ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ WOMAN TOC

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Η γνωστή ποιήτρια και ηθοποιός έφυγε από τη ζωή στις 3 Οκτωβρίου του 1993, σε ηλικία 53 ετών.

«Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος». Τρία συγκλονιστικά ποιήματα της Κατερίνας Γώγου

Δεν είχε ούτε μία στιγμή την ψυχολογία του καρατερίστα, αλλά οι παραγωγοί και σκηνοθέτες της πιο λαμπερής περιόδου του ελληνικού σινεμά την αντιλήφθηκαν ρηχά και μονοδιάστατα και την αντιμετώπισαν ως τέτοια. Συνήθως έπαιζε την ατίθαση υπηρέτρια στις ταινίες της Φίνος Φιλμ, με πιο διάσημο τον ρόλο της στο «Η Δε Γυνή Να Φοβήται τον Άνδρα», όπου έγραψε ιστορία με τις ατάκες της για τον «θερμοσίφουνα», αλλά και με το πόσο πολύ υποτίθεται πως έτρεμε το αφεντινό της, Γιώργο Κωνσταντίνου. Έπειτα, υποδήθηκε το κακομαθημένο πλουσιοκόριτσο, στο «Ξύλο Βγήκε Από Τον Παράδεισο» και στο «Μία Τρελή Τρελή Οικογένεια», δείχοντας το πολυπρόσωπο, υποκριτικό ταλέντο της. Η ίδια λάτρευε την υποκριτική, άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ήθελε διακαώς η κόρη της να γίνει ηθοποιός, καταφέρνοντας την καριέρα που δεν κατάφερε η ίδια, αλλά η Μυρτώ Τάσιου είχε άλλα σχέδια για την ζωή της.

Η Κατερίνα Γώγου είχε το ταλέντο μίας αληθινής σταρ του σινεμά, μα δεν είχε την λαμπερή στόφα που απαιτούνταν. Ήταν φτιαγμένη από αλλα υλικά. Μόνιμα επαναστατημένη και ασυμβίβαστη, σε κατάσταση συνεχούς εξέργεσης και πολέμου απέναντι στην κοινωνία όπου ζούσε. Ήταν η μάνα που έμαθε από νωρίς στην κόρη της ότι είμαστε «συνέχεια σε πόλεμο», η ανήσυχη αναρχική παρουσία της πλατείας Εξαρχείων, που βοηθούσε τους πάντες και είχε άπειρη αγάπη στην καρδιά της για να δώσει.

Η πρώτη της ποιητική συλλογή «Τρία Κλικ Αριστερά» κυκλοφόρησε το 1978 και ήταν, όπως θα έλεγαν οι Αμερικάνοι, «instant success». Η αναρχική ποιήτρια, έτσι την αποκαλούσαν οι εκδότες και οι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου, κατάφερε αυτό που φάνταζε ως τότε αδιανόητο. Να πουλήσει όσα αντίτυπα πουλούσαν ο Σεφέρης και ο Ελύτης, σε μία χώρα που το αναγνωστικό κοινό παράμενε μη εξοικειωμένο με την ποίηση.

Πρόλαβε να κυκλοφορήσει άλλες τέσσερις συλλογές, δουλεύοντας αδιάκοπα πάνω στην χαρακτηριστική κόκκινη γραφομηχανή της, βλέποντας τον εαυτό της να εξελίσσεται σε σύμβολο μίας ολόκληρης γενιάς, την στιγμή που ο συνάδελφοι της την αμφισβητούσαν διαρκώς. Οι λογοτέχνες την κοιτούσαν με μισό μάτι, υποστηρίζοντας πως η τέχνη της ήταν τέχνη του ποδαριού και πως τα ποιήματα της γραφόντουσαν δίχως βαθύτερη επεξεργασία και σκέψη πάνω στη σύγχηση της στιγμής, έχοντας ως μοναδικό στόχο να ενοχλήσουν με την ωμή γλώσσα τους και να κάνουν μόδα την εξέγερση και την αναρχική ιδεολογία. Οι εκδοτικοί οίκοι διαφωνούσαν. Η απήχηση του κοινού ήταν τόσο μεγάλη που δεν γινόταν να αφήσει αδιάφορο κανέναν. Σύντομα η Γώγου έγινε ένα αδιαπραγμάτευτα σημαντικό κεφάλαιο της σύγχρονης, ελληνικής ποίησης.

Στις 3 Οκτωβρίου του 1993, κουρασμένη από τον εθισμό της στην ηρωίνη και εγκλωβισμένη στην κατάθλιψη, η Γώγου αυτοκτονεί στο σπίτι της μητέρας της στο Μεταξουργείο, αφήνοντας πίσω της 5 συλλογές ποιημάτων, ακαταμάχητης δυναμικής και ωμής αλήθειας.

