοξίας και απογοήτευσης κυρίευσε συγγραφείς και μεταφραστές που περίμεναν με ανυπομονησία να δουν τα βιβλία τους στα ράφια.
Σήμερα, και τα εμπορικά κέντρα της χώρας (το τελευταία κομμάτι της αγοράς που ήταν ως τώρα κλειστό) άνοιξαν ξανά τις πόρτες τους. Είναι πολύ εύκολο και βολικό να ισχυριστείς ότι η ζωή επιστρέφει στους κανονικούς της ρυθμούς, αλλά αυτό δεν μένει παρά να διαπιστωθεί στην πράξη. Υπάρχει όμως και η χαρούμενη πλευρά αυτής εδώ της ιστορίας, ένα αληθινό γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Το βιβλίο έμεινε όρθιο απέναντι στην πανδημία του κορονοϊού, κι αν έμεινε όρθιο απέναντι σε αυτό τότε, μάλλον, μπορεί να αντιμετωπίσει τα πάντα. Και εδώ έρχεται ακόμα μία φράση, αυτή τη φορά της Αμερικανίδας, βραβευμένης με Πούλιντζερ, Jhumpa Lahiri: «To καλό με τα βιβλία είναι ότι σου επιτρέπουν να μετακινείσαι χωρίς να κουνάς καν τα πόδια σου». Τίποτα πιο ταιριαστό για συνθήκες lockdown από αυτό.
Tρεις επικεφαλείς μεγάλων και γνωστών ελληνικών εκδοτικών οίκων, ο Βλάσης Μαρωνίτης από τις Εκδόσεις Key Books, η Μαριλένα Πανουργιά από τις Εκδόσεις Ίκαρος και η Ελένη Παπαγεωργίου από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο είναι εδώ για να πουν με νηφαλιότητα τη δική τους εμπειρία, από μία δύσκολη ιστορία με αισιόδοξο φινάλε.
Ελένη Παπαγεωργίου Εκδότρια- Εκδόσεις Μεταίχμιο
Βλέπω κι εγώ ότι στα σόσιαλ μίντια υπάρχει έντονα η εικόνα ότι οι Έλληνες διάβασαν πολύ μέσα στην καραντίνα. Στα νούμερα των πωλήσεων σίγουρα δεν φάνηκε κάτι τέτοιο, καθώς υπήρξε μία πολύ σημαντική πτώση, περίπου στο 1/3 των αγορών στην προ-κορονοϊού εποχή. Βέβαια αυτό από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα γιατί υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να βρει κάποιος ένα βιβλίο και να το διαβάσει. Πολύς κόσμος έχει αρκετά αδιάβαστα βιβλία ήδη στο σπίτι του, οπότε ενδεχομένως να βρήκαν την ευκαιρία να διαβάσουν αυτά που ήδη είχαν στη βιβλιοθήκη τους. Επίσης, αρκετοί δανείζονται από φίλους, ίσως και από δανειστικές βιβλιοθήκες. Αν κάποιος θέλει να διαβάσει το να αγοράσει ένα καινούργιο βιβλίο δεν είναι μονόδρομος, σίγουρα υπάρχουν πολλές, διαφορετικές λύσεις.
Το τελευταίο διάστημα τα πράγματα είχαν αλλάξει αρκετά σε σχέση με τα χρόνια από το 2015 και νωρίτερα. Υπήρξε σημαντική άνοδος στις πωλήσεις κάτι που έγινε ιδιαίτερα αισθητό και στην κατηγορία παιδικό βιβλίο. Ξαφνικά είδαμε να παρουσιάζεται ένα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον γι'αυτό το είδος κυκλοφοριών, είναι νομίζω το κομμάτι που έχει ανέβει και ευνοηθεί περισσότερο το τελευταίο διάστημα.
