«Στα νιάτα οι λέξες είναι γιομάτες από ψίχα, από χυμό και φωτιά. Κατόπι αδειάζουν λίγο – λίγο κι απομένουν κούφια τσόφλια» έγραφε ο Στρατής Μυριβήλης στο Η Ζωή εν Τάφω. Ο Μυτηλινιός πεζογράφος της σημαντικότατης και πρωτοποριακής γενιάς του ’30 γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Συκαμιά στην υπόδουλη ακόμα στους Οθωμανούς Λέσβο, στις 30 Ιουνίου του 1890.
«….. Πουθενά, σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, ο Ήλιος και η Σελήνη δε συμβασιλεύουν τόσο αρμονικά, δε μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την ισχύ τους όσο επάνω σ‘ αυτό το κομμάτι γης που κάποτε, ποιός ξέρει σε τι καιρούς απίθανους, ποιός Θεός, για να κάνει το κέφι του, έκοψε και φύσηξε μακριά, ίδιο πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους. Μιλώ για το νησί που αργότερα, όταν κατοικήθηκε, ονομάστηκε Λέσβος, και που η θέση του, όπως τη βλέπουμε σημαδεμένη στους γεωγραφικούς χάρτες, δε μοιάζει να ανταποκρίνεται και πολύ στην πραγματικότητα» γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης για τη Λέσβο, στο βιβλίο Ο ζωγράφος Θεόφιλος. Το όνομα του νομπελίστα ποιητή έχει συνδεθεί με το νησί της Λέσβου, απ’ όπου καταγόταν η οικογένειά του (Αλεπουδέλη) και με το οποίο ο ίδιος διατηρούσε στενούς δεσμούς.
Αυτά και άλλα ωραία, ταξιδιάρικα και βαθιά, ακούμε από την ξεναγό μας την Εύα, μια Μυτιλινιά, που δεν άφησε το νησί της, όπως μας είπε η ίδια, για την μεγάλη πόλη. Κάθε της λέξη φανερώνει την αγάπη της για τον τόπο της. Έναν τόπο πολύπαθο αλλά γενναίο. Απομακρυσμένο από την Αθήνα αλλά ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία.
Το νησί είναι προικισμένο με εύφορο έδαφος και εξαιρετικής ποιότητας συστατικά από τη γη και τη φύση. Ο συνδυασμός όλων αυτών με τη γεωγραφική του θέση, επέτρεπαν στους ντόπιους παραγωγούς να φτιάχνουν ούζο εξαιρετικής ποιότητας. Οι κάτοικοί του, ταξιδεμένοι κοσμοπολίτες ναυτικοί και έμποροι, ήταν μία εύπορη τάξη που ήξερε να απολαμβάνει τις χαρές της ζωής. Ο νησιώτικος χαρακτήρας τους έδεσε με το μυρωδάτο ποτό που τους ταξίδευε μακριά όταν δεν ταξίδευαν με τα καράβια τους. Έτσι αναπτύχθηκε το εμπόριο και οι εξαγωγές του ούζου. Το ούζο ξεκίνησε να παράγεται στο Πλωμάρι, το 19ο αιώνα, από ελληνικές οικογένειες και μέχρι σήμερα αποστάζεται με τον ίδιο τρόπο.
Η ιστορία του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου ξεκινά το 1894 με την περίφημη συνταγή του ιδρυτή του. Ο Ισίδωρος Αρβανίτης, ένας επίμονος και τελειομανής Πλωμαρίτης, είχε όραμα να δημιουργήσει το καλύτερο ούζο στον κόσμο. Αποστάζοντας αρωματικούς σπόρους και βότανα της Λέσβου, μαζί με αρωματικά που αναζήτησε στην άλλη άκρη της γης, ο Ισίδωρος Αρβανίτης, δημιούργησε το μοναδικό και περίφημο Ούζο Πλωμαρίου, που διατηρεί μέχρι σήμερα αναλλοίωτη την ποιότητα και τη γεύση του. Μία γεύση που δένει με την παράδοση, ένα ποτό καθαρό σαν το κύμα του Αιγαίου.
Μια φουρνιά από δημοσιογράφους και γευσιγνώστες αφηνόμαστε στη μεθυστική θαλπωρή της ξεχωριστής γεύσης του ούζου. Δοκιμάζουμε και τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας, στο αιώνιο καλοκαίρι κι ας είναι αρχές φθινοπώρου. Το νησί έχει υπέροχη θερμοκρασία. Ο ήλιος μας χαμογελά. Ο Νίκος και η Ευγενία Καλογιάννη, στη θέση των φιλόξενων οικοδεσποτών.
Η εταιρία, που είναι 100% ελληνική και ανήκει στην οικογένεια Καλογιάννη, συνεχίζει να παράγει το εκλεκτό ούζο Πλωμαρίου χρησιμοποιώντας την ίδια, μυστική συνταγή με έμφαση στους εξαιρετικούς καρπούς και βότανα και τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο απόσταξης σε μικρούς, χειροποίητους, χάλκινους άμβυκες. Έναν αιώνα μετά, τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Μέχρι που ανοίγει το πρώτο μπουκάλι από το πρώτο premium ούζο, της ελληνικής αγοράς, το ούζο Άδολο, την «καρδιά» του ούζου Πλωμαρίου, με το οποίο εγκαινιάστηκε μία νέα, ξεχωριστή κατηγορία εκλεκτού ούζου. Και όλοι διαπιστώνουμε ότι το ανώτερο πνεύμα υπάρχει και βρίσκεται στο ποτήρι μας. Πρόκειται για ένα μοναδικό προϊόν από 100% τριπλή απόσταξης, περιοσμένης παραγωγικής δυναμικότητας, που απευθύνεται σε ένα εκλεκτικό κοινό ανθρώπων που αγαπούν την αυθεντική απόλαυση και αναγνωρίζουν και εκτιμούν την ποιότητα.
Το αποστακτήριο βρίσκεται σε έναν υπέροχο ελαιώνα στο γραφικό Πλωμάρι, το οποίο είναι η πρώτη σε πληθυσμό κωμόπολη της Λέσβου, μετά την πόλη της Μυτιλήνης. Το Πλωμάρι αποτελεί λιμάνι με δυναμική τουριστική κίνηση και έχει καταγραφεί σαν η πατρίδα του ούζου και του σαπουνιού. Ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική και τη ρυμοτομία του, καθώς και για το πλήθος των παλιών βιομηχανικών του κτιρίων (ελαιοτριβείων, σαπωνοποιείων, ταρσανάδων κ.τ.λ.). Η παραγωγή του φημισμένου ούζου γινόταν αρχικά σε μικρά τοπικά αποστακτήρια, (που τα αποκαλούσαν "ρακαριά"). Μετά τα τέλη του 19ου αιώνα αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα οι ποτοποιίες, όπως και οι σαπωνοποιίες και αναδείχτηκαν σε σημαντικές βιοτεχνίες με αξιόλογη παραγωγή προς εξαγωγή, δίνοντας ώθηση στον πρωτογενή τομέα του νησιού της Λέσβου εν γένει.
Πρόσφατα το αποστακτήριο άνοιξε τις πύλες του για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, προσκαλώντας τους λάτρεις του ούζου να επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις του και να ζήσουν από κοντά μια μοναδική εμπειρία για όλες τις αισθήσεις. Παρακολουθήσαμε από κοντά όλη την ιεροτελεστία της παραδοσιακής παραγωγικής διαδικασίας και μυηθήκαμε στα μυστικά της απόσταξης: 18 μικροί, χειροποίητοι, χάλκινοι άμβυκες προσφέρουν «απλόχερα» την ίδια αναλλοίωτη μυστική συνταγή που δημιούργησε ο Ισίδωρος Αρβανίτης και τηρείται, πιστά, πάνω από 100 χρόνια. Τα καζάνια είναι χειροποίητα και φτιάχνονται από χαλκό από την ίδια οικογένεια χαλκουργών μέχρι και σήμερα. Στο χώρο, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν μια αξιόλογη συλλογή μουσειακών αντικειμένων η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη μοναδική εμπειρία, και το αξέχαστο ταξίδι στο χρόνο. Η συλλογή αυτή καταδεικνύει την εξέλιξη της ποτοποιίας μέσα στον αιώνα και περιλαμβάνει αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν κατά τη διάρκεια της απόσταξης αλλά και της εμφιάλωσης όπως παλαιούς άμβυκες, δοχεία συλλογής αποστάγματος, ταπωτικά πωμάτων αλλά και μηχανήματα επικόλλησης ετικετών, τις λεγόμενες ετικετέζες.
Το αποστακτήριο αποτελεί μία σημαντική επενδυτική δραστηριότητα που συμβάλλει στην ανάπτυξη της Λέσβου και ενισχύει την τοπική κοινωνία. Για την κατασκευή του, η ποτοποιία συνεργάστηκε με τοπικά συνεργεία, ενώ σήμερα απασχολεί ως προσωπικό 50 εργαζομένους από τη Λέσβο. Επίσης, η διαμόρφωση του χώρου ώστε να είναι εφικτή η επισκεψιμότητά του έγινε σε συνεργασία με το τοπικό αρχιτεκτονικό γραφείο της Κατερίνας Αρχοντάκη «archontakiarchitecture + interiordesign».
Τι είναι αυτό που κάνει μια συνταγή μοναδική; Η ιδανική αναλογία συστατικών, όπως μαλακό νερό από τις πηγές του ποταμού Σεδούντα, που δίνει χαρακτήρα στο ούζο και τα καλύτερα ποιοτικά συστατικά από όλη την Ελλάδα, όπως μάραθο από την Εύβοια, μαστιχέλαιο, αλάτι από τις αλυκές της Καλλονής Λέσβου και φυσικά,γλυκάνισο.
Ο γλυκάνισος που χρησιμοποιείται στη παραγωγή του ούζου Πλωμαρίου είναι ανώτερης ποιότητας. Καλλιεργείται σε ιδιόκτητα κτήματα της αποσταγματοποιίας, στο Λισβόρι. Μάλιστα, ο γλυκάνισος Λισβορίου θεωρείται ο καλύτερος στον κόσμο λόγω του μικροκλίματος της περιοχής. Η γειτνίαση των κτημάτων με τον θαλάσσιο κόλπο της Καλλονής προσφέρει την απαραίτητη δροσιά, ειδικά τις περιόδους των παρατεταμένων νοτιάδων του καλοκαιριού, αφού τα κτήματα «βρέχονται» στην κυριολεξία από τη θαλάσσια αύρα. Έτσι καλλιεργείται γλυκάνισος εξαιρετικής ποιότητας και πλούσιου αρώματος.
Ο γλυκάνισος είναι μονοετές, ποώδες φυτό και κάθε χρόνο ο καλύτερος σπόρος φυλάσσεται για την σπορά της επόμενης χρονιάς. Αφού κοπεί, αποξηραίνεται στο χωράφι και στη συνέχεια συλλέγεται, κοσκινίζεται και τοποθετείται σε ειδικά σακιά. Τα σακιά αποθηκεύονται με ιδιαίτερη προσοχή σε ειδικό χώρο, όπου η θερμοκρασία και η υγρασία ρυθμίζονται συνεχώς, 12 μήνες το χρόνο, 24 ώρες την ημέρα.
Η παραγωγή του αποστάγματος αποτελεί μια πραγματική ιεροτελεστία, καθώς σε μεγάλο βαθμό είναι αυτή που δίνει στο ούζο Πλωμαρίου την ιδανική του γεύση. Η απόσταξη εξακολουθεί να γίνεται σε άμβυκες, που συνιστούν το μόνο τρόπο παραδοσιακής παραγωγής. Το αποστακτήριο, αποτελείται από 18 μικρούς, χειροποίητους, χάλκινους άμβυκες. Η χρήση 18 αμβύκων επέτρεψε στην ποτοποιία να αυξήσει τον όγκο της παραγωγής της προκειμένου να ικανοποιήσει τις αυξημένες ανάγκες των εξαγωγών και να καλύψει τη ζήτηση των καταναλωτών. Στόχος ήταν να αυξηθείο όγκος παραγωγής, χωρίς όμως να αλλοιωθεί η άριστη ποιότητα του αποστάγματος. Αυτό επιτεύχθηκε αυξάνοντας τους άμβυκες αριθμητικά χωρίς όμως να πειράξουμε το μέγεθος τους. Έτσι, θα μπορούσε κανείς να πει ότι στο αποστακτήριο της ποτοποιίας Πλωμαρίου στεγάζονται κατά κάποιο τρόπο 18 μικρά παραδοσιακά ποτοποιεία, που συμβάλλουν στο να διατηρεί το Ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου τον αυθεντικό χαρακτήρα του.
Το ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου είναι διπλής απόσταξης, με κάθε απόσταξη να διαρκεί 9 ολόκληρες ώρες γιατί, όπως χαρακτηριστικά λένε, όσο πιο αργά αποστάζεται ένα ούζο, τόσο καλύτερο γίνεται. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται υψηλής ποιότητας αποτέλεσμα, ιδανική αρωματική και γευστική ισορροπία καθώς και απαλή και εκλεπτυσμένη υφή.
Στη συνέχεια, η κεφαλή και η ουρά του αποστάγματος -το αρχικό και το τελευταίο μέρος της απόσταξης- απορρίπτονται για να παραμείνει μόνο το κεντρικό μέρος, η «καρδιά», που αποτελεί το καλύτερο και το πιο εύγευστο μέρος του αποστάγματος. Το ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου είναι από 100% απόσταξη.
Ο παραδοσιακός τρόπος απόσταξης σε μικρούς, χειροποίητους, χάλκινους άμβυκες σε συνδυασμό με τα εξαιρετικά συστατικά που προσφέρει αυτός ο τόπος και τη μοναδική συνταγή που δημιούργησε ο Ισίδωρος Αρβανίτης, δημιουργούν ένα απόσταγμα εξαιρετική ποιότητας. Η σπουδαία αυτή μυστική συνταγή, τηρείται ευλαβικά για πάνω από έναν αιώνα. Χωρίζεται σε 2 μέρη, αντίστοιχα των 2 αποστάξεων και το κάθε μέρος το γνωρίζει από μνήμης, μόνο ένα άτομο της αποσταγματοποιίας. Η συνταγή φυλάσσεται ολόκληρη στο χρηματοκιβώτιο του αποστακτηρίου.
Το ούζο Πλωμαρίου έχει δυναμική παρουσία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ο κατάλληλος σχεδιασμός, η σωστή ενημέρωση και προβολή και το ευρύ δίκτυο διανομής οδήγησαν στη διάθεση του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου σε σημαντικές αγορές του εξωτερικού, ενώ έχει αποσπάσει πολλές βραβεύσεις σε διαγωνισμούς αποσταγμάτων, διεθνείς και τοπικές εκθέσεις.
Αφήνοντας το απόγευμα την πόλη της Μυτιλήνης πίσω μας με τα μοναδικά σπίτια, αρχιτεκτονικά διαμάντια, ενός ανάμεικτου ρυθμού, μεταξύ ανατολής και δύσης, τραγουδούσα μια φράση, «μωρέλιμ τα ματέλια σου αραμπαδέλια τσουλούν», σε επανάληψη και άπταιστα τοπική διάλεκτο. Μωρό μου τα μάτια σου μπορούν να κάνουν την άμαξα να πάρει μπροστά. Μπορεί να ήταν αυτή η υπέροχη γαλάκτωση του γλυκάνισου και του νερού στο ούζο, μπορεί να ήταν το ίδιο ouzo effect, ό,τι και να 'ταν ήταν καλό.
