Σύμφωνα με τις εγκυρότερες αρχαιολογικές μαρτυρίες, τα παλαιότερα ευρήματα της Περσέπολης χρονολογούνται γύρω στο 518 π.Χ. Ο Γάλλος αρχαιολόγος Αντρέ Γκοντάρ, που διεξήγε ανασκαφές στην Περσέπολη στις αρχές της δεκαετίας του '30, πίστευε ότι η επιλογή της περιοχής έγινε από τον Κύρο τον Μέγα, αλλά η κατασκευή της πραγματοποιήθηκε επί της βασιλείας του Δαρείου Α'. Ο ίδιος διέταξε την κατασκευή του ανακτόρου Apadana και της Αίθουσας Συνεδριάσεων (Τρίπυλον), του κεντρικού αυτοκρατορικού Θησαυροφυλακίου και των τριγύρω κτιρίων, τα οποία ολοκληρώθηκαν κατά την περίοδο βασιλείας του γιου του, Ξέρξη Α'. Η κατασκευή των υπολοίπων κτιρίων συνεχίστηκε μέχρι την παρακμή της δυναστείας των Αχαιμενιδών.
Το κύριο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής στην Περσέπολη είναι οι ξύλινες κολόνες. Οι αρχιτέκτονες κατέφευγαν στη χρήση πέτρας μόνον όταν δεν ταίριαζε στις κατάλληλες διαστάσεις το απόθεμα ξυλείας από τους κέδρους του Λιβάνου και ξύλου από την Ινδία.
Τα ερείπια κοιλανάγλυφων γλυπτών και αγαλμάτων προβάλλουν τον ψυχικό κόσμο και τις δοξασίες των αρχαίων Ιρανών. Τα κτίρια χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τη στρατιωτική γωνιά της πόλης, το θησαυροφυλάκιο κι η αίθουσα υποδοχής και διάφορα κτίρια για το Βασιλιά των Βασιλέων, όπως την Πύλη των Εθνών, το Ανάκτορο Apadana, την Αίθουσα με τις Χίλιες Κολόνες, το Τρίπυλον, το Αυτοκρατορικό Θησαυροφυλάκιο και το Αρματοδρόμιο.
Η Πύλη των Εθνών, που αναφέρεται στους υποτελείς της Περσικής Αυτοκρατορίας, είχε έκταση περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων, με τέσσερις κολόνες και την είσοδο στο Δυτικό Τείχος. Δυο έξοδοι οδηγούσαν η μια νότια, στο Ανάκτορο Apadana, και η άλλη σε έναν μεγάλο δρόμο στα ανατολικά. Στη δυτική είσοδο υπήρχαν δυο ταύροι με κεφάλι γενειοφόρου άνδρα, ενώ στην ανατολική είσοδο υπήρχε ένα παρόμοιο ζευγάρι με φτερά και περσικό κεφάλι (Gopät-Shäh), ώστε να αντανακλάται η εξουσία της Αυτοκρατορίας. Χαραγμένο στις εισόδους βρισκόταν το όνομα του Ξέρξη σε τρεις γλώσσες.
Ένα από τα άλλα σημαντικά σημεία αναφοράς στην αρχαία Περσέπολη είναι Ανάκτορο Apadana. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και λαμπρότερο παλάτι της Περσέπολης, το οποίο χτίστηκε από τον Δαρείο τον Μέγα ως Αίθουσα Ακροάσεων και ολοκληρώθηκε σε 30 χρόνια από τον γιο του, Ξέρξη Α'. Η μεγάλη αίθουσα είχε 72 κολόνες, από τις οποίες 13 υπάρχουν ως σήμερα, η κορυφή των οποίων διακοσμήθηκε από αγάλματα ζώων, όπως δικέφαλοι ταύροι, λέοντες και αετοί.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του συγγραφέα Αθηναίου, αλλά και του Πλουτάρχου η αρχαία Περσέπολη κάηκε ολοσχερώς όταν την κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος το 333 π. Χ.
Ο Μακεδόνας στρατηλάτης γιόρτασε τη νίκη του με θυσίες στους θεούς και μια μεγάλη γιορτή, όπου έρεε άφθονο αλκοόλ και οι στρατιώτες του απολάμβαναν την παρέα των εταίρων. Ανάμεσα στις εταίρες ήταν και η Θαΐς, ερωμένη του Πτολεμαίου, στρατηγού και στενού φίλου του Αλεξάνδρου. Η Θαϊς διάρκεια της γιορτής σηκώθηκε όρθια και απηύθυνε λόγο στους Μακεδόνες. Σύμφωνα με τις πηγές, ήθελε να πείσει τον Μ. Αλέξανδρο να κάψει το παλάτι της δυναστείας των Αχαιμενίδων, όπως ο Ξέρξης είχε κάψει τον ναό της Αθηνάς, το 480π.Χ. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτη αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος και οι στρατιώτες ήταν μεθυσμένοι από το ποτό. Η Θαΐς τόνισε στον Αλέξανδρο ότι το επισφράγισμα στη νίκη του θα ήταν να κάψουν την Περσέπολη.
Ένας από τους στρατιώτες άρπαξε μια δάδα και φώναξε «εμπρός» και τότε οι άλλοι τον σταμάτησαν και του είπαν ότι μόνο στον βασιλιά τους άρμοζε να πάρει μια τέτοια πρωτοβουλία. Ο Αλέξανδρος συμφώνησε και όλοι μαζί άναψαν δάδες και όδευσαν προς τα ανάκτορα. Ο Μέγας Αλέξανδρος έριξε την πρώτη δάδα και η Θαΐς τον ακολούθησε. Σε λίγα λεπτά η πυρκαγιά εξαπλώθηκε από τα ανάκτορα στην υπόλοιπη πόλη, η οποία καταστράφηκε.
Αυτό ήταν το πιο γνωστό κατόρθωμα της Αθηναίας εταίρας, η οποία μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου παντρεύτηκε τον Πτολεμαίο, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου και απέκτησε τρία παιδιά. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο η Θαΐς εκδικήθηκε τους Πέρσες για τις επιδρομές τους στην Ελλάδα καλύτερα από όλους τους ναυάρχους και τους στρατηγούς του μακεδονικού στρατού.
Με πληροφορίες από το Wikipedia και τη Μηχανή του Χρόνου.
Ακολουθήστε το WomanToc στο Instagram