Θα ‘ρθει καιρός

Θα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
“Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.

Για την Αποκατάσταση του Μαύρου

Άσπρη είναι η αρία φυλή
η σιωπή
τα λευκά κελιά
το ψύχος
το χιόνι
οι άσπρες μπλούζες των γιατρών
τα νεκροσέντονα
η ηρωίνη.
Αυτά λίγο πρόχειρα
για την αποκατάσταση του μαύρου.

(Το ποίημα που ενέπνευσε τον τίτλο της ομώνυμης ταινίας, από τη συλλογή της Κατερίνας Γώγου «Το Ξύλινο Παλτό», Εκδόσεις Καστανιώτη 1982)

Το τρέιλερ της ταινίας «Κατερίνα Γώγου: Για την Αποκατάσταση του Μαύρου» του Αντώνη Μποσκοΐτης.

Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram

Read Next

29 Απρ 2024

"Μόνο γιατί μ' αγάπησες": Ένα από τα πιο σημαντικά ερωτικά ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη

H ποιήτρια που πέθανε σαν σήμερα απο φυματίωση ήταν πολύ νέα, αλλά πρόλαβε να αφήσει ένα αξιόλογο ποιητικό έργο και ύμνησε τον εξαγνισμό μέσω του έρωτα.

Περισσότερα από

Stories

29 Απρ 2024

Τάκης Μόσχος, ο "Αργύρης της "Γλυκιάς Συμμορίας": Σύμβολο του ασυμβίβαστου κινηματογραφικού ήρωα

Μια ματιά στη διαδρομή του "Αργύρη" της "Γλυκιάς Συμμορίας" που δεν δίστασε να μιλήσει ανοιχτά για τη σχέση του με τις ουσίες.

28 Απρ 2024

Πενέλοπε Κρουζ- Χαβιέ Μπαρδέμ: υπάρχει λόγος που κράτησαν τον δεσμό τους κρυφό

Ο Χαβιέ Μπαρδέμ και η Πενέλοπε Κρουζ που γεννήθηκε σαν σήμερα γνωρίστηκαν πολύ πριν κάνουν δεσμό.

28 Απρ 2024

Νοσοκόμα αποκαλύπτει τι συνέβη στο πρόσωπο της όταν σταμάτησε μετά από 20 χρόνια να κάνει μπότοξ

Κατάφερε να "παγώσει" τον χρόνο, ώσπου ήρθε η στιγμή να κάνει αποχή.

28 Απρ 2024

Ναταλία Γερμανού-19 χρόνια πριν: H αδημοσίευτη φωτογραφία από τη νίκη της Ελλάδας στη Eurovision το 2005

Η Ναταλία Γερμανού με την Έλενα Παπαρίζου και τον Χρήστο Δάντη.

28 Απρ 2024

Άλφρεντ Χίτσκοκ: Τι φοβόταν πολύ, ο μετρ του φόβου;

Και ο μέτρ του σασπένς είχε τις δικές του στιγμές αγωνίας

28 Απρ 2024

Όσκαρ Σίντλερ: Η αληθινή ιστορία του Γερμανού επιχειρηματία, που έσωσε τις ζωές 1.200 Εβραίων

Η ιστορία έγινε γνωστή από την ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ "Η λίστα του Σίντλερ".

27 Απρ 2024

"Και λάτρεψα τον πατέρα μου σαν κάτι ανώτερο. Δεν τον πλησίαζα όμως"

Στις 27 Απριλίου 1941 η Πηνελόπη Δέλτα.πήρε δηλητήριο, που κρατούσε πάντα κοντά της και πέντε μέρες αργότερα, στις 2 Μαΐου, άφησε την τελευταία της πνοή, σε ηλικία 67 ετών.

27 Απρ 2024

Μπετόβεν- Für Elise: Ποια ήταν η Λίζα που απέρριψε ερωτικά τον Μπετόβεν;

Η πρεμιέρα της πιο δημοφιλούς σύνθεσης του Μπετόβεν, Für Elise, δόθηκε στις 27 Απριλίου 1810. Και σχετίζεται με την ανύπαρκτη ερωτική ζωή του σπουδαιότερου συνθέτη όλων των εποχών.

26 Απρ 2024

Η Βασίλισσα με τα Ανδρικά Πόδια

Η Φάνι Μπλάνκερς - Κουν, η θρυλική μορφή του στίβου που κουβαλούσε τα μωρά της στο στάδιο σ’ ένα καλάθι και τα τάιζε στα διαλείμματα, γεννήθηκε σαν σήμερα.

26 Απρ 2024

Ρετρό κλικ: Όταν ο Ηλίας Ψινάκης διαφήμιζε τσίχλες 40 χρόνια πριν

Ο πρώην δήμαρχος Μαραθώνα και μάνατζερ στο χώρο του θεάματος ως μανεκέν την δεκαετία του 1980.