Μετά την πολυσυζητημένη «Νίκη» - βασισμένη στη ζωή της μητέρας του, Νίκης Νεφελούδη, κόρης του προπολεμικού ηγέτη της Αριστεράς - και μια σθεναρή στάση υπέρ του «ΝΑΙ» στο δημοψήφισμα του περασμένου Ιουλίου, ο Χρήστος Χωμενίδης επιστρέφει με ένα βιβλίο που ούτε αυτοβιογραφικό ούτε πολιτικό είναι. Τι είναι το «Νεαρό Άσπρο Ελάφι» που εδώ και μόλις ένα μήνα φιγουράρει στα βιβλιοπωλεία (εκδόσεις Πατάκη);
-Τι είναι το «Νεαρό Άσπρο Ελάφι»;
«Ένα μυθιστόρημα σε ελαφρώς ψυχεδελικό ύφος, για έναν πρώην συγγραφέα, πρώην άνθρωπο του κόσμου και πρώην όμορφο που θα έρθει αντιμέτωπος με το παρελθόν του ακολουθώντας την υπόσχεση της ηδονής, τη γεύση του ελαφιού».
- Κύριε Χωμενίδη, ο Μηνάς Αβλάμης εκτός από το ότι είναι συγγραφέας, το πρώτο του βιβλίο έκανε τεράστια επιτυχία, έχασε μικρός τον πατέρα του και πολλά χρόνια αργότερα τη μητέρα του από μακρόχρονη ασθένεια, τι άλλα κοινά στοιχεία έχει με εσάς;
«Εάν δεν γνωρίζατε απολύτως τίποτα για μένα ή εάν αντιθέτως ξέρατε τη ζωή μου ως την παραμικρή της λεπτομέρεια, η εντύπωσή σας για το "Νεαρό Άσπρο Ελάφι" και για τον κεντρικό του ήρωα Μηνά Αβλάμη θα ήταν διαφορετική; Εξαρτάται η αναγνωστική σας απόλαυση – ή η αναγνωστική σας πλήξη - από το αν ο Αβλάμης είμαι εγώ; Ειλικρινά δεν το νομίζω...
Εν πάση περιπτώσει, το "Νεαρό Άσπρο Ελάφι" δεν αποτελεί μια συγκεκαλυμμένη αυτοβιογραφία. Μυθιστόρημα είναι. Έργο που αποπειράται να μιλήσει για την υπαρξιακή περιπέτεια, για τους θριάμβους, τις εξάρσεις και τις τραγωδίες του καθενός και όχι αποκλειστικά του συγγραφέα του».
«Ενώ εμείς περάσαμε τα πρώτα νιάτα μας εξερευνώντας και ρουφώντας μέχρι το μεδούλι τη ζωή – διαβάζοντας, ταξιδεύοντας, γλεντώντας, αγαπώντας, δουλεύοντας για το κέφι μας ή από ανάγκη βιοπορισμού -, κάποιοι άλλοι εγκαταστάθηκαν εξ’ απαλών ονύχων στα κομματικά γραφεία με σκοπό να κάνουν πολιτική καριέρα. Και έκαναν. Τα κατάφεραν υπεράνω πάσης προσδοκίας. Τόσο το καλύτερο για εκείνους, τόσο το χειρότερο για εμάς».
- Θα νιώσετε απογοήτευση αν αυτό το βιβλίο κάνει μικρότερη επιτυχία από τη «Νίκη»;
«Όταν συνέλαβα και όσο έγραφα το «Νεαρό Άσπρο Ελάφι» είχα την αίσθηση ότι δεν επρόκειτο να έχει κυκλοφοριακή απήχηση. Το αντιμετώπιζα σαν ένα μυθιστόρημα πολύ προσωπικό, κρυπτικό σχεδόν. Δεν με ένοιαζε αυτό ιδιαίτερα – δεν γράφω με βασικό κίνητρο να πουλήσω. Και όμως! Ένα μήνα μετά την έκδοσή του, ολοένα και περισσότεροι αναγνώστες λένε πως τους αγγίζει, πως τους θυμίζει τα δικά τους πάθη… Προς το παρόν, το "Νεαρό Άσπρο Ελάφι" πηγαίνει καλύτερα από την "Νίκη". Τι να πω; Φαίνεται ότι το δράμα μας είναι κοινό. Και ότι σίγουρα δεν περιορίζεται στα τραύματα των μνημονίων, του εμφυλίου και της μικρασιατικής καταστροφής».
- Ξεκινήσατε να γράφετε λίγο πριν βρεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και γράφατε όσο «βάθαινε» ακόμα περισσότερο η κρίση. Πόσο σας επηρέασε η κατάσταση της χώρας;
«Η κατάσταση στην Ελλάδα με επηρεάζει ανέκαθεν πάρα πολύ ως ενεργό –αλλά και ως φορολογούμενο - πολίτη. Διατηρώ ωστόσο, διαφυλάσσω ως κόρην οφθαλμού, την ικανότητα μου να συγκινούμαι και να παθιάζομαι με πρόσωπα και πράγματα τα οποία δεν άπτονται της πολιτικής. Με τα βιβλία, τις ταινίες, τη μουσική, τον έρωτα… Αλοίμονο εάν ο Σύριζα -ή το οποιοδήποτε κόμμα ανέρχεται κάθε φορά στην εξουσία- καταλαμβάνει εκτός από το κράτος και τις ζωές μας!»
- Έχετε πει ότι έχουμε αφήσει στα «κνώδαλα» που στο Πανεπιστήμιο εντάσσονταν στα κόμματα τις τύχες μας. Αναφέρεστε στην Κυβέρνηση Τσίπρα; Πως θα μπορούσαμε να αντιδρούσαμε δηλαδή; Εσείς πως έχετε αντιδράσει; Είστε ικανοποιημένος με τον εαυτό σας;
«Ενώ εμείς περάσαμε τα πρώτα νιάτα μας εξερευνώντας και ρουφώντας μέχρι το μεδούλι τη ζωή – διαβάζοντας, ταξιδεύοντας, γλεντώντας, αγαπώντας, δουλεύοντας για το κέφι μας ή από ανάγκη βιοπορισμού -, κάποιοι άλλοι εγκαταστάθηκαν εξ’ απαλών ονύχων στα κομματικά γραφεία με σκοπό να κάνουν πολιτική καριέρα. Και έκαναν. Τα κατάφεραν υπεράνω πάσης προσδοκίας. Τόσο το καλύτερο για εκείνους, τόσο το χειρότερο για εμάς.
Όταν ο νυν πρωθυπουργός γραφόταν στην ΚΝΕ, εγώ έπαιρνα το τρένο για να γυρίσω την Ευρώπη. Εγώ επεδίωκα να ανατρέψω τα στερεότυπά μου, εκείνος να τα ενισχύσει. Κανείς από τους δύο μας δεν μετάνοιωσε, φαντάζομαι, για την επιλογή του…»
- «Αν αισθανόμουν ξοφλημένος συγγραφέας θα είχα γίνει ΣΥΡΙΖΑ», έχετε πει. Βρίσκετε πολλούς ξοφλημένους στις τάξεις του;
«Τι θα πει "ξοφλημένος"; Μπορεί εγώ να βλέπω κάποιον σαν ξοφλημένο, εκείνος όμως να τα περνάει περίφημα. Παρατηρώ ωστόσο πολλούς καλλιτέχνες, οι οποίοι είχαν τεθεί μπροστάρηδες στον αντιμνημονιακό αγώνα και από απολίτικοι είχαν μεταμορφωθεί εν μια νυκτί σε "αριστεροί επαναστάτες", να το στρίβουν σιγά-σιγά αλά γαλλικά. Φαίνεται ότι η στολή της Πασιονάριας δεν πουλάει πιά στο μπαλ-μασκέ που ονομάζεται δημόσια ζωή του τόπου…»
- Νιώθετε ανακούφιση το «κλείσιμο» της αξιολόγησης και τα νέα μέτρα;
«Είναι δυνατόν να αισθάνομαι ανακούφιση που θα μας αλαλιάσουν στους φόρους; Για μαζοχιστή με έχετε; Πληρώνουμε τις πιρουέτες του Βαρουφάκη, την παρωδία δημοψηφίσματος, το τρίτο "αριστερό" μνημόνιο πανάκριβα. Κάποιοι τουλάχιστον, πέρυσι τέτοιο καιρό, ζούσαν το εφηβικό, επαναστατικό τους όνειρο. Εμείς που ούτε καν αυτό απολαύσαμε; Εμείς που απ’την αρχή τραβούσαμε τα μαλλιά μας; Μην παίζετε, παρακαλώ, με τον πόνο μας…»
- Είστε πατέρας ενός μικρού παιδιού. Βλέπετε ένα καλύτερο μέλλον γι’ αυτή τη χώρα;
«Διατηρώ την πεποίθηση πως όταν η κόρη μου μεγαλώσει, πολλές από τις παθογένειες μας θα έχουν ξεπεραστεί. Ότι η Ελλάδα θα έχει οριστικά απαλλαγεί από τις αυταπάτες της και θα έχει μπει σε σταθερή πορεία ανάπτυξης.
Πιστεύω ακράδαντα πως ζούμε σε έναν ευλογημένο τόπο, με απεριόριστες δυνατότητες και δυναμική. Η πατρίδα μας είναι μια πανέμορφη γυναίκα, την οποία όχι απλώς αφήνουμε απεριποίητη και ρακένδυτη αλλά συχνά ασχημονούμε και εμείς οι ίδιοι εις βάρος της. Τα τελευταία ιδίως χρόνια λίγο έλειψε να την καταντήσουμε και πάλι Ψωροκώσταινα. Η εμπειρία ωστόσο, τα λάθη μας, έστω και αργά, έστω και επώδυνα, μάς διδάσκουν.
Στην πραγματικότητα εξάλλου δεν χρειάζεται υπεράνθρωπη προσπάθεια για να βγούμε από τον βούρκο. Ρεαλισμό πρέπει να αποκτήσουμε, καθαρό βλέμμα, και τόλμη ώστε να υπερβούμε επιτέλους τα συμπλέγματα και τα ταμπού που μας κρατάνε πίσω».
«Από μιαν ηλικία και ύστερα, οι άνθρωποι δεν πρέπει να καταδέχονται να λένε ψέμματα».
- Η απόλυτη ευτυχία σας εσάς τι είναι;
«Η αγκαλιά».
- Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο;
«Νεότερος σκεφτόμουν πολύ συχνά το "τι θα είχε συμβεί εάν" στη μία ή στην άλλη περίπτωση. Όσο μεγαλώνω, αντιλαμβάνομαι ότι το να γυρίζεις πίσω με το μυαλό ή με την καρδιά σου, να ξύνεις και να ξαναματώνεις πληγές, να βυθίζεσαι στο επώδυνο - μα κατά βάθος παρηγορητικό - συναίσθημα της μετάνοιας δεν ωφελεί. Το ζήτημα είναι τώρα τι κάνουμε».
- Τι απεχθάνεστε περισσότερο απ’ όλα;
«Τους τζάμπα μάγκες».
- Όταν δεν γράφετε ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία;
«Ακούω λαϊκά τραγούδια και όψιμες συνθέσεις του Μπετόβεν. Βλέπω ταινίες, διαβάζω μυθιστορήματα, δοκίμια Ιστορίας καθώς και ποιήματα του Σολωμού, του Καβάφη και του Εμπειρίκου. Πίνω κρασί με τους φίλους μου και τρώω μεζέδες. Ρομαντζάρω. Παλιότερα έπαιζα ηλεκτρονικά παιχνίδια και έκανα τηλεφωνικές φάρσες. Όχι πλέον».
- Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
«Ο αργός και επώδυνος θάνατος από ασθένεια».
- Σε ποια περίπτωση λέτε ψέματα;
«Από μιαν ηλικία και ύστερα, οι άνθρωποι δεν πρέπει να καταδέχονται να λένε ψέμματα».
- Αν συνέβαινε να συναντήσετε το Θεό, τι θα του λέγατε;
«Τι να του έλεγα, που ό,τι και αν του’ λεγα θα ήξερε εκ των προτέρων ότι θα του το πω; Διανοείστε τη βαρεμάρα και την μοναξιά ενός και μοναδικού, παντοδύναμου και παντεπόπτη Θεού; "Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, ο αενάως και αιωνίως πλήττων" θα έπρεπε να είναι η προσευχή μας».
