Το χαβιάρι ήταν γνωστό από την αρχαιότητα και ειδικότερα στους αρχαίους Έλληνες. Τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Στράβων φέρονται να είχαν ερεθιστεί από τη γεύση του. Όπως αναφέρει και ο Αρχέστρατος ο σπουδαίος γαστρονόμος της αρχαιότητας, (4ος αιώνας π.Χ.), οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ιδιαίτερη αδυναμία στα αυγά του οξυρύγχου που προέρχονταν αποκλειστικά από τη Μαύρη Θάλασσα. Επίσης δε και ο Γαλιλαίος φέρεται να πρόσφερε τακτικά χαβιάρι στη κόρη του σε ένδειξη αγάπης και στοργής.
Η ιστορία της διάδοσης του χαβιαριού στην Ευρώπη ξεκίνησε στα τελευταία χρόνια της τσαρικής Ρωσίας και συνδέεται με έναν σπουδαίο Έλληνα και μετέπειτα εθνικό ευεργέτη, τον Ιωάννη Βαρβάκη. ο οποίος, έχοντας κερδίσει την εύνοια της Αυτοκράτειρας Αικατερίνης, εγκαταστάθηκε στη πόλη Αστραχάν της Κασπίας όπου και επιδόθηκε στην κατεργασία και παρασκευή χαβιαριού δημιουργώντας εκεί μεγάλο εργοστάσιο. Σε πολύ σύντομο διάστημα κυριαρχούσε στο εμπόριο των αγορών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Περσίας και της Αιγύπτου.
Οι Έλληνες – όπως και ο κόσμος όλος – έχει συνδέσει το χαβιάρι με την πολυτέλεια, πολλοί λίγοι ωστόσο από εμάς γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα παράγει χαβιάρι. Εξαιρετικής ποιότητας μάλιστα, που προορίζεται μόνο για εξαγωγές.
Η επίσκεψή μας στη μονάδα Thesauri, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Άρτα, ήταν η ευκαιρία να το διαπιστώσουμε και να δούμε ιδίοις όμμασι αυτά τα καταπληκτικά ψάρια, τους οξύρρυγχους, που στις ωοθήκες τους κρύβουν αυτόν τον πολύτιμο θησαυρό.
Η εταιρεία παραγωγής χαβιαριού Thesauri της οικογένειας Παπαγιάννη, έχει εγκαταστάσεις υψηλών προδιαγραφών, με μεγάλες δεξαμενές όπου κολυμπούν διάφορα είδη οξύρρυγχων, μερικοί από τους οποίους είναι τεράστιοι σε μέγεθος. Το πιο σπάνιο είδος οξύρρυγχου είναι το Beluga, και είναι αυτό που δίνει το πρώτο σε ποιότητα χαβιάρι. Χρειάζεται 12 χρόνια για να ενηλικιωθεί και να είναι έτοιμο να γεννήσει, μπορεί να φτάσει τα 300-400 κιλά και ζει έως 100 χρόνια!
Αμέσως μετά το Beluga (Μπελούγκα), τα καλύτερα είδη οξύρρυγχου που δίνουν χαβιάρι είναι ο Oscietra (Οσιέτρα), ο Cevruga (Σεβρούγκα) και ο Baeri (Μπέρι).
Σημειώνεται ότι από το σύνολο των 25 περίπου βασικών ειδών οξύρρυγχου μόνο τα παραπάνω είδη χρησιμοποιούνται για να παραχθεί χαβιάρι.
«Το χαβιάρι είναι τα αυγά του οξύρρυγχου και πρέπει να παρθούν στο 4ο στάδιο της ωρίμανσης της γονιμοποιημένης γονάδας», μας εξηγεί ο Νίκος Παπαγιάννης, επιτυχημένος επιχειρηματίας με διάφορες εταιρείες στην Ήπειρο (αλλαντικά ΒΙ.ΚΗ., σκυλοτροφές Laky, κλπ.), αλλά ο μεγάλος του έρωτας είναι η Thesauri.
«Από τις ωοδόχες κύστες, που έχουν σχήμα ατρακτοειδές , αφαιρείται με κτυπήματα ή αναδεύσεις η μάζα των αυγών σε μορφή ρευστής σπυρωτής μάζας. Εάν δεν τα πάρουμε την κατάλληλη στιγμή, το ψάρι απορροφά τα αυγά του και θα ξαναγεννήσει πάλι σε 2 χρόνια!»
Η παραγωγή του πολύτιμου προϊόντος, του χαβιαριού γίνεται στις εγκαταστάσεις της Thesauri – όπου συσκευάζεται σε στρογγυλά κουτιά διαφόρων μεγεθών τα οποία φυλάσσονται σε ειδικά ψυγεία ελεγχόμενης θερμοκρασίας – και από εκεί ξεκινά για να κατακτήσει τις αγορές του κόσμου.
