Στην Αθήνα του 1987 ο Δημήτρης ετοιμάζει μια έκθεση πάνω στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων της Σμύρνης και, ψάχνοντας, ανακαλύπτει σε ένα τούρκικο παλιατζίδικο ένα ματωμένο νυφικό. Αναζητώντας την ιστορία του, καταλήγει στη Ρόζα, μια γηραιά κυρία που ζει με την εγγονή της και δεν θέλει να μοιραστεί με κανέναν το παρελθόν της.
Ένα συγκινητικό, λογοτεχνικό μπεστ σέλερ ζωντανεύει μέσα από την οθόνη του σινεμά, έχοντας για φόντο τραγικά ιστορικά γεγονότα, αλλά και ένα αισθηματικό δράμα που σε κρατάει σε εγρήγορση. Μία ιστορία από στις κοσμοπολίτικες ακτές της Σμύρνης με την υπογραφή του σκηνοθέτη Γιώργου Κορδέλλα και την ενδυματολογική επιμέλεια της Γιούλας Ζωιοπούλου ταξιδεύει το κοινό σε μία άλλη εποχή και σε πείθει ότι η ζωή εκεί είχε στην πραγματικότητα κάτι το παραμυθένιο.
Η Γιούλα Ζωιοπούλου μιλάει στο Woman Toc για το μεγάλο στοίχημα που έκρυβε γι αυτήν η ενδυματολογική αναβίωση της συγκεκριμένης δεκαετίας και έχει έναν άσσο στο μανίκι της: τον τρόπο με τον οποίο εξηγεί το γιατί οι Σμυρνιές ήταν δίκαια οι πιο καλοντυμένες και γοητευτικές γυναίκες της εποχής τους. Κάτι ήξεραν παραπάνω από μόδα τελικά.
- Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Γιώργο Κορδέλλα;
Η συνεργασία μου με τον Γιώργο Κορδέλλα δεν είναι η πρώτη. Έχουμε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν σε τηλεοπτικές σειρές που είχε σκηνοθετήσει ο ίδιος. Αυτή τη φορά, στην συνεργασία συνέβαλλε ο παραγωγός της ταινίας Παναγιώτης Παπαχατζής.
- Τι κυριαρχούσε στη γυναικεία μόδα στη Σμύρνη της δεκαετίας του '20;
Στην Σμύρνη, οι γυναίκες ακολουθούσαν πιστά την μόδα της Ευρώπης. Και βεβαίως, όταν λέμε ''ακολουθούν την μόδα'' αναφερόμαστε πάντα σε αστικές και μεγαλοαστικές κοινωνικές τάξεις. Διότι μόνον αυτοί έχουν την δυνατότητα να ανταποκριθούν στις επιταγές της. Η μόδα λοιπόν, δεν αργούσε να φτάσει από το Παρίσι στις κοσμοπολίτικες πόλεις της Μ. Ασίας. Οι γυναίκες της Σμύρνης ήταν απόλυτα ενημερωμένες για τις νέες τάσεις μέσα από τα έντυπα της εποχής, ντόπια και ξένα. Η πόλη διέθετε υπέροχα καταστήματα υφασμάτων, αξεσουάρ, πλήρως ενημερωμένα. Μοδίστρες με άριστη τεχνική και περιοδικά μόδας με σχέδια της εποχής, ώστε οι πελάτισσες να είναι πλήρως ικανοποιημένες. Αυτό που κυριαρχούσε λοιπόν στην Ευρώπη, αυτό κυριαρχούσε και στην μόδα του ενδύματος στην Σμύρνη.
- Tι είναι αυτό που σας ελκύει στη συγκεκριμένο χρονική περίοδο και στον συγκεκριμένο τόπο;
Η περίοδος της δεκαετίας του 1920, ενώ δεν μπορεί κανείς να πει ότι αναδεικνύει το γυναικείο σώμα, ή ότι διαθέτει κομψότητα -με την σημερινή έννοια- εν τούτοις είναι μια μυθική ενδυματολογική περίοδος. Η γοητεία των υπέροχων υφασμάτων, δαντέλες απαράμιλλης υφής και κομψότητας, φίνες μουσελίνες, σατέν. μεταξωτά, από φυσικές ίνες, σε κάνουν να αφουγκράζεσαι το θρόισμα τους στο πέρασμα των γυναικών. Οι συνδυασμοί και τα γαρνιρίσματα, τα συνοδευτικά αξεσουάρ, (κοσμήματα, κορδέλες και στολίδια μαλλιών, γάντια, τσάντες, παπούτσια-όλα στολισμένα-) εν τέλει, δίνουν ένα αποτέλεσμα μοναδικής γοητείας και κομψότητας. Και αυτό που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, είναι οτι συνυπήρχαν όλα αυτά, σε έναν τόπο γεμάτο απο τα χαρακτηριστικά στοιχεία της Ανατολής και μιας αυστηρής ντόπιας παράδοσης, που κυριαρχούσε σε όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής.
