Πριν από σχεδόν μία δεκαετία ιδρύθηκε, από τρεις ανθρώπους, μια από τις πιο πολύτιμες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στην Ελλάδα. Με σύνθημα «Καμία μερίδα φαγητού χαμένη», το «Μπορούμε» επιδίωξε τη μείωση της σπατάλης φαγητού και παράλληλα την αύξηση της επισιτιστικής προσφοράς στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα έχει διασώσει πάνω από 45 εκατομμύρια μερίδες φαγητού, διαθέτοντάς τις, μέσω κοινωφελών φορέων, σε ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη. Και συνεχίζει να το κάνει, ακόμα και κάτω από τις αντίξοες συνθήκες της πανδημίας.
Ένα από τα προγράμματα της ΜΚΟ που τρέχουν αυτή την περίοδο είναι το «Μπορούμε στη Λαϊκή», που αξιοποιεί τα αδιάθετα προϊόντα από τους πάγκους των παραγωγών και εμπόρων στις λαϊκές αγορές, με στόχο τη στήριξη ατόμων που βρίσκονται σε διατροφική ανασφάλεια. Μιλήσαμε με την υπεύθυνη του προγράμματος, Άννα Καμπουροπούλου, για τη συνολική δράση της πρωτοβουλίας στην οποία συμμετέχει, την προσωπική της διαδρομή σε αυτήν και την ανυπέρβλητη χαρά της προσφοράς.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα του Μπορούμε; Ποιοι είναι οι στόχοι της οργάνωσης;
«Το Μπορούμε ως ιδέα γεννήθηκε αρχικά το 2011 από την Ξένια Παπασταύρου. Ιδρύθηκε επίσημα τον Ιανουάριο του 2012 από τη Ξένια μαζί με την Άλια Μοάτσου και τον Αλέξανδρο Θεοδωρίδη. Τρεις ανθρώπους με ξεχωριστή διαδρομή και μια κοινή, τελικά, ανησυχία: Τα τρόφιμα που προμηθευόμαστε για το σπίτι μας, το φαγητό που παραγγέλνουμε στις οικογενειακές συγκεντρώσεις μας, στις τόσες εκδηλώσεις που διοργανώνονται, τα τρόφιμα που περισσεύουν στα καταστήματα, όταν περισσεύουν, γιατί δεν διατίθενται για καλό σκοπό και καταλήγουν τελικά στους κάδους απορριμμάτων; Πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτή η σπατάλη και, αντί να πηγαίνουν χαμένα, να προσφέρονται σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη; Έτσι, στα τέλη του 2011 έγινε η πρώτη “δικτύωση” του Μπορούμε. Από ένα κατάστημα σφολιατοειδών στους Αγίους Ανάργυρους, 12 τυρόπιτες γλίτωσαν από τον κάδο απορριμμάτων και κατέληξαν σε ένα πολύ κοντινό συσσίτιο, που τις είχε ανάγκη. Από τότε έχουμε σώσει και προσφέρει περισσότερες από 45 εκατομμύρια μερίδες φαγητού.
«Στα τέλη του 2011 έγινε η πρώτη “δικτύωση” του Μπορούμε. Από ένα κατάστημα σφολιατοειδών στους Αγίους Ανάργυρους, 12 τυρόπιτες γλίτωσαν από τον κάδο απορριμμάτων και κατέληξαν σε ένα πολύ κοντινό συσσίτιο, που τις είχε ανάγκη»
»Η παραπάνω περίπτωση συνοψίζει το έργο μας στο Μπορούμε, καθώς και το μότο μας: “Καμία μερίδα φαγητού χαμένη“. Εφόσον κάποιος επαγγελματίας τροφίμων διαθέτει περισσευούμενο φαγητό, με ένα τηλεφώνημα στο Μπορούμε θα προσφέρει την ποσότητα που διαθέτει σε κοντινό κοινωφελή φορέα.
»Στόχος της οργάνωσης είναι η μείωση της τεράστιας σπατάλης των τροφίμων που συντελείται καθημερινά και η ταυτόχρονη μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας. Παράλληλα, μεγάλο στοίχημα για εμάς αποτελεί η ενημέρωση και η πρόληψη της σπατάλης τροφίμων. Η ενημέρωση δηλαδή των συμπολιτών μας για τις καλές, απλές, καθημερινές πρακτικές που μπορούν να υιοθετήσουν για την αποφυγή της σπατάλης».
Ποια προσωπική διαδρομή σάς οδήγησε στο Μπορούμε;
«Ήμουν ανέκαθεν προσεκτική με τη διαχείριση των τροφίμων στην προσωπική μου ζωή. Θεωρώ ότι είναι μεγάλο ατόπημα να πετάς κάτι το οποίο, για να παραχθεί, χρειάζεται πολλούς πόρους και ενέργεια. Για παράδειγμα, το να πετάξω το μαρούλι που τελικά δεν καταναλώσαμε σημαίνει ότι θα πετάξω μαζί και το αντίστοιχο νερό, λίπασμα, χρόνο καλλιέργειας κ.λπ. Οπότε, μέσα στο Μπορούμε βρήκα ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες, τις ίδιες αξίες. Η συμμετοχή μου σε μόνιμη βάση στο έργο του, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, ήταν πια για εμένα ευχάριστος μονόδρομος».