Αντίθετα η λογοτεχνία, αυτό που ονομάζουμε μυθιστόρημα, παρουσιάζει πτώση. Για πάρα πολλά χρόνια το μυθιστόρημα ήταν πρώτο σε όλες τις λίστες με τις πωλήσεις, αλλά το βλέπουμε να υποχωρεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Τη θέση του έχει πάρει το δοκίμιο, το ιστορικά βιβλία, τα οικονομικά βιβλία- ένα φαινόμενο που ξεκίνησε στην περίοδο της οικονομικής κρίσης καθώς ο κόσμος προσπαθούσε να μάθει περισσότερα, να κατανοήσει την κατάσταση που βιώναμε. Επίσης έχει ανέβει πολύ το πολιτικό βιβλίο, αλλά και αρκετές μελέτες για το περιβάλλον, ως απόρροια της γενικότερης ευαισθητοποίησης και πιο σωστής ενημέρωσης που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο γύρω από τα προβλήματα του πλανήτη και τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Κάτι που με εντυπωσίασε αρκετά την περίοδο της καραντίνας ήταν το γεγονός ότι ο κόσμος αγόρασε πραγματικά τεράστια βιβλία για να διαβάσει. Τα βιβλία που πουλήσαμε εμείς περισσότερο ήταν το κλασικό Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν (ένα δύσκολο μυθιστόρημα που χωρίζεται σε δύο τόμους), το βιβλίο Λίγη Ζωή της Γιαναγκιχάρα Χάνια, ένα μυθιστόρημα 890 σελίδων και το 4,3,2,1 του Πολ Όστερ, ένα επίσης σύνθετο βιβλίων 1.200 σελίδων.
Νομίζω ότι το πώς θα εξελιχθεί το μέλλον των εκδόσεων στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το πόσο θα αντέξουν τα μικρά βιβλιοπωλεία. Κατά πόσο, δηλαδή, οι άνθρωποι αυτοί θα πάρουν το ρίσκο να φέρουν σημαντικό αριθμό βιβλίών στα ράφια τους, ενισχύοντας την αλυσίδα των κυκλοφοριών. Ίσως τώρα να είναι η καλύτερη περίοδος, λοιπόν, για τα πιο μικρά βιβλιοπωλεία, γι' αυτά που ονομάζουμε «τα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς» να οργανωθούν περισσότερο, να φτιάξουν διαδικτυακά καταστήματα ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν την πελατεία τους και με αυτόν τον τροπό. Και φυσικά και για τους ίδιους τους αγοραστές είναι μία καλή ευκαιρία να στηρίξουν αυτά τα βιβλιοπωλεία που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη αυτή την εποχή.
Μέσα στην περίοδο της καραντίνας ο κόσμος όντως στράφηκε στο «βιβλιοπωλείο της γειτονιάς» για να αγοράσει τα βιβλία που ήθελε. Μάλιστα, γνωρίζω ότι κάποια βιβλιοπωλεία παρόλο που δεν διαθέτουν ιντερνετικό κατάστημα συνέχιζαν να εξυπηρετούν τους πελάτες τους, δεχόμενα παραγγελίες από το τηλέφωνο. Αυτό ήταν πολύ καλό σημάδι και έδειξε γρήγορα αντανακλαστικά που ελπίζω ότι θα συνεχιστούν και στη νέα φάση, μετά την καραντίνα.
Αν ο κόσμος συνέχισε να αναζητά το φυσικό βιβλίο μέσα σε αυτού τους δύο μήνες της καραντίνας τότε δε νομίζω ότι θα σταματήσει ποτέ να το κάνει. Με άλλα λόγια, αν το φυσικό βιβλίο άντεξε ακόμα και μέσα σε αυτή τη συνθήκη, τότε, μάλλον, μπορεί να αντέξει τα πάντα. Δε νομίζω ότι το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι σε θέση να το αντικαταστήσει γιατί η αίσθηση του να διαβάζεις μία ιστορία που είναι τυπωμένη στο χαρτί με μία ιστορία στην οθόνη ενός υπολογιστή ή ενός τάμπλετ είναι τελείως διαφορετική. Ξέρω ανθρώπους που περίμεναν έναν ολόκληρο μήνα μέσα στην καραντίνα για να φτάσουν σε αυτούς τα βιβλία που είχαν παραγγείλει (γιατί υπήρχαν τεράστιες καθυστερήσεις από τις εταιρίες courier). Πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος το λαχταράει το φυσικό βιβλίο, το ζητάει. Προσωπικά έχω πάρα πολλά αδιάβαστα βιβλία στο σπίτι και όμως το προηγούμενο διάστημα αγόρασα βιβλία διαδικτυακά και περίμενα πολύ καιρό για να έρθουν. Υπάρχει μέσα σε όλο αυτό και η χαρά της αγοράς, η προσμονή για το καινούργιο που θα φτάσει στα χέρια σου.
Ένα είδος που βρίσκεται σε άνθιση και στην Ελλάδα νομίζω ότι είναι τα audio books. Πρόκειται για μία κατηγορία με την οποία τώρα αρχίζει σιγά-σιγά να εξοικειώνεται ο κόσμος, αλλά νομίζω ότι έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Ειδικά μέσα από κάποιες δράσεις που έχουν γίνει τελευταία με την πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (για παράδειγμα ακούσαμε την Όλια Λαζαρίδου να διαβάζει το Καπλάνι της Βιτρίνας) νομίζω ότι ο κόσμος θα συνηθίσει σταδιακά και αυτόν τον τρόπο απόλαυσης ενός βιβλίου και θα δούμε όλο και περισσότερες κυκλοφορίες και στην χώρα μας.
Σε αυτή την εποχή που διανύουμε μπορεί να πει κανείς ότι το καλό με τους περισσότερες συγγραφείς στην Ελλάδα είναι ότι αυτή δεν είναι η βασική δουλειά τους. Σίγουρα υπήρξαν πολλές αναβολές κυκλοφοριών μέσα στον Μάρτιο και τον Απρίλιο, βιβλία που ήταν προγραμματισμένα να βγουν, αλλά δυστυχώς «πάγωσαν». Τώρα σιγά-σιγά παίρνουμε πάλι μπροστά. Νομίζω ότι για τους συγγραφείς, λοιπόν, το πιο βασικό πρόβλημα μέσα σε όλο αυτό ήταν καθαρά ψυχολογικό. Αυτή η αβεβαιότητα του να μην ξέρεις τι θα γίνει με το βιβλίο σου και να είσαι σε αναμονή. Αυτό, φυσικά, επηρέασε πολύ κόσμο. Ένα άλλο πρόβλημα που καλούμαστε τώρα να αντιμετωπίσουμε είναι το τι θα γίνει με τις παρουσιάσεις καθώς είναι κάτι που οι συγγραφείς και το θέλουν και το έχουν ανάγκη. Εμείς, εφόσον μας δοθεί η δυνατότητα από χώρους που θα ενδιαφέρονται για κάτι τέτοιο, είμαστε πρόθυμοι να κάνουμε κάποιες ηλεκτρονικές παρουσιάσεις. Ξέρω βέβαια ότι δεν θα είναι το ίδιο γιατί θα απουσιάζει η πραγματική επαφή συγγραφέα και αναγνώστη.
Οκτώ νέα βιβλία κυκλοφόρησαν μόλις από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο τσε όλα τα βιβλιοπωλεία της χώρας. Ένα σημαντικό βιβλίο μαρτυρίας, ένα εντυπωσιακό ιστορικό μυθιστόρημα, η νέα περιπέτεια του πολυαγαπημένου των παιδιών ντετέκτιβ Κλουζ που εκτυλίσσεται αυτή τη φορά στην Ελλάδα, ένα βιβλίο γνώσεων για παιδιά από τον Διονύση Σιμόπουλο, το νέο εικονογραφημένο βιβλίο της Λίνας Μουσιώνη και δύο πρωτότυπα βιβλία δραστηριοτήτων του μπεστσελερίστα Πίτερ Χ. Ρέινολντς.
Μαριλένα Πανουργιά Εκδότρια - Εκδόσεις Ίκαρος
Δεν είμαι σίγουρη ότι οι Έλληνες διάβασαν πολύ στην καραντίνα. Πολλοί άνθρωποι, ακόμη και τακτικοί αναγνώστες δήλωναν ότι ήταν αδύνατον να συγκεντρωθούν και να απολαύσουν την ανάγνωση ενός βιβλίου, τις μέρες του εγκλεισμού. Υπήρξε σαφώς πτώση των πωλήσεων αυτές τις μέρες αλλά δεν ήταν όσο δραματική περιμέναμε. Την πρώτη θέση στις αγορές τόσο από το eshop μας, όσο και από τα βιβλιοπωλεία που παρέμεναν ανοιχτά, είχαν τα παιδικά βιβλία.
Σιγά σιγά είχε όντως αρχίσει να κινείται καλύτερα η αγορά. Τολμήσαμε να σχεδιάσουμε εκδόσεις πιο απαιτητικών βιβλίων, αυξήσαμε τα τιράζ των νέων εκδόσεων, και προγραμματίζαμε πολλές και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις με Έλληνες και ξένους συγγραφείς. Σήμερα με τα νέα δεδομένα, απαιτείται ένας συντηρητικός επανασχεδιασμός, όλων αυτών. Είμαι αισιόδοξη πως θα τα καταφέρουμε.
Οι πωλήσεις των ebook στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλές. Εμείς εδώ και χρόνια κυκλοφορούμε όλα μας τα νέα σε ηλεκτρονική μορφή, αλλά αν εξαιρέσει κανείς κάποιες προωθητικές ενέργειες που στιγμιαία αυξάνουν τις πωλήσεις, η ζήτηση παραμένει χαμηλή. Η δουλειά που απαιτείται για την δημιουργία ενός ebook είναι η ίδια που απαιτείται και για το έντυπο, όσον αφορά σε έναν εκδότη- που συντονίζει τα στάδια της παραγωγής μέχρι το τυπογραφείο. Προσωπικά, προτιμώ την ανάγνωση σε χαρτί, αλλά έχω εξοικειωθεί πια και με την οθόνη, εφόσον είναι αξιοπρεπές το ηλεκτρονικό αρχείο.
Πιστεύω ότι για πολλά χρόνια ακόμη, το έντυπο βιβλίο θα κυριαρχεί στην χώρα μας και μπορεί αρμονικά να συνυπάρχει με το ψηφιακό.
Το τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη συζήτηση γύρω από τα audio books. Ποια είναι η δική σας άποψη; Έχουν αντίστοιχη γοητεία με ένα φυσικό βιβλίο;
Τα audio books είναι ένα ιδιαίτερο είδος, και όντως το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει η συζήτηση γύρω από αυτά. Στο εξωτερικό έχουν μεγαλύτερη απήχηση, καθώς είναι -σε μεγάλο ποσοστό- περισσότερος ο χρόνος που καταναλώνουν οι άνθρωποι στις μετακινήσεις τους. Άλλος ένας λόγος είναι ότι χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, επιδοτούμενα – στις σοβαρές χώρες- από το κράτος. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν έχουν την γοητεία του φυσικού βιβλίου, γιατί η ακρόαση επιβάλλει έναν συγκεκριμένο τρόπο ανάγνωσης, και περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την μαγεία της ανάγνωσης.
Για όλους τους ανθρώπους που εργάζονται στο χώρο του βιβλίου αυτή είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Κάποιες εκδόσεις αναβάλλονται, κάποιες ακυρώνονται, και αυτό έχει επιπτώσεις ψυχολογικές και οικονομικές. Για τους δημιουργούς, η έκδοση και η κυκλοφορία κάθε έργου αποτελεί έναν σταθμό· το τέλος μιας διαδρομής και την αρχή μιας νέας, με την έκθεση στο κοινό και την διάδραση με τους αναγνώστες. Τώρα, ακόμη και τα βιβλία που θα εκδοθούν τελικά, θα παρουσιαστούν μόνον ηλεκτρονικά, και θα λείψουν οι παρουσιάσεις και η συχνά γιορτινή αίσθηση των πρώτων ημέρων της κυκλοφορίας.
Πολλά μικρά βιβλιοπωλεία κατάφεραν και δούλεψαν, με μειωμένες φυσικά εισπράξεις, τις μέρες της καραντίνας. Οι βιβλιοπώλες εξυπηρέτησαν με ίδια μέσα τους πελάτες της κάθε γειτονιάς, ανταποκρινόμενοι σε τηλέφωνα, μέηλ και μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα. Θα χρειαστεί μεγάλη προσοχή από εδώ και μπρος, και πολλή δουλειά, αλλά θέλω να πιστεύω ότι τα περισσότερα μικρά βιβλιοπωλεία, με τη στήριξη των θαμώνων τους θα επιβιώσουν. Οποιαδήποτε απώλεια δεν μπορεί παρά να είναι εξαιρετικά δυσάρεστη για τον εκδότη.
Το καλοκαίρι θα κυκλοφορήσουμε κάποια από τα βιβλία που είχαμε σχεδιάσει, μιας και τις μέρες τις καραντίνας, η παραγωγή τους συνεχίστηκε. Στις 25 Μαΐου θα κυκλοφορήσει το μυθιστόρημα του Patricio Pron Αύριο θα μας λένε αλλιώς (Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου) που κέρδισε το Βραβείο μυθιστορήματος Alfaguara 2019, και το graphic novel του Θανάση Πέτρου Οι όμηροι του Γκαίρλιτς-Μια απίστευτη, αληθινή ιστορία διχασμού και πολέμου. Τον Ιούνιο, θα κυκλοφορήσουν τα διηγήματα του Juan Gabriel Vásquez Τραγούδια για την πυρκαγιά (Μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης) και το πρώτο μέρος της δεύτερης τριλογίας αστυνομικών μυθιστορημάτων της Ευτυχίας Γιαννάκη Η νόσος του μικρού θεού.
Μέσα σε αυτό το διάστημα θα κυκλοφορήσουν και πολλά ενδιαφέροντα βιβλία για παιδιά, μεταξύ των οποίων το πολυαναμενόμενο Η μέρα που τα κραγιόνια γύρισαν σπίτι του Drew Daywalt σε εικονογράφηση Oliver Jeffers, και η νέα σειρά αστυνομικών βιβλίων για παιδιά Νιαρ Νουάρ της Ειρήνης Μητροπούλου.
Το παιδικό βιβλίο ανθεί στην ελληνική αγορά. Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι Έλληνες συγγραφείς και εξαιρετικοί εικονογράφοι. Οι γονείς ξοδεύουν χρήματα για να προσφέρουν στα παιδιά τους τα πάντα. Το καλό στοιχείο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ότι γίνονται πιο απαιτητικοί. Αναζητούν «προϊόντα» υψηλότερης ποιότητας, και αυτό οδηγεί, συνολικά, αυτή την αγορά- βιβλία, θεατρικές παραστάσεις, εργαστήρια- σε καλύτερο επίπεδο. Στόχος του Ίκαρου από την πρώτη μέρα έως σήμερα είναι να καλλιεργήσει από πολύ μικρή ηλικία απαιτητικούς αναγνώστες που μεγαλώνοντας θα γίνουν αναγνώστες του «ενήλικου», κλασικού Ίκαρου.
Το βιβλίο μπορεί να προσφέρει σε ένα παιδί ακριβώς ότι μπορεί να προσφέρει και σε έναν ενήλικο: γνώση, καλλιέργεια, απόδραση, ευχαρίστηση, άσκηση της κριτικής ικανότητας. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει αυτή η διαδικασία της ανάγνωσης, τόσο πιο εύκολο είναι να γίνει μέρος της καθημερινότητας. Διαβάζουμε στα παιδιά από πολύ μικρά, διαβάζουμε κι εμείς όσο είμαστε μαζί τους, ώστε να έχουν την εικόνα και, κυρίως, την αίσθηση που δίνει η ανάγνωση.
Bλάσης Μαρωνίτης - Εκδότης/Συν-ιδρυτής του εκδοτικού οίκου Key Books
Μακάρι να διάβασε πραγματικά ο κόσμος περισσότερο μέσα στην καραντίνα. Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου, κυρίως γιατί έχω την αίσθηση πως στα σόσιαλ έχουμε μία τάση να εξιδανικεύουμε τις ζωές μας και να παρουσιάζουμε την φωτεινή της πλευρά. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι όλοι μας έχουμε αδιάβαστα βιβλία στη βιβλιοθήκη μας και η καραντίνα ήταν η κατάλληλη στιγμή για να τους δώσουμε μια ευκαιρία!
Συνολική εικόνα της αγοράς του βιβλίου κατά την περίοδο της καραντίνας δεν υπάρχει οπότε κρίνοντας από την κίνηση των δικών μας βιβλίων και μόνο μπορούμε να πούμε πως τα νούμερα παρέμειναν στα ίδια επίπεδα με αυτά της αντίστοιχης περιόδου της περσινής χρονιάς. Φοβάμαι όμως πως αυτό δεν αποτυπώνει την πραγματική εικόνα της αγοράς. Το κλείσιμο των βιβλιοπωλείων οδήγησε τους αναγνώστες στα eshop των εκδοτικών οίκων και των μεγάλων βιβλιοπωλείων. Κι αυτό γιατί τα περισσότερα βιβλιοπωλεία δεν έχουν ηλεκτρονικά καταστήματα.
Ένα από τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η αγορά του βιβλίου είναι πως δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά και έρευνες που να μπορούν να μας διαφωτίσουν για ζητήματα πωλήσεων. Θα ήταν πολύ χρήσιμο, προφανώς, αν υπήρχαν και θα βοηθούσαν όλους τους παράγοντες της αγοράς –εκδότες, βιβλιοπωλεία, υπουργείο- να έχουν πιο σαφή εικόνα της πορείας του βιβλίου.
Οι πωλήσεις των eBooks έχουν σταθεροποιηθεί ποσοστιαία τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια αγορά μετά την οργιώδη άνοδο που είχαν τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής τους. Στην Ελλάδα δεν φάνηκε μέχρι σήμερα τουλάχιστον να κερδίζουν κάποιο σημαντικό ποσοστό των αναγνωστών, 1,5 με 2% μόνο φαίνεται να τα προτιμούν.
Σε συνθήκες καραντίνας και με τις καθυστερήσεις που εύλογα προέκυψαν στις παραδόσεις και των βιβλίων ήταν μια κάποια λύση.
Από την άλλη και απολύτως προσωπικά προτιμώ να απομακρύνομαι από πάσης φύσεως οθόνες όσο το δυνατόν περισσότερες ώρες μέσα στην ημέρα. Επομένως προτιμώ να διαβάζω τα βιβλία στο χαρτί. Και πιστεύω πως το βιβλίο δεν θα το καταπιεί και αυτό ο σκληρός του υπολογιστή, της ταμπλέτας ή του κινητού μας. Άλλωστε το βιβλίο έδειξε μέχρι σήμερα τουλάχιστον τις πιο ισχυρές αντιστάσεις στην επιδρομή της ψηφιακής επανάστασης, συγκριτικά με τις άλλες μεγάλες πολιτιστικές βιομηχανίες όπως της μουσικής και του κινηματογράφου.
Είναι πραγματικά εφικτό το χαρτί στο βιβλίο να αντικατασταθεί πράγματι από το τάμπλετ ή τον υπολογιστή; Σε αυτή την περίπτωση πάντα θυμάμαι τον Ουμπέρτο Έκο ο όποιος είχε απαντήσει στην ερώτηση αυτή λέγοντας πως τα βιβλία ανήκουν στο είδος εκείνο των εργαλείων που, άπαξ και επινοήθηκαν, δεν υπήρχε λόγος να εξελιχθούν περαιτέρω. Είναι εξόχως λειτουργικά όπως είναι. Το σφυρί, το πιρούνι, το κουτάλι. Το βιβλίο!
Και επίσης πιστεύω ότι η εμπειρία που προσφέρει η ανάγνωση ενός χάρτινου βιβλίου είναι ασυναγώνιστη. Ποιος προτιμά να δει ένα ηλιοβασίλεμα στην οθόνη του υπολογιστή του απ’ ότι σε μια παραλία;
Τα audio books μαζί με τα podcasts είναι κι τάσεις που έρχονται από την άλλη άκρη του Ατλαντικού. Έχουν κι αυτά κάποια προφανή πλεονεκτήματα και όσο μεγαλώνει το κίνημα των ανθρώπων που ασκούνται στο δρόμο τρέχοντας ή περπατώντας θα βρίσκουν όλο και μεγαλύτερη ανταπόκριση. Στην Αμερική είναι και οι μεγάλες αποστάσεις που διανύουν αρκετοί εργαζόμενοι που ευνοούν την άνθισή τους. Είναι προφανώς πιο δύσκολη, απαιτητική και ακριβή «τέχνη» από τη δημιουργία ενός eBook και αυτό θα παίξει το ρόλο του στην εξάπλωσή τους.