- Τι είναι κατά τι γνώμη σας αυτό που έφεραν μαζί τους οι κάτοικοι της Σμύρνης στην Ελλάδα μετά το '22 και ποια η κληρονομιά τους μέχρι σήμερα;
Οι πρόσφυγες της Σμύρνης και γενικά της Μ. Ασίας, προερχόμενοι από τόπους με πλούσια πολιτιστική παράδοση, έφεραν μαζί τους στην Ελλάδα τον πολιτισμό τους την αρχοντιά και την κουλτούρα τους και άσκησαν σημαντική επιρροή στην καθημερινή ζωή. Τα ήθη και έθιμά τους, το θρησκευτικό τους συναίσθημα, τη διατροφή, την ενδυμασία, την μουσική, τα οποία, εντάχθηκαν πλήρως στην Ελληνική παράδοση. Με την εργατικότητά τους και τις ικανότητές τους στις εμπορικές, οικονομικές, πολιτιστικές και επιστημονικές δραστηριότητές τους, συνέβαλλαν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο του Ελληνικού κράτους. Αποτέλεσαν τον κύριο μοχλό για την βιομηχανία και την βιοτεχνία. Οι σημαίνουσες προσωπικότητες που διακρίθηκαν π.χ Διδώ Σωτηρίου, Μαρία Ιορδανίδου, Φώτης Κόντογλου, Γιώργος Σεφέρης, Μανώλης Καλομοίρης, Κάρολος Κουν και πολλοί πολλοί άλλοι, είναι η κληρονομιά που μας άφησαν.
- Γιατί πιστεύετε οι Σμυρνιές έχουν μείνει στην ιστορία ως «η πιο γοητευτικές γυναίκες»;
Ο χαρακτηρισμός ''Σμυρνιά'' συνόδευε πάντα μια γυναίκα κοκέτα, που θα ασχοληθεί σχολαστικά με την εμφάνισή της, (η περιποίηση της επιδερμίδας τους ήταν το Α και το Ω) που δεν θα την δει ποτέ κανείς απεριποίητη, που είναι πρώτη σε ότι αφορά το νοικοκυριό, την μαγειρική, την τακτοποίηση των θεμάτων του σπιτιού, τον χειρισμό του άντρα ανά πάσα στιγμή ώστε να πετύχει τον εκάστοτε στόχο. Ο μύθος που την συνοδεύει, ανακατεύεται με μεταξωτά φορέματα, αρώματα και πομάδες, κραγιόνια κρέμες αυτοσχέδιες και αλοιφές ''δια πάσαν περίπτωση'. Και όλα αυτά με άκρα μυστικότητα και διακριτικότητα, ώστε να διατηρείται το μυστήριο και η γοητεία...
- Ποιο ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντήσατε στην προσπάθεια σας να ζωντανέψετε ενδυματολογικά αυτή την εποχή μέσα από την ταινία Ρόζα της Σμύρνης;
Στην ταινία η ''Ρόζα της Σμύρνης'' υπάρχουν δύο διαφορετικές εποχές επάνω στις οποίες έπρεπε να δουλέψω. Η εποχή του 1987-κατά την οποία διαδραματίζεται η ταινία- και η εποχή του 1922, στην οποία είναι το flashback με την σκηνή του γάμου της Ρόζας και την σφαγή της οικογένειάς της. Στο μεν πρώτο κομμάτι είχα να παλέψω με την μόδα της εποχής του 1987, που σήμερα φαντάζει κιτς και ενίοτε αστεία. Αυτό είναι κάτι που τρόμαζε ακόμα και τους συνεργάτες μου, ετσι το κρατήσαμε σε ήπιους τόνους χωρίς τις υπερβολές της εποχής. Στο μεν δεύτερο, -αναπαράσταση του γάμου το 1922-, εκτός απο τα κοστούμια ανδρών και γυναικών της εποχής, είχα να δουλέψω με τα κοστούμια των Τούρκων που εφορμούν στην εκκλησία και σπέρνουν τον τρόμο και το αίμα. Είχαμε εξ'αρχής αποφασίσει με τον σκηνοθέτη οτι αυτοί ήταν Τσέτες. Δηλαδή, συμμορία Τούρκων φανατικών, οπαδών του Κεμάλ Αττατούρκ, που πολεμούσαν κατά του Ελληνικού στρατού. Το έργο τους φρικιαστικό δολοφονικό. Στην ιδια την χώρα τους, δεν βρίσκεις καθόλου εύκολα ιστορικά στοιχεια για αυτούς. Σαν να αποκρύπτεται με κάποιον τρόπο η ύπαρξή τους ως κάτι ντροπιαστικό. Ελάχιστες απεικονίσεις μπορεί κανείς να εντοπίσει στο διαδίκτυο. Ετσι, αυτό ήταν μια δύσκολη έρευνα μέχρι να αποφασίσω τα ενδυματολογικά στοιχεία που θα χρησιμοποιούσα για αυτούς τους κινηματογραφικούς τύπους.
Η ταινία κυκλοφορεί στις κινηματογραφικές αίθουσες από την FeelGood