Κανείς δε θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα δε το Lesvos effect από τον ίδιο τον Οδυσσέα Ελύτη, αμέσως μετά την απονομή σ' αυτόν του Νομπέλ: «Οι αρχαίοι Αιολείς βλέπανε τα πάντα μέσα από τη φύση κι έτσι εξηγούν οι αρχαιολόγοι το γεγονός ότι στη Λέσβο δεν βρίσκουνε μνημεία. Η Αιολίδα κρατούσε επαφή με τις Σάρδεις, το Παρίσι της εποχής. Γι' αυτό και οι γυναίκες στη Λέσβο είχαν ελεύθερα ήθη, ήταν αισθησιακές και κομψά ντυμένες και γι' αυτό μπόρεσε να υπάρξει και η Σαπφώ. Είναι μια παράδοση που έφτασε κατά μυστηριώδη τρόπο ώς τις μέρες μας. Εγώ, που μεγάλωσα στην Αθήνα και όχι στη Μυτιλήνη, όπως λένε, έχω αυτή την αίσθηση, σύμφωνα με κάποιον μυστηριώδη νόμο. Έτσι, ένας φίλος μού είχε πει ότι, όταν διαβάζει τα ποιήματά μου, βλέπει τη Μυτιλήνη».
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ ΝΑ ΠΙΕΙΣ ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΟΥΖΟ
Το ούζο στην Ελλάδα σερβίρεται από απεριτίφ μέχρι συνοδευτικό μεζέδων αλλά και φαγητού. Σκέτο, με νερό, με πάγο ή χωρίς, ευκολόπιοτο, δροσιστικό. Η απόλαυση του είναι μια πραγματική τελετουργία.
ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΟΥΖΟΥ
- Μπροστά σε ένα μικρό πιάτο με λίγους μεζέδες, το ούζο έχει το δικό του ιδιαίτερο τρόπο για να το απολαύσετε. Οι κανόνες που ακολουθούν, χωρίς να είναι δεσμευτικοί, αποτελούν μέρος αυτού που στην Ελλάδα ονομάζουμε «τελετουργία του ούζου».
- Πρόσωπο με πρόσωπο. Γιατί η ώρα του ούζου δεν είναι ώρα φαγητού. Είναι η ώρα της παρέας.
- Tα ετερώνυμα έλκονται. Oι γεύσεις που συνοδεύουν το ούζο είναι συγκρουόμενες και επιθετικές. Ξινά με αλμυρά, γλυκά με πικρά, με το Ούζο πάντα να επικρατεί ανάμεσά τους.
- Ένας για όλους και όλοι για έναν. Ένας μεζές από κάθε είδος αρκεί. O μεζές είναι για να ερεθίσει τη γεύση και όχι για να μας χορτάσει.
- Πάντα με παρέα. Με νερό ή με πάγο το ούζο είναι πάντα καλύτερο από σκέτο. Ο πάγος δίνει στο ούζο τη σωστή θερμοκρασία, ενώ με την προσθήκη νερού το ούζο αποκτά το χαρακτηριστικό θόλωμα που όλοι αγαπάμε. Και μία λεπτομέρεια που αξίζει να γνωρίζουμε: για την αποφυγή δημιουργίας κρυστάλλων, καλό είναι να προστίθεται πρώτα το νερό και στη συνέχεια ο πάγος.
- Η λιτότητα είναι απαραίτητη. Δεν χρειάζονται πολλές πιατέλες. Οι μεζέδες πρέπει να είναι μικροί και ανανεώσιμοι, για να διακρίνονται στο πιάτο και να προσφέρονται ευκολότερα.
- Πάνω από όλα, όμως, ο κανόνας είναι ένας: αυτοσχεδιάστε αυθόρμητα. Μόνο έτσι θα γνωρίσετε την εμπειρία του αυθεντικού.
Sites: www.ouzoplomari.gr