Οι συγγραφείς, οι μεταφραστές και οι επιμελητές βιβλίων πιστεύω πως –ψυχολογικά τουλάχιστον- επηρεάστηκαν λιγότερο από τους εργαζόμενους σε άλλα πιο εξωστρεφή επαγγέλματα, όντας μαθημένοι να περνούν πολλές ώρες της ημέρας τους στο σπίτι παρέα με ένα κείμενο. Από την άλλη το προσωρινό πάγωμα σημαντικού μέρους της εκδοτικής δραστηριότητας επηρέασε και τα εισοδήματά τους και την ψυχολογία τους. Κι αυτό όμως είναι ζήτημα χαρακτήρα. Έχουμε συγγραφείς που είδαν την ευκαιρία μέσα στις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε και πραγματικά άνθισαν και επηρέασαν μαζικά ώστε να δούμε τη θετική πλευρά της κατάστασης. Από την άλλη δεν γίνεται να μην σκεφτούμε και δημιουργούς που περίμεναν να εκδώσουν το πρώτο τους έργο και ίσως περίμεναν χρόνια γι’ αυτή τη στιγμή και τώρα αναγκάζονται να κάνουν λίγη υπομονή ακόμα. Αυτά όμως είναι μέσα στο παιχνίδι της ζωής και καλό είναι να τα αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία και μία γερή δόση στωικότητας.
Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι ο πιο ευαίσθητος κρίκος σε αυτή την κατάσταση και χρειάζονται την στήριξη όλων μας και κυρίως των αναγνωστών. Ας στηρίξουμε όλοι τα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς μας! Είναι μικρές μεν, πολύτιμες δε εστίες πολιτισμού. Το βιβλίο και οι εκδοτικοί οίκοι αγαπούν και έχουν ανάγκη τα μικρά βιβλιοπωλεία και όπως μέσα στην κρίση γεννήθηκαν αρκετά αξιόλογα βιβλιοπωλεία τα οποία έπαιξαν τον δικό τους όμορφο και σημαντικό ρόλο στη νέα εποχή και ο κόσμος τα αγάπησε, έτσι και σήμερα χρειάζεται να δείξουμε έμπρακτα αυτή την αγάπη.
Η λογοτεχνία παραμένει η βασίλισσα των προτιμήσεων των αναγνωστών. Τα παιδικά βιβλία εδώ και κάποια χρόνια ζουν μία εντυπωσιακή αισθητική και εμπορική άνθιση ενώ τα non fiction (μη λογοτεχνικά βιβλία) πιστεύω ότι είναι η πιο δυναμική τάση που κερδίζει όλο και περισσότερους αναγνώστες.
Μέσα στον επόμενο μήνα θα κυκλοφορήσουμε πέντε νέα βιβλία. Την 1η Ιουνίου θα κυκλοφορήσει το ΔΩΡΟ 2 του Στέφανου Ξενάκη. Το πρώτο βιβλίο της σειράς ήταν το εκδοτικό φαινόμενο των τελευταίων ετών στην Ελλάδα με πωλήσεις που αγγίζουν τα 100.000 αντίτυπα. Την ίδια ημερομηνία θα κυκλοφορήσει και το δεύτερο βιβλίο του Νίκου Παπαδογιάννη με τίτλο Τα χέρια των Θεών. Ο Νίκος γράφει για τα ματς που έζησε στην πολύχρονη καριέρα του ως δημιοσιογράφος και έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένα στη μνήμη του όπως και οι πρωταγωνιστές τους. Και τώρα που οι φίλοι των σπορ βιώνουν ένα έντονο στερητικό σύνδρομο λόγω της έλλειψης δράσης θα είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να θυμηθούν τους αγαπημένους τους ήρωες.
Με νέο βιβλίο επιστρέφει και ο Θεοδόσης Μίχος, Η Αλκμήνη και οι άλλοι είναι μία ιστορία που δύσκολα την αφήνεις από τα χέρια σου και σε ταξιδεύει στο χώρο και στον χρόνο. Όσα ζήσαμε και όσα έχουμε ακούσει από διηγήσεις και διαβάσματα για τη σύγχρονη ιστορία της χώρας περνάνε μέσα στις σελίδες του βιβλίου.
Και θα εκδώσουμε και δύο παιδικά που θα φέρουν όλη την οικογένεια κοντά για ανάγνωση και παιχνίδι μαζί – Μη μιλάς και Ασκαρδαμυκτί- είναι οι τίτλοι των βιβλίων του Tom Booth. Αν κρίνω από την αντίδραση των παιδιών της Key Books οι μικροί μας φίλοι θα τα λατρέψουν.
Kεντρική φωτογραφία: unsplash
Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram
