Ο συγγραφέας Κώστας Μουρσελάς διαβάζει το συγκλονιστικότερο απόσπασμα από το βιβλίο του: "Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά", εκδ. Πατάκη, στο πλαίσιο του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής, το Νοέμβριο του 2013.
Ο θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος Κώστας Μουρσελάς, έφυγε από τη ζωή το βράδυ του Σαββάτου 15/7/2017, σε ηλικία 85 ετών
«Η στιγμή του τελικού απολογισμού φτάνει κάποτε σε όλους, ξάδελφε. Θα φτάσει και σε μας. Δε θα φτάσει; Όσο και να τη σπρώχνεις προς το απώτερο μέλλον, όσο κι αν κάνεις πως δε σε αφορά, όσο κι αν λες «ποιος ζει, ποιος πεθαίνει», κάθε φορά που σε πιάνει η κρίση, πάλι αυτή η γαμημένη στιγμή θα βγει, φάντης μπαστούνι μπροστά σου. Εκεί που δεν την περιμένεις, εκεί και θα σου βγει.
Πότε σαν φάντασμα ή εφιάλτης, πότε σαν ένας άψογα καλοντυμένος κύριος που ξαφνικά τον βλέπεις να κάθεται δίπλα σου, επιτιμητικός, απρόσκλητος, αυθάδης, χωρίς να τολμάς ούτε να τον ρωτήσεις από πού στο διάβολο ξεφύτρωσε και τι θέλει, δεν ξέρω τέλος πάντων πως, αλλά θα σου βγει, να ‘σαι βέβαιος.
Τους άλλους τους ξεγαλάμε, τον εαυτό μας ποτέ.
Όποτε τύχει να βρεθείς μπροστά σε ανεξήγητα φαινόμενα, όποτε τύχει να αγναντεύεις νύχτα, από ψηλά, μια φωτισμένη πόλη ή μια σκοτεινή θάλασσα, που ακούς μόνο το μουγκρητό των κυμάτων της και είσαι μόνος, αλλά πραγματικά μόνος, χωρίς υπεκφυγές και υποκατάστατα, ενώπιος ενωπίω, όποτε, όπως και όπου και είσαι και με όποιον κι αν είσαι, θα σου βγει, δεν τη γλυτώνεις,ξάδελφε.
Λιώμα να είσαι από μεθύσι, πίτα, κουρελής ή μεγαλόσχημος, βασιλεύς των βασιλέων, αυτή θα σου βγει, δε γίνεται να μη σου βγει. Θα σού ‘ρθει σαν εμετός, σαν φούσκωμα, σαν κόμπος στο λαιμό, που δεν καταπίνεται, θα σου βγει, πάει και τελείωσε. Όσο κι αν κάνεις τον νταή «Μια ζωή την έχουμε» και «Δε βαριέσαι, τι μια μέρα πριν, τι μια μέρα μέτα», δεν πείθεις.
Τα λες για να τα λες, όχι ότι τα πιστεύεις. Ας είσαι και στις δόξες σου και στις ευτυχίες σου, ας κολυμπάς μέσα σε λίμνες από λεφτά, βιβλιάρια τραπέζης, μέσα σε κάρτες και ομόλογα, ας πιστεύεις και στο Θεό και στις μετεμψυχώσεις, ας παίζεις και με τα μεταφυσικά και τα υπερβατικά, αυτή πάλι θα σου βγει, και πάντα από κει που δεν την περιμένεις.
Ξαπλωμένος σε σαιζλόνγκ, μπροστά στις πισίνες σου, δίπλα σε γκόμενες, ανάμεσα σε μουσικές και κρύσταλλα και σχέδια για το μέλλον και καθρέφτες, δε βαριέσαι, θα σου βγει. Ένας μικρός ασήμαντος πόνος στην καρδιά, ένα τσίμπημα βαθιά στο κόκκαλο, κάπου ανάμεσα νεφρών και συκωτιού, δε θέλεις και περισσότερα, το μήνυμα το πήρες.
»Βέβαια, μπορεί και να περάσει η κρίση, και συ τότε, που είσαι και πονηρός, θα τρίβεις τα χέρια σου από χαρά, «τη γλυτώσαμε» θα λες, «δεν ήταν αυτό», και θα ξεχαστείς πάλι…
»Εντάξει, αλλά τι νόμισες; Παράταση πήρες. Μην ξεγελαστείς και πεις «Αυτό ήταν και πέρασε».
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, και τσουπ, την ώρα που πέτυχες τη μεγάλη δουλειά, που υπέγραφες το μεγάλο συμβόλαιο, που έπαιρνες τη μεγάλη υπογραφή, την ώρα που την έφερνες στον άλλον, τσουπ, νά τη πάλι αυτή η γαμημένη στιγμή και μάλλον αυτή θα ‘ναι η τελευταία, η έσχατη που λένε, και τότε πάει, δεν πιάνουν ούτε άλλοθι ούτε πονηριές.
Τους άλλους τους ξεγαλάμε, τον εαυτό μας ποτέ. Ο κομψός καλοντυμένος κύριος, ήσουν εσύ. Δεν το είδες; Και πρόσεξε, το τσίμπημα που είπαμε, καμιά φορά έρχεται εντελώς απροειδοποίητα και τις περισσότερες φορές πολύ αργά για να προλάβεις να αναθεωρήσεις ζωή, πρόσωπα και πράγματα. Και βέβαια, δε θα ‘σαι τόσο άντρας ούτε τότε για να παραδεχτείςπόσο λάθος έζησες. Με λίγα λόγια, όχι, δε γίνεται να τη γλυτώσεις, ξάδελφε.
Είναι σαν να ταξιδεύεις με αμάξι και οδηγείς στην ίσια ατελείωτη άσφαλτο και ρουφάς τοπία και χρώματα και πατάς τα κουμπιά του ραδιοφώνου και ακούς τις εξαίσιες μουσικές σου και σφυρίζεις ανέμελος, «καλά τα πήγαμε» λες, «τους τη φέραμε, έπεσε και η ωραία των ωραίων που βάλαμε στο μάτι», δίπλα σου την έχεις, «ανέβηκαν και οι μετοχές της Εθνικής, φίνα, φίνα πήγαν όλα» και τραγουδάς και πατάς γκάζι και σφυρίζεις και μεθάς και ξαφνικά, τσουπ, πάλι ο πόνος ή, το χειρότερο, πέφτεις στη λακκούβα που δεν περίμενες, που δεν πρόβλεψες, που ποτέ δε φαντάστηκες ότι ανοίχτηκε ειδικά για σένα.
Γίνεσαι με μιας σμπαράλια. Ανατρέπονται σχέδια ζωής, ανάσκελα το αμάξι με τα άντερα έξω… Μην το συζητάς ξάδελφε, μην το συζητάς.
Όταν μου τά ‘λεγε αυτά ο Λούης, σε μια πρωτοφανή για τον Ρετσίνα έξαψη, που να ‘ξερα πως ήταν και η τελευταία φορά που τον έβλεπα […] Προηγήθηκε πάλι ένα από εκείνα από τα απρόσμενα τηλεφωνήματά του στις πιο ακατάλληλες ώρες. Έχεις δουλειά; Έλα να τα πούμε […]Δεν ήξερα ότι με αποχαιρετούσε. Ήμουν και χάλια από διάθεση. […] Είχαν αρχίσει να αραιώνουν και οι παρέες με τους φίλους… […]
Πάνε πια, σπανίζουν οι εντός στενού κύκλου συναντήσεις της παρέας. Όπως και να το κάνεις, όσο κι αν η ζωή μας είχε βγάλει πια τα προσωπεία και φάνηκαν και μεταξύ μας τα αληθινά πρόσωπα, γυμνά και γλοιώδη, εντούτοις, κάτι ακόμα, μια φλογίτσα απ’ τα «περασμένα μεγαλεία» τρεμόσβηνε μέσα μας και έβγαινε σε κείνες τις συναντήσεις.
«Και μέχρι δω που φτάσαμε, καλά είναι. Ας μην είμαστε και αχάριστοι».
Εν πάση περιπτώσει, κάτι μας συνέδεε ακόμα, κάποια υπόλοιπα μικρής εμπιστοσύνηςσυντηρούσαν μια φιλία, κάτι σήμαιναν ακόμα εκείνες οι βεγγέρες.
Έτσι λοιπόν, με βρήκε απροετοίμαστο το τηλεφώνημα του Λούη, άκεφο. Είχαν εξαντληθεί και τα περιθώρια, είχαν ξεθωριάσει ακόμα και οι αυταπάτες. «Και μέχρι δω που φτάσαμε, καλά είναι. Ας μην είμαστε και αχάριστοι».
Χαθήκαμε σε μίζερες σκέψεις και μικρότητες, χωρίς να λύσουμε το μέγα μυστήριο του κόσμου, για να μένει το ερώτημα άλυτο και αδυσώπητο: Πώς έζησες, γιατί έζησες έτσι όπως έζησες, τι θα μπορούσες να κάνεις και δεν έκανες, για άλλο δρόμο έψαχνες, για άλλο νόημα, λάθος κουδούνια, λάθος πόρτες χτύπησες, λάθος δρόμους πήρες, λάθος ανθρώπους αγάπησες, σε λάθος κρεβάτια κοιμήθηκες, σε λάθος σπίτια έζησες. Γιατί τέτοια περιφρόνηση σ’ αυτό που ονειρεύτηκες, σ’ αυτό που σχεδίασες;
Ακούστε τον Κώστα Μουρσελά:
*Απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέα Κώστα Μουρσελά, Βαμμένα κόκκινα μαλλιά, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 1989 από τις εκδόσεις Κέδρος, και θα ξανακυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Πατάκη, το οποίο έχει μεταφραστεί μέχρι στιγμής στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τούρκικα, και εβραϊκά, και έχει μεταφερθεί με μεγάλη επιτυχία στη μικρή οθόνη σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη και μουσική Βασίλη Δημητρίου.
