Από το παράθυρο του γραφείου του ιδιωτικού ντετέκτιβ Νίκου Πελεκάση, η ζωή του Πειραιά κυλά σαν ορμητικό ποτάμι από ανθρώπους, αυτοκίνητα και επιγραφές.
Ο λιτός αλλά φωτεινός χώρος στο δεύτερο όροφο ενός κτιρίου επί της πολύβουης Ηρώων Πολυτεχνείου, φαντάζει προς στιγμήν στα μάτια μου σαν το ιδανικό παρατηρητήριο. Φαντάζομαι τον ντετέκτιβ να περιεργάζεται με ενδιαφέρον τους περαστικούς όταν τελειώνει τη δουλειά, σαν άλλος Τζέιμς Στιούαρτ στο Σιωπηλό Μάρτυρα του Χίτσκοκ. «Αυτή η δουλειά δεν έχει ωράριο. Αν έχεις ωράριο δεν την αγαπάς αρκετά», θα μου πει αργότερα.
«Το γραφείο υπάρχει στον Πειραιά από το 1976, όταν το άνοιξε ο αδερφός μου. Ο Πειραιάς είναι η δεύτερη μεγάλη μου αγάπη μετά την αστυνομία. Εκεί έμαθα και αγάπησα το καλό, το κακό, την κόκκινη και την πράσινη γραμμή», μου λέει στην αρχή, καθισμένος στην καρέκλα του γραφείου του. Παρατηρώ ότι, καθώς συζητάμε, σκύβει προς το μέρος μου και με κοιτάζει προσεκτικά. Σαν να επρόκειτο για ακόμα μία υπόθεση.
Καθώς περιεργάζομαι το χώρο, ένα γραφείο με λευκούς και γκρίζους τοίχους, μαύρες δερμάτινες καρέκλες και χαμηλωμένα στόρια που θυμίζει εξίσου αστυνομικό τμήμα αλλά και ιατρείο, πληροφορούμαι για τα βασικά. Ο κ. Πελεκάσης κατατάχθηκε στην αστυνομία, πέρασε στις υπηρεσίες ασφαλείας και στη συνέχεια δούλεψε για χρόνια στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών όπου ειδικεύτηκε στη συλλογή, ανάλυση και διαχείριση και αξιοποίηση πληροφοριών. Όταν συνταξιοδοτήθηκε, ανέλαβε το γραφείο.
Ο Σέρλοκ Χολμς και το επάγγελμα ντετέκτιβ
«Τι ερεθίσματα σας οδήγησαν στο να γίνετε ντετέκτιβ; Διαβάζατε Σέρλοκ Χολμς;» ρωτάω αποφασισμένη να μην αποφύγω κανένα στερεότυπο. «Ναι, έχω διαβάσει πάρα πολλά και είναι εντελώς διαφορετικά από αυτά που βλέπουμε στα έργα», με εκπλήσσει ευχάριστα. «Τα ερεθίσματα, πάντως, τα είχα από μικρός. Προέρχομαι από πολυμελή οικογένεια και πάντα είχα ανησυχίες. Ήξερα ότι όλα έχουν δύο πλευρές- αυτή που βλέπουμε και αυτή που δε βλέπουμε. Εγώ ήθελα πάντα να ανακαλύψω την αθέατη πλευρά».
Θυμάστε κάποιο πρώτο περιστατικό;
Κατάγομαι από ορεινό χωριό, όπου υπήρχαν μικροπαραβάσεις και από ενήλικες και από παιδιά. Λάθη και πράξεις που έκαναν οι άλλοι από παιδική ανεμελιά στο σχολείο, στο παιχνίδι ή το ποδόσφαιρο, ήταν για μένα, που μου έλειπε αυτή η ανεμελιά, το δικό μου πεδίο εξερεύνησης. Έμαθα έτσι να διακρίνω ποιος έχει καλές και ποιος κακές προθέσεις.
Η οξυμένη παρατηρητικότητα είναι, επομένως μια από τις βασικές αρετές του ντετέκτιβ. Ποιες είναι οι άλλες;
Η μνήμη. Και το να μην πιστεύει τίποτα από αυτά που ακούει, να πιστεύει τα μισά από όσα διαβάζει, αλλά όλα όσα βλέπει μέσα στην έρευνα. Τέλος, το να έχει μεγάλο κύκλο. Οι πληροφορίες δεν έρχονται εύκολα, πρέπει να τις διασταυρώσεις, να είσαι σίγουρος γι΄αυτές για να αποφασίσεις αν θα τις αξιοποιήσεις ή όχι.
Ο κόσμος πάντως, γοητεύεται από τους ντετέκτιβ μέσω των ταινιών και των σειρών. Ποια είναι η μεγαλύτερη ανακρίβεια στην αναπαράσταση του επαγγέλματός σας; Ότι τα ξέρουμε όλα. Αν δεν έχεις δίκτυο συνεργατών δεν μπορείς να λειτουργήσεις. Και για να το αποκτήσεις, πρέπει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη πολλών. Η δουλειά του ντετέκτιβ είναι πάρα πολύ δύσκολη και επικίνδυνη. Όποιος λέει ότι δε φοβάται είναι ή άσχετος ή επικίνδυνος για τους συνεργάτες του, την έρευνα και τον ίδιο. Γιατί στην έρευνα δεν παίζει ρόλο μόνο το να βρεις ένα αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό και να μην το «κάψεις».
Τι εννοείτε;
Να μην αποκαλυφθείς. Έρχονται πολλοί πελάτες χωρίς συγκεκριμένο πρόβλημα. Έχουν απλώς μια υποψία, είδαν μια ταινία, συνέβη σε έναν γνωστό τους και αποφασίζουν να το ψάξουν. Για παράδειγμα, κάποιος ανακαλύπτει εντελώς τυχαία ότι η γυναίκα του έχει εξωσυζυγική σχέση- ο φίλος του αποφασίζει να ερευνήσει αν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο και στον ίδιο. Είναι τραγικό, σε αυτή την περίπτωση, να μάθει η γυναίκα του ότι έβαλε να την παρακολουθήσουν χωρίς να έχει δώσει κανένα δικαίωμα.
Γιατί πάει κάποιος σε εσάς και όχι στην αστυνομία;
Η αστυνομία δεν μπορεί να εξυπηρετήσει ιδιωτικές υποθέσεις. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι, σε κακουργηματικές πράξεις, συνεχίζουμε την έρευνα εμείς όταν ολοκληρώνει τη δουλειά της η αστυνομία ή προσκομίζουμε τα στοιχεία που ανακαλύπτουμε. Έχουμε άδεια από το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως και ελεγχόμαστε τακτικά. Από την άλλη, αυτό δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις. Αν ανακαλύψουμε παραβατική συμπεριφορά πελάτη μας που εμπίπτει στην κατηγορία του πλημμελήματος, δε θα το αναφέρουμε. Θα τον προστατέψουμε.
Υπάρχουν πελάτες που επί της ουσίας αναζητούν ψυχολόγο αντί για