«Θεωρώ ότι είναι μεγάλο ατόπημα να πετάς κάτι το οποίο, για να παραχθεί, χρειάζεται πολλούς πόρους και ενέργεια. Για παράδειγμα, το να πετάξω το μαρούλι που τελικά δεν καταναλώσαμε σημαίνει ότι θα πετάξω μαζί και το αντίστοιχο νερό, λίπασμα, χρόνο καλλιέργειας κ.λπ»
Πώς σας επηρεάζει η διαδικασία της προσφοράς στον συνάνθρωπο και το περιβάλλον; Η προσφορά ήταν ανέκαθεν στη ζωή σας ή την ανακαλύψατε μέσα από το Μπορούμε;
«Μετά και από συζητήσεις που έχω κάνει με πολλές δεκάδες εθελοντές του Μπορούμε θεωρώ πως αν έχεις τελικά μέσα σου το “σαράκι” της προσφοράς, δύσκολα κρατιέσαι μακριά από το να αναζητήσεις τρόπους για να το “ταΐσεις”. Οπότε, η συμμετοχή στις δράσεις μας δίνουν μια τέλεια διέξοδο για την έκφραση προσφοράς του καθενός από εμάς. Είναι δύσκολο να περιγράψω την ένταση της χαράς και της ικανοποίησης που αισθανόμαστε όλοι για κάθε περίπτωση επιτυχημένης διάσωσης τροφίμων. Οπότε, ναι, η προσφορά υπήρχε μεν στη ζωή μου, εκφράζεται όμως πλέον καθημερινά μέσα από το Μπορούμε και τολμώ να πω ότι μέσα στα χρόνια με έχει επηρεάσει πολύ θετικά ως άνθρωπο».
Θα μπορούσατε να ξεχωρίσετε την πιο δυνατή έως τώρα στιγμή σας στο Μπορούμε;
«Υπάρχουν πάρα πολλές δυνατές στιγμές που έχω ζήσει κατά τη διάρκεια των δράσεων στις λαϊκές αγορές που είναι και ο τομέας της ευθύνης μου, τις οποίες αγαπώ πολύ. Παρ’ όλα αυτά, ως νούμερο ένα καταχωρώ μια τηλεφωνική δικτύωση στο γραφείο μας, όπου μια μητέρα μάς ενημέρωσε ότι είχε να προσφέρει μια ολόκληρη τούρτα από τα γενέθλια του παιδιού της, που ακυρώθηκαν. Βρήκαμε στην ίδια περιοχή έναν φορέα που φιλοξενεί παιδιά κατόπιν εισαγγελικής εντολής. Όταν τους ενημερώσαμε για την προσφορά συγκινήθηκαν, διότι την επόμενη ημέρα είχαν τα γενέθλια ενός παιδιού τους αλλά όχι τη δυνατότητα να του παρέχουν την τούρτα του. Όταν ενημερώσαμε τη δωρήτρια, συγκινήθηκε κι εκείνη τόσο πολύ, που ζήτησε από το ζαχαροπλαστείο να στολίσουν την τούρτα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού στον ξενώνα. Πώς να μην αισθάνεται κάποιος χαρούμενος μετά από όλο αυτό!».
«Υπάρχουν πάρα πολλές δυνατές στιγμές. Παρ’ όλα αυτά, ως νούμερο ένα καταχωρώ μια τηλεφωνική δικτύωση στο γραφείο μας, όπου μια μητέρα μάς ενημέρωσε ότι είχε να προσφέρει μια ολόκληρη τούρτα από τα γενέθλια του παιδιού της, που ακυρώθηκαν».
Από την αρχή της διαδρομής σας στο Μπορούμε μέχρι σήμερα, έχετε παρατηρήσει αλλαγές στη διαχείριση του φαγητού, είτε στην ατομική και συλλογική νοοτροπία είτε σε θεσμικό επίπεδο;
«Θεωρώ πως ο κόσμος γενικά είναι πλέον πιο συνειδητοποιημένος όσον αφορά τη διαχείριση και τη σπατάλη των τροφίμων. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε, καταρχάς σε επίπεδο ενημέρωσης. Για το πώς να αποφύγει κάποιος την σπατάλη, για το πώς να διαχειρίζεται καλύτερα τα ψώνια του ή το φαγητό που του περίσσεψε. Για το πώς να προσφέρει, αν θέλει, το φαγητό που δεν θα καταναλώσει. Βλέπουμε, για παράδειγμα, πολλές εικόνες από τρόφιμα παρατημένα δίπλα σε κάδους απορριμμάτων. Στο Μπορούμε είμαστε εντελώς αντίθετοι με αυτήν την πρακτική. Καταρχάς διότι δεν εξασφαλίζεται η ασφάλεια του προσφερόμενου φαγητού, εφόσον τελικά κάποιος το πάρει. Και φυσικά -εξίσου σημαντικό- δεν εξασφαλίζεται η αξιοπρέπεια αυτού που έχει ανάγκη μέσω αυτού του τρόπου προσφοράς.
«Βλέπουμε πολλές εικόνες από τρόφιμα παρατημένα δίπλα σε κάδους απορριμμάτων. Είμαστε εντελώς αντίθετοι με αυτήν την πρακτική. Δεν εξασφαλίζεται ούτε η ασφάλεια του προσφερόμενου φαγητού, εφόσον τελικά κάποιος το πάρει, ούτε η αξιοπρέπεια αυτού που έχει ανάγκη»
»Σε πιο συλλογικό επίπεδο είναι θετικό το ότι η σπατάλη των τροφίμων μπαίνει πλέον στην ατζέντα όλο και περισσότερων φορέων και εταιρειών που ερευνούν πώς ο καθένας από τον τομέα του θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Και το Μπορούμε, μέσω της “Συμμαχίας για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων” έχει πολύ ενεργό ρόλο και σε αυτή τη συζήτηση».
Πώς μπορεί να λειτουργήσει το Μπορούμε κάτω από τις περιοριστικές συνθήκες της πανδημίας; Διεξάγετε κάποιο πρόγραμμα αυτή την περίοδο; Με ποιους φορείς συνεργάζεστε;
«Η λειτουργία του Μπορούμε δεν έχει σταματήσει καθ’ όλη την περίοδο της πανδημίας. Σίγουρα δεν μας έχει αφήσει αλώβητους η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται ανά περιόδους έναν χρόνο τώρα, όμως είμαστε μια ομάδα αφοσιωμένη στο έργο μας και ευέλικτη έτσι ώστε να προσαρμοζόμαστε εύκολα στα δεδομένα κάθε περιόδου. Επίσης, σημειώστε ότι η προσφορά τροφίμων και η ζήτηση για δωρεές δεν έχουν σταματήσει όλο αυτό το διάστημα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown θυμάμαι εστιατόρια και ξενοδοχεία να μας καλούν διότι οι προμήθειες που είχαν κάνει θα έληγαν και δεν ήθελαν να τις πετάξουν. Αντίστοιχα, από τους κοινωφελείς φορείς που λειτουργούσαν ακόμα, ακούγαμε ότι υπήρχε μεγάλη ανάγκη για δωρεές. Οπότε κι εμείς, από πλευράς μας, κάναμε ό,τι χρειαζόταν για να ανταποκριθούμε. Κάποιες δραστηριότητές μας υπολειτούργησαν, όμως κι αυτές σταδιακά τις επαναφέρουμε διότι βλέπουμε ότι είναι αναγκαίες.
«Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown θυμάμαι εστιατόρια και ξενοδοχεία να μας καλούν διότι οι προμήθειες που είχαν κάνει θα έληγαν και δεν ήθελαν να τις πετάξουν»
»Η λίστα των φορέων με τους οποίους συνεργαζόμαστε είναι πολύ μεγάλη: Κατά μέσο όρο το χρόνο στηρίζουμε τακτικά περίπου 400 κοινωφελείς φορείς σε όλη την Ελλάδα, όπως Κοινωνικές Υπηρεσίες Δήμων, συσσίτια εκκλησιών και οργανώσεις που στηρίζουν κάθε ευπαθή κοινωνική ομάδα. Συνεργάτης μας μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε φορέας στην Ελλάδα έχει νομική μορφή και ανάγκη σε τρόφιμα».
Η πανδημία, ανάμεσα στα προβλήματα που έχει προκαλέσει, έχει συμβάλει και στη μείωση της σπατάλης τροφίμων; Υπάρχει κάποια θετική παρακαταθήκη που θα μπορούσε να μας αφήσει αυτή η κατάσταση;
«Θεωρώ ότι η πανδημία αυτό που έχει επιτύχει είναι να δοκιμάσει, εκτός από τις αντοχές μας, τον τρόπο σκέψης μας πάνω σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς της ζωής μας. Δεν νομίζω ότι έχει συμβάλει σημαντικά στη μείωση της σπατάλης των τροφίμων, όχι ακόμα τουλάχιστον. Όμως πιστεύω ότι μπορεί να έχουμε γίνει πιο δεκτικοί σε νέες καταστάσεις και προτάσεις, καθώς πρέπει να προσαρμόζουμε κάθε τόσο τη ζωή μας σε καινούρια δεδομένα. Οπότε θεωρώ ότι τώρα είναι η στιγμή για να δούμε πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι και σε αυτόν τον τομέα, γιατί προτάσεις και πληροφόρηση για τη μείωση της σπατάλης των τροφίμων υπάρχουν για όποιον θέλει να ακούσει».
Info
Περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα του Μπορούμε και πώς θα συνεισφέρουμε σε αυτά, είτε, π.χ., μέσα από εθελοντικές δράσεις είτε μέσα από τη μείωση της σπατάλης φαγητού στο σπίτι μας: www.boroume.gr
Δείτε ένα σποτάκι για το Μπορούμε:
