Το μεσημέρι της 13ης Οκτωβρίου 2016 μεγάλοι μουσικόφιλοι σε όλο τον κόσμο αρχίζουν να ανταλλάσσουν δημόσια συγχαρητήρια στα social media και να ποστάρουν ασυγκράτητους πανηγυρισμούς σα να είχε συμβεί στις ζωές των ίδιων κάτι το μεγαλειώδες. Ο Bob Dylan κερδίζει το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας και όσοι έχουν φαγωθεί για δεκαετίες να υποστηρίζουν ότι ο στίχος μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στην ποίηση δικαιώνονται.
Ένα νέο βιβλίο από τις εκδόσεις Πατάκη έρχεται για να μας υπενθυμίσει ακριβώς το παραπάνω μέσα από μία αναδρομή σε 100 από τις σημαντικότερες στιγμές του σπουδαίου τραγουδοποιού. Στο πρώτο του συγγραφικό εγχείρημα ο Βύρωνας Κριτζάς υπογράφει το «Βοb Dylan, 100 Tραγούδια» και στέκεται στα κομμάτια που ο ίδιος αναγνωρίζει ως τους μεγαλύτερους σταθμούς στην καριέρα του. Διηγείται την ιστορία τους όπως και μερικές μαγικές λεπτομέρειες γύρω από αυτά. Στις σελίδες του βιβλίου 10 ξεχωριστοί καλεσμένοι (Διονύσης Σαββόπουλος, Φοίβος Δεληβοριάς, Γιάννης Αγγελάκας, Αργύρης Ζήλος, Χάρης Συμβουλίδης, Νίκος Πορτοκάλογλου, Πάνος Κατσιμίχας, Γιάννης Πετρίδης, Κατερίνα Καφετνζή (Κάφκα), Μάκης Μηλάτος) προσθέτουν τη δική τους γνώμη, ο καθένας για ένα τραγούδι της επιλογής του. Ακόμα το βιβλίο περιλαμβάνει 5 ζωγραφιές του Αχιλλέα Ραζή, φιλοτεχνημένες ειδικά για την έκδοση.
Τι θα έλεγε όμως ο συγγραφέας του βιβλίου στον Dylan αν τον γνώριζε αύριο και επίσης, έχουν δίκιο όσο λένε ότι ο Dylan δεν αντέδρασε θετικά στη βράβευση του; Οι απαντήσεις σήμερα στο Woman Toc.
- Από που πηγάζει το τόσο μεγάλο ενδιαφέρον σου για τον Bob Dylan;
Νομίζω από τις αντιφάσεις του. Είναι ένας υπέροχος τραγουδιστής με χάλια φωνή. Ένας κορυφαίος τραγουδοποιός που δεν διασκεδάζει τα πλήθη και δεν ακούγεται στα μπαρ. Ένας ροκ νομπελίστας, σοβαρός και κωμικός μαζί. Βαθιά μέσα του, είναι ένα παιδάκι που σπάει πλάκα – όπως και όλοι οι πραγματικοί καλλιτέχνες.
- Το βιβλίο σου λέγεται «Bob Dylan 100 τραγούδια». Γιατί επέλεξες έναν τόσο αναμενόμενο τίτλο κι όχι κάτι πιο ευφάνταστο και πρωτότυπο;
Αρχικά έλεγα να το πω “Υπάρχει μια διέξοδος”, από τον γνωστό στίχο “there must be some way out of here”, όμως μου ακουγόταν λίγο σαν σλόγκαν κέντρου απεξάρτησης... Μετά κοιτούσα ένα-ένα τα τραγούδια αλλά, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, δε βρήκα κάτι να μ' αρέσει για βιβλίο. Εν τέλει κατέληξα στο κάπως απλοϊκό “100 τραγούδια”, σκεπτόμενος τους τίτλους δίσκων του Leonard Cohen, που μόλις είχε απεβιώσει: “The Songs of Leonard Cohen”, “Songs for a Room”, “Songs of Love and Hate”, “Recent Songs”, “Ten New Songs”... Είναι η τέχνη του understatement.
- Ποια είναι η γνώμη σου για τη στάση του Dylan απέναντι στο Νόμπελ Λογοτεχνίας, από την ανακοίνωση της βράβευσής του και μετά;
Πότε ακριβώς καταλάβαμε πώς σκέφτεται ο Dylan για να καταλάβουμε και τώρα; Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Κάποιοι λένε πως είχε κανονίσει από πριν ηχογράφηση δίσκου με τους μουσικούς του και δεν ήθελε να τους κρεμάσει (για παρόμοιο λόγο, ο Woody Allen είχε αρνηθεί να παραλάβει το Όσκαρ του “Annie Hall”). Ο ίδιος δικαιολόγησε την καθυστέρηση της απάντησής του για το αν θα παρευρεθεί ή όχι στην τελετή με το γνωστό του χιούμορ: “Είχα μείνει άφωνος”, είπε...
- Ποιο ήταν το μεγαλύτερο άγχος σου κατά την περίοδο συγγραφής του βιβλίου;
Nα μη φθείρω τη σχέση μου με τον Dylan, μέσα από την υπερβολική τριβή. Δεν ήθελα να φτάσω στο σημείο να σκέφτομαι το βιβλίο όταν ακούω τα τραγούδια του. Κατά τα άλλα, αγχωτική υπήρξε επίσης η περίοδος όπου ζητούσα κείμενα από ανθρώπους της μουσικής, τα οποία μπήκαν συμπληρωματικά. Ευτυχώς, ανταποκρίθηκαν όλοι όσοι δεν θα ήθελα να λείπουν, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Αργύρης Ζήλος κ.α.
- Οι γυναίκες στην Ελλάδα ακούν Bob Dylan;
Ναι, αν έρθουν σπίτι μου.
- Αν έπρεπε να διαλέξεις έναν μόνο στίχο του που να σε εκφράζει απόλυτα ποιος θα ήταν και γιατί;
Αυτός που έβαλα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: “Δεν χρειάζεσαι μετεωρολόγο για να ξέρεις προς τα που φυσάει ο άνεμος”. Έχουμε πήξει στους “ειδικούς”. Την εσωτερική του φωνή πρέπει να ακούει κανείς. Να είναι ελεύθερος και να έχει το μυαλό του ανοιχτό, τίποτα άλλο. Αυτό λέει ο Dylan στα τραγούδια του, μισόν αιώνα τώρα.
- Αν γνώριζες τον Dylan αύριο τι θα του έλεγες;
Εντάξει, ωραία τραγούδια, αλλά έχεις δοκιμάσει την καρμπονάρα μου;
Ιnfo
To βιβλίο του Βύρωνα Κριτζά “Bob Dylan – 100 τραγούδια” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Η πρώτη παρουσίασή του θα γίνει στο Public Συντάγματος, την Τετάρτη 25/1, στις 21.00 με ομιλητές τον Φοίβο Δεληβοριά και τον Αργύρη Ζήλο.
Photo credit: Βίλμα Κόκκα
