Ξαναβλέποντας τη Θεωρία των Πάντων, την οσκαρική ταινία, του 2014, του Τζέιμς Μαρς, βασισμένη στη βιογραφία της Τζέιν Γουάιλντ Χόκινγκ, συζύγου του ιδιοφυούς κοσμολόγου Στίβεν Χόκινγκ, κατέληξα σε ένα μονολιθικό συμπέρασμα: για να κατακτήσεις την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι οφείλεις να διαβείς την ισχυρή σημαντικότητα της μάθησης.
Υπήρξε μια καχυποψία γύρω από αυτή τη ταινία. Ότι δηλαδή ήταν βαριά, ήταν ασήκωτη, θα σε έκανε να κλάψεις, να πονέσεις, να λυπηθείς. Ανυπόστατες προφάσεις εν αμαρτία. Η ταινία ήταν -και παραμένει- ένα αριστουργηματικό εγκώμιο στη χαρά της ζωής, ένας ακτινοβόλος ύμνος στη δύναμη του πνεύματος, το οποίο εν προκειμένω νικάει κατά κράτος τη σάρκα.
Ακόμα κι έτσι να ήταν όμως, ακόμα κι αν η Θεωρία των Πάντων σε τεμάχιζε συναισθηματικά σε μικρά κομμάτια και στη συνέχεια στα έδινε να τα φας -όπως κατά πάσα πιθανότητα κάνει από καταβολής έννοιας η σπουδαία δραματουργία-, ποιο είναι το πρόβλημα; Η αποφυγή των ακραίων συναισθημάτων δεν ισούνται με την απαλλοτρίωσή τους. Στις ακρώρειες των ψυχικών εμπειριών κινείται και η χαρά αλλά αυτή είναι η σταρ των συναισθημάτων, η Miss Universe των ψυχολογικών αντανακλαστικών. Η Θεωρία των Πάντων διατυμπάνισε με κάθε τρόπο ότι ο πόνος γίνεται χαρά αν γνωρίζεις τον τρόπο. Αν εκλογικεύεις, αν ντύνεις την απελπισία με το κοστούμι της προσδοκίας, αν αποφεύγεις την περιδίνηση στην κενότητα των σκέψεων κι αν θέτεις εαυτόν απέναντι σε σαφείς και ξεκάθαρους στόχους. Ο στόχος είναι φτεροπόδαρος σαν τον Ερμή, φέρνει μηνύματα από παντού και μπορεί να σε οδηγήσει παντού.
Ο Στίβεν Χόκινγκ, ενάντια στην ατυχία της ασθένειάς του, ήταν άγρια χαρούμενος. Και είχε στόχο. Εξαίρετο στόχο. Η παρατήρηση και η έρευνα για τη γέννηση της Μαύρης Τρύπας διαφέρει παρασάγγας από την αβίαστη κατάδυση της ύπαρξης μέσα σε αυτή. Είναι εμψυχωτικό να παρακολουθείς το μεγαλείο του πνεύματος ενός τέτοιου ανθρώπου, ο οποίος εξωτερικευόταν κάνοντας πλάκα, την πλάκα εκείνη που κάνει ο καθημερινός άνθρωπος, γελώντας από την καρδιά του –αν και ο βαθμός δυσκολίας των συσπάσεων των μυών του ήταν στα ύψη-, φιλτράροντας τα πάντα μέσα από το αραχνοΰφαντο δίχτυ του αστείου. Κι αυτή η στάση ζωής ήταν συνυφασμένη με τις αμέρωτες ανησυχίες του για την κβαντική βαρύτητα και τη σύσταση του σύμπαντος ταυτόχρονα με τους ζωογόνους έρωτές του.
Επιμύθιο: Αν δεν ήταν μεροληψία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο έξυπνος άνθρωπος είναι ο χαρούμενος άνθρωπος.
Για να ξαναθυμηθείτε την ταινία The Theory of Everything δείτε το τρέιλερ:
