ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ WOMAN TOC

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Η γνωστή ποιήτρια και ηθοποιός έφυγε από τη ζωή στις 3 Οκτωβρίου του 1993, σε ηλικία 53 ετών.

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Δεν είχε ούτε μία στιγμή την ψυχολογία του καρατερίστα, αλλά οι παραγωγοί και σκηνοθέτες της πιο λαμπερής περιόδου του ελληνικού σινεμά την αντιλήφθηκαν ρηχά και μονοδιάστατα και την αντιμετώπισαν ως τέτοια. Συνήθως έπαιζε την ατίθαση υπηρέτρια στις ταινίες της Φίνος Φιλμ, με πιο διάσημο τον ρόλο της στο «Η Δε Γυνή Να Φοβήται τον Άνδρα», όπου έγραψε ιστορία με τις ατάκες της για τον «θερμοσίφουνα», αλλά και με το πόσο πολύ υποτίθεται πως έτρεμε το αφεντινό της, Γιώργο Κωνσταντίνου. Έπειτα, υποδήθηκε το κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, στο «Ξύλο Βγήκε Από Τον Παράδεισο» και στο «Μία Τρελή Τρελή Οικογένεια», δείχοντας το πολυπρόσωπο, υποκριτικό ταλέντο της. Η ίδια λάτρευε την υποκριτική, άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ήθελε διακαώς η κόρη της να γίνει ηθοποιός, καταφέρνοντας την καριέρα που δεν κατάφερε η ίδια, αλλά η Μυρτώ Τάσιου είχε άλλα σχέδια για την ζωή της.

Η Κατερίνα Γώγου είχε το ταλέντο μίας αληθινής σταρ του σινεμά, μα δεν είχε την λαμπερή στόφα που απαιτούνταν. Ήταν φτιαγμένη από αλλα υλικά. Μόνιμα επαναστατημένη και ασυμβίβαστη, σε κατάσταση συνεχούς εξέργεσης και πολέμου απέναντι στην κοινωνία όπου ζούσε. Ήταν η μάνα που έμαθε από νωρίς στην κόρη της ότι είμαστε «συνέχεια σε πόλεμο», η ανήσυχη αναρχική παρουσία της πλατείας Εξαρχείων, που βοηθούσε τους πάντες και είχε άπειρη αγάπη στην καρδιά της για να δώσει.

Η πρώτη της ποιητική συλλογή «Τρία Κλικ Αριστερά» κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν, όπως θα έλεγαν οι Αμερικάνοι, «instant success». Η αναρχική ποιήτρια, έτσι την αποκαλούσαν οι εκδότες και οι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, κατάφερε αυτό που φάνταζε ως τότε αδιανόητο. Να πουλήσει όσα αντίτυπα πουλούσαν ο Σεφέρης και ο Ελύτης, σε μία χώρα που το αναγνωστικό κοινό παράμενε μη εξοικειωμένο με την ποίηση.

Πρόλαβε να κυκλοφορήσει άλλες τέσσερις συλλογές, δουλεύοντας αδιάκοπα πάνω στην χαρακτηριστική κόκκινη γραφομηχανή της, βλέποντας τον εαυτό της να εξελίσσεται σε σύμβολο μίας ολόκληρης γενιάς, την στιγμή που ο συνάδελφοι της την αμφισβητούσαν διαρκώς. Οι λογοτέχνες την κοιτούσαν με μισό μάτι, υποστηρίζοντας πως η τέχνη της ήταν τέχνη του ποδαριού και πως τα ποιήματα της γραφόντουσαν δίχως βαθύτερη επεξεργασία και σκέψη πάνω στη σύγχηση της στιγμής, έχοντας ως μοναδικό στόχο να ενοχλήσουν με την ωμή γλώσσα τους και να κάνουν μόδα την εξέγερση και την αναρχική ιδεολογία. Οι εκδοτικοί οίκοι διαφωνούσαν. Η απήχηση του κοινού ήταν τόσο μεγάλη που δεν γινόταν να αφήσει αδιάφορο κανέναν. Σύντομα η Γώγου έγινε ένα αδιαπραγμάτευτα σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης, ελληνικής ποίησης.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1993, κουρασμένη από τον εθισμό της στην ηρωίνη και εγκλωβισμένη στην κατάθλιψη, η Γώγου αυτοκτονεί στο σπίτι της μητέρας της στο Μεταξουργείο, αφήνοντας πίσω της 5 συλλογές ποιημάτων, ακαταμάχητης δυναμικής και ωμής αλήθειας.

Θα ‘ρθει καιρός

Θα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
“Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.

Για την Αποκατάσταση του Μαύρου

Άσπρη είναι η αρία φυλή
η σιωπή
τα λευκά κελιά
το ψύχος
το χιόνι
οι άσπρες μπλούζες των γιατρών
τα νεκροσέντονα
η ηρωίνη.
Αυτά λίγο πρόχειρα
για την αποκατάσταση του μαύρου.

(Το ποίημα που ενέπνευσε τον τίτλο της ομώνυμης ταινίας, από τη συλλογή της Κατερίνας Γώγου «Το Ξύλινο Παλτό», Εκδόσεις Καστανιώτη 1982)

Το τρέιλερ της ταινίας «Κατερίνα Γώγου: Για την Αποκατάσταση του Μαύρου» του Αντώνη Μποσκοΐτης.

Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram

Read Next

24 Απρ 2024

Η Τατιάνα Μπλάτνικ σε ηλικία 13 ετών -Η ασπρόμαυρη φωτογραφία

"Αυτό το challenge είναι και μια υπενθύμιση για όλους εμάς που ασκούμε κριτική στον εαυτό μας".

24 Απρ 2024

50 χρόνια πριν: Όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έγινε εξώφυλλο στο περιοδικό TIME

"Σαν σήμερα, πριν από 26 χρόνια, ο Ελληνισμός αποχαιρετούσε τον ηγέτη που άλλαξε την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας".

Περισσότερα από

Stories

24 Απρ 2024

Ο εθισμός στα ναρκωτικά ήταν ο λόγος που η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ απομακρύνθηκε από τον Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ

Το "ξεχασμένο" νεανικό ειδύλλιο που κράτησε για περισσότερα από πέντε χρόνια.

24 Απρ 2024

Όταν ο Κάρολος έλιωνε για την Μπάρμπρα Στρέιζαντ

Κι όμως! Υπήρξε έντονο φλερτ ανάμεσα σε εκείνον και την διάσημη σταρ, η οποία σήμερα, κλείνει τα 82.

24 Απρ 2024

"Και λάτρεψα τον πατέρα μου σαν κάτι ανώτερο. Δεν τον πλησίαζα όμως"

Απόσπασμα, από τον πρώτο τόμο του αυτοβιογραφικού έργου της Πηνελόπης Δέλτα, που γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 24 Απριλίου 1874.

23 Απρ 2024

Ο θυελλώδης έρωτας της Τζέσικα Λανγκ με τον Τομ Σέπαρντ

"Αγαπώ αυτή την γυναίκα με έναν τρόπο που δεν μπορώ να περιγράψω" έγραφε εκείνος σε έναν φίλο του.

23 Απρ 2024

Ποιος σκότωσε τον Αλέξανδρο Ωνάση και οι θεωρίες συνομωσίας

Πίσω στο 1973 ο γιος του Αριστοτέλη Ωνάση σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα. Τα πορίσματα δείχνουν δολοφονία και οι θεωρίες συνομωσίας κάνουν το γύρο του κόσμου.

22 Απρ 2024

Μάνος Χατζιδάκις : "Μπορεί κανείς να φανταστεί ποτές, πως μια βραδιά κεφιού του, είναι δυνατόν να την καλύψει μια Σονάτα του Mπετόβεν;"

Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις άλλαξε την πορεία της ελληνικής μουσικής μιλώντας για το ρεμπέτικο.

22 Απρ 2024

Όταν ο Φιλοποίμην Φίνος ήθελε να υιοθετήσει τη Ζωή Λάσκαρη: "Εγώ του το αρνήθηκα"

"Είχα πει τότε ότι αφού δεν έχω γονείς δεν θέλω να υιοθετηθώ από κανέναν".

22 Απρ 2024

Hey Jude: H ιστορία του χιτ των Beatles που έμεινε 9 εβδομάδες στο No1 των charts είναι βαθιά προσωπική

Το τραγούδι συνέθεσε ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ προσπαθώντας να παρηγορήσει τον γιο του Τζον Λένον.

22 Απρ 2024

"Οι γέφυρες του Μάντισον": Όλα όσα δεν ξέραμε για την ταινία που μας ράγισε την καρδιά

Ο Κλιντ Ίστγουντ όχι μόνο πρωταγωνιστούσε ως ερωτευμένος φωτογράφος του National Geographic, αλλά σκηνοθετούσε παράλληλα τον εαυτό του και τη Μέριλ Στριπ- ενώ για τον ρόλο της απορρίφθηκαν άλλες διάσημες ηθοποιοί.

22 Απρ 2024

Τζακ Νίκολσον: Μεγάλωσε πιστεύοντας ότι η μητέρα του ήταν η αδερφή του

Σήμερα ο εκκεντρικός ηθοποιός του Χόλιγουντ με τα 3 Όσκαρ κλείνει τα 87