Λίγο πριν την παράσταση «Ο Χιονάνθρωπος και το Κορίτσι» βασισμένη στο ομώνυμο έργο του παρουσιαστεί στο Ηρώδειο από τα Αρσάκεια Σχολεία, μας ανοίγει την καρδιά του.
Ένα κορίτσι φτιάχνει έναν χιονάνθρωπο και τού ζητάει να μη λιώσει ποτέ. Εκείνος για να κρατήσει την υπόσχεσή του, ξεκινάει για το πιο μακρινό και επικίνδυνο ταξίδι που μπορεί να φανταστεί κανείς·το ταξίδι για τον Βόρειο Πόλο. Αψηφώντας τον Χρυσό Εχθρό που τον πυρπολεί με φλογισμένα βέλη, τους Λασπάνθρωπους που τον καταδιώκουν για να τον λασποβολήσουν και χίλιους δυο κινδύνους ακόμα, είναι αποφασισμένος να φτάσει στα παντοτινά, παραμυθένια χιόνια.
Κάπως έτσι ο «ποιητής παραμυθιών», Ευγένιος Τριβιζάς επιλέγει να μιλήσει για την απουσία, την απώλεια όλων εκείνων που αγαπήσαμε και φεύγουν κάποια στιγμή από κοντά μας. Κι είναι αυτό το «διηλικιακό» του παραμύθι - «τα καλά παραμύθια είναι διηλικιακά», λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο TheTOC - στο οποίο βασίζεται το μουσικοθεατρικό ονειρόδραμα «Ο Χιονάνθρωπος και το Κορίτσι. Πόσο μεγάλο είναι ένα "πάντα";» .
Μια παράσταση που ανεβαίνει σπάνια, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού των ηθοποιών που απαιτεί η παραγωγή του. «Το έργο έχει εξήντα οχτώ ρόλους», εξηγεί ο δημοφιλέστερος, πολυβραβευμένος και πολυγραφότατος συγγραφέας παιδικών βιβίλων ο οποίος, αναφέρεται επίσης στη συνεργασία του με τους Φωκά Ευαγγελινό («με έχει εντυπωσιάσει η ικανότητά του να κινεί επί σκηνής με άνεση και μαεστρία μεγάλα πλήθη, εκατόν εβδομήντα περίπου άτομα στην περίπτωση της παράστασης του "Χιονάνθρωπου"), αλλά και του Γιώργου Χατζηνάσιου («ακόμα και μουσική χορωδίας φταρνισμάτων κατάφερε να συνθέσει...»). Ο ίδιος, μιλά επίσης και για την ιδιότητά του ως καθηγητής εγκληματολογίας στην Αγγλία όπου και διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ ως ομότιμος καθηγητής και πως τέμνεται με τη συγγραφή παραμυθιών. Ο αγαπημένος εγκληματολόγος των παιδιών ομολογεί: «Οι δύο μου ιδιότητες μού προσφέρουν μια ισορροπία μεταξύ των ωραιότερων και των ασχημότερων πλευρών της ζωής. Μια συνεχής εναλλαγή εικόνων, αισθήσεων και παραστάσεων. Από νηπιαγωγεία σε φυλακές. Από παρασκήνια θεάτρων σε κελιά αστυνομικών σταθμών. Από χαρούμενες παιδικές χαρές σε καταθλιπτικές αίθουσες δικαστηρίων...»
-Κύρε Τριβιζά, με τι αισθήματα συμμετέχετε στην προετομασία της παράστασης «Ο για Χιονάνθρωπος και το Κορίτσι», βασισμένη στο γνωστό μυθιστόρημά σας που παρουσιάζεται για μια βραδιά στο Ηρώδειο;
Ο «Χιονάνθρωπος και το Κορίτσι» έχει ιδιαίτερη συναισθηματική σημασία για μένα επειδή είναι το πρώτο μου βιβλίο. Κυκλοφόρησε πριν από τριάντα πέντε χρόνια από τις εκδόσεις Κέδρος. Η θεατρική του διασκευή πρωτοπαίχτηκε το 1990 με μουσική του Νίκου Κυπουργού και σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου. Είναι ένα από τα έργα μου που σπάνια παρουσιάζεται στο κοινό λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού των ηθοποιών που απαιτεί η παραγωγή του. «Το έργο έχει εξήντα οχτώ ρόλους. Αυτό είναι καλό, γιατί παγκοσμίως παρατηρηρείται φοβερή αύξηση της ανεργίας των ηθοποιών», είχε γράψει ο Γιάννης Καλατζόπουλος το 1995 σε κείμενό του στην έκδοση του έργου από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η χαρά μου είναι ακόμα μεγαλύτερη επειδή η παραγωγή στο Ηρώδειο είναι η πρώτη που το μουσικό ονειρόδραμα παρουσιάζετια με πλήρη διανομή και πολυμελή χορωδία και ορχήστρα.
-Πόσο μεγάλο τελικά είναι ένα «πάντα»;
Όσο περίπου ένα «ποτέ».
-Τι ακριβώς θα ήθελε να «πει» στην ψυχή των παιδιών αυτό το «μουσικό ονειρόδραμα» με το Κορίτσι που εκφράζει την επιθυμία του στο Χιονάνθρωπο να μη λιώσει ποτέ;
Το θέμα του βιβλίου είναι ο χωρισμός, η απουσία, η απώλεια όλων εκείνων που αγαπήσαμε και φεύγουν κάποια στιγμή από κοντά μας. Ο Χιονάνθρωπος, για να μπορέσει να κρατήσει την υπόσχεση που έδωσε στη Μαριάννα να μη λιώσει ποτέ, αναγκάζεται να την αποχωριστεί, ελπίζοντας να καταφέρει να φτάσει μια μέρα στον ονειρεμένο Βόρειο Πόλο. Όλοι αποχωριζόμαστε αγαπημένα μας πρόσωπα. Στον αέναο, όμως, και ατελεύτητο κύκλο της ζωής τίποτα δε χάνεται, απλώς αλλάζει μορφή. Οι χιονάνθρωποι γίνονται χιόνι και από το χιόνι πλάθονται νέοι χιονάνθρωποι. Όπως, άλλωστε, λέει η σοφή κουκουβάγια στο δάσος των πυγολαμπίδων στην πρώτη πράξη του έργου: «Οι χιονάνθρωποι είναι χιόνι, και το χιόνι είναι ένα, κι είναι τόσα όνειρα κι ελπίδες κι αγάπες παλιές μες στο χιόνι κρυμμένα».
-Μιλήστε μας λίγο για τη συνεργασία σας με τον Γιώργο Χατζηνάσιο και τον Φωκά Ευαγγελινό.
Με τον Φωκά Ευαγγελινό είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε. Η πρώτη ήταν στην παραγωγή του μιούζικαλ «Δώδεκα παρά Δώδεκα» στο Μέγαρο Μουσικής το 2014 με μουσικές συνθέσεις του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Τον Φωκά Ευαγγελινό θα τον αποκαλούσα «τροχονόμο ονείρων», επειδή, εκτός των άλλων ταλέντων του, με έχει εντυπωσιάσει η ικανότητά του να κινεί επί σκηνής με άνεση και μαεστρία μεγάλα πλήθη, εκατόν εβδομήντα περίπου άτομα στην περίπτωση της παράστασης του «Χιονάνθρωπου» στο Ηρώδειο. Δεν είναι εύκολο όταν καλείσαι να συντονίσεις τόσο πολύ κόσμο, περιλαμβανομένων μικρών παιδιών, να αποφεύγεις το χάος και τη σύγχυση και να δημιουργείς αρμονία και φαντασμαγορία. Για τη συνεργασία μς με τον Γιώργο Χατζηνάσιο ό,τι και νω πω θα είναι λίγο. Αγάπησε πολύ τον «Χιονάνθρωπο» και δημιούργησε αξέχαστες μελωδίες. Ακόμα και μουσική χορωδίας φταρνισμάτων κατάφερε να συνθέσει. Ως συνεργάτης είναι η προσωποποίηση της πραότητας, της καλοσύνης, του πηγαίου αυθορμητισμού και της ήρεμης μουσικής δύναμης.
-Πείτε μας και δυο λόγια για τους μαθητές που συμμετέχουν στην παράσταση. Πώς σας αντιμετωπίζουν; Με δέος ίσως και με θαυμασμό;
Ούτε με δέος, ούτε με θαυμασμό. Με εμπιστοσύνη θα έλεγα σαν να ήμουν ένας παλιός γνώριμος και με μια κάποια δόση περιέργειας.
-Σε τι ακριβώς πιστεύετε ότι κερδίζει μια ιστορία όταν «ντύνεται» με μουσική, χορό, σκηνικά και κοστούμια;
Δεν κερδίζει πάντα. Άλλοτε κερδίζει και άλλοτε χάνει ανάλογα με την έμπνευση και το ταλέντο των συντελεστών που συμμετέχουν σε μια πολυσύνθετη προσπάθεια.
-Πώς καταφέρνετε να αποτυπώνετε το «παιχνίδι» με την ελληνική γλώσσα στις άλλες γλώσσες και να είστε δημοφιλής και στο εξωτερικό;
Η απόδοση ενός βιβλίου σε άλλη γλώσσα είναι μια αναδημιουργία και είναι τυχερός ο συγγραφέας που θα βρει δημιουργικούς μεταφραστές. Ιδιαίτερα δύσκολο να μεταφραστεί είναι το λεκτικό παιχνίδι. Το μόνο που μπορώ να κάνω σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι να βρίσκω διαφορετικά λεκτικά παιχνίδια τα οποία λειτουργούν στη γλώσσα της μετάφρασης. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, στην αγγλική τους μετάφραση «Τα Τρία Μικρά Λυκάκια» αντί να παίζουν με το μεγάλο κακό γουρούνι ping pong παίζουν pig pog. Στον «Ιγνάτιο και τη Γάτα» η γάτα Γρατζουνίλδη γίνεται Clowtilde (Kλοτίλδη) στα αγγλικά. Αναρωτιέμαι, όμως, καμιά φορά με ποιον τρόπο αποδίδονται οι ιστορίες μου σε γλώσσες που πλήρως αγνοώ για παράδειγμα στα κινεζικά, στα τουρκικά, στα ουαλικά ή στα εβραϊκά.
-Τι είναι εκείνο το στοιχείο που πιστεύετε ότι κάνει τα βιβλία σας να τα απολαμβάνουν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά;
Τα καλά παραμύθια είναι διηλικιακά. Η «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» του Λούις Κάρολ για παράδειγμα ή «Ο Μικρός Πρίγκιπας» του Αντουάν ντε Σεντ- Εξιπερί ή τα παραμύθια του Όσκαρ Ουάιλντ, είναι πολυδιάστατα και πολυεπίπεδα. Είναι ταυτόχρονα απλά και περίπλοκα, εύληπτα και εμβριθή. Μπορεί να τα απολαύσει τόσο ένα μικρό παιδί όσο και ένας ώριμος ενήλικας. Αυτά είναι τα πρότυπά μου. Κείμενα με διττή υπόσταση, πολυπρισματικές μαγικές εικόνες που ανάλογα με την οπτική γωνία του παρατηρητή αποκαλύπτουν νέες τους πλευρές. Όταν με ρωτάνε γιατί γράφω για παιδιά, απαντάω ότι δε γράφω μόνο για παιδιά, αλλά για όλη την οικογένεια. Πριν από καιρό, μια μητέρα στα εγκαίνια της έκθεσης έργων εμπνευσμένων από βιβλία μου στο μουσείο Γουναρόπουλου με πλησίασε και μου είπε: «Σας ευχαριστούμε που ως γονείς δεν πλήξαμε διαβάζοντας βιβλία στα παιδιά μας». Ήταν μια δικαίωση.
-Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που θα είχατε να δώσετε σε κάποιο νέο συγγραφέα παιδικών βιβλίων;
Να αντικρίζει τον κόσμο μέσα από τα μάτια των παιδιών.
-Ποια, κατά τη γνώμη σας είναι η σημαντικότερη αλλαγή που θα πρέπει να γίνει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ώστε να είναι περισσότερο ωφέλιμο στα παιδιά και αποδοτικό στην ελληνική κοινωνία;
Να μπολιασθεί με χιούμορ και φαντασία. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο η διαδικασία της μάθησης είναι απολαυστική, όχι αγγαρεία. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που μαθαίνει τα παιδιά να ξεπερνούν την πραγματικότητα, όχι απλά να την υπηρετούν.
-Μετά το «Κουδούνι του Τρόμου» ποιο θα είναι το επόμενό σας συγγραφικό εγχείρημα;
Ένα νέο μυθιστόρημα με τίτλο «Η εκδίκηση που γύρισε από το κρύο» που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Ο «Παντουφλωμένος Γάτος» και «Η Ωραία Νυσταγμένη», δύο νέα βιβλία στη σειρά Άνω Κάτω Παραμύθια των εκδόσεων ΔΙΟΠΤΡΑ. Το «Βατραχάκι και η Παπίτσα», μια νέα ιστορία στη σειρά «Χίλιες και μία Καληνύχτες» από τις εκδόσεις Διάπλαση, «Ένας Κατσούφης Βασιλιάς» από τις εκδόσεις Διάπλους και η διασκευή σε όπερα του βιβλίου μου «Τα Μαγικά Μαξιλάρια» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Μια κουβέντα για το τελευταίο μυθιστόρημα του Ευγένιου Τριβιζά, «Το Κουδούνι του Τρόμου» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα):
- Γιατί σε πολλά από τα βιβλία σας έχετε πρωταγωνιστές παιδιά;
Για να γίνομαι πάλι, πού και πού, παιδί κι εγώ.
-Γιατί παίζει τόσο μεγάλο ρόλο το τσίρκο στη συγκεκριμένη ιστορία;
Επειδή η αιφνίδια πυρκαγιά που καταστρέφει το ξακουστό τσίρκο είναι η αιτία των θανάσιμων κινδύνων που περιμένουν τον ανυποψίαστο ήρωα του μυθιστορήματος, όταν, επιστρέφοντας μια μέρα από το σχολείο του, χτυπάει απερίσκεπτα το μοιραίο εκείνο κουδούνι.
-Γιατί αποφασίσατε να δώσετε τη μορφή κλόουν στους «κακούς» της ιστορίας σας;
Ένας μόνο κλόουν είναι κακός. Ο κλόουν με τα πράσινα μαλλιά, τα πορτοκαλί φρύδια και τη ψεύτικη μύτη σε χρώμα κερασιού που του πέφτουν συνεχώς οι κάλτσες. Δεν υπάρχει έλλειψη και από πολλούς άλλους κακούς στο μυθιστόρημα, όπως ο κλέφτης του μαργαριταριού της χαραυγής, ο συλλέκτης σπάνιων ζώων με το γαλάζιο γιλέκο του και τη δίχρωμη ορχιδέα στην μπουτονιέρα, η κυρία με τη βεντάλια από φτερά παγονιών και η αδελφή της και, βέβαια, η θανάσιμη απειλή που καραδοκεί στο μισοσκόταδο του σαλονιού του αρχοντικού σπιτιού στην οδό Γαριβάλδη.
-Το ότι είστε καθηγητής Εγκληματολογίας, άραγε, σας έχει εμπνεύσει να γράψετε ιστορίες μυστηρίου για παιδιά;
Πολλά από τα θέματα που απασχολούν τη σύγχρονη εγκληματολογία όπως η ενοχή και η τιμωρία, η δικαιοσύνη και η αδικία, οι κανόνες και η παράβασή τους έχουν προσφέρει πλούσιο υλικό για τα παραμύθια και τις ιστορίες μου. Για παράδειγμα στο «Όνειρο του Σκιάχτρου» το σκιάχτρο που ονειρεύεται να πετάξει δικάζεται από τους γαιοκτήμονες και καταδικάζεται για παραβίαση του νόμου της βαρύτητας. Στο βιβλίο μου «Ποιος Έκανε Πιπί στον Μισισιπή;» ο αυστηρός καπετάνιος ενός ποταμόπλοιου γεμάτο με παπιά που πάνε εκδρομή ανακαλύπτει ότι ένα από αυτά έκανε πιπί του στο ποτάμι και προσπαθεί να το πείσει να ομολογήσει. Στα κόμικς της Φρουτοπίας ο Θάνος το κολοκυθάκι, ο οποίος ονειρεύεται να δείρει ένα μανάβη, δικάζεται και καταδικάζεται σε τηγάνισμα και στο βιβλίο «Η Νύχτα της Μπανανόφλουδας» η μικρή ηρωίδα που πετάει μια μπανανόφλουδα στο δρόμο, όταν αναλογίζεται τις συνέπειες και την αναπόφευκτη τιμωρία που την περιμένει, ξεκινάει για μια ριψοκίνδυνη αναζήτηση της μπανανόφλουδας στη σκοτεινή νύχτα.
-Η ζωή σας ως καθηγητή Εγκληματολογίας θα πρέπει να είναι μάλλον δύσκολη. Τα βιβλία που γράφετε σας βοηθούν να χαλαρώσετε και να «ξεφύγετε», ή τα γράψετε για να μεταφέρετε αυτά που γνωρίζετε στους αναγνώστες σας;
Δύσκολη αλλά ενδιαφέρουσα όσο και η συγγραφή βιβλίων για παιδιά. Οι δύο μου ιδιότητες μού προσφέρουν μια ισορροπία μεταξύ των ωραιότερων και των ασχημότερων πλευρών της ζωής. Μια συνεχής εναλλαγή εικόνων, αισθήσεων και παραστάσεων. Από νηπιαγωγεία σε φυλακές. Από παρασκήνια θεάτρων σε κελιά αστυνομικών σταθμών. Από χαρούμενες παιδικές χαρές σε καταθλιπτικές αίθουσες δικαστηρίων. Καλά που υπάρχει και το Νησί των Πυροτεχνημάτων όπου περνάω τις ελεύθερες ώρες μου με τον παπαγάλο μου τη Σύνθια, τον Πουκιπόν τον άσπρο μου ελέφαντα και τη Λιλή την παρδαλή λεοπάρδαλη.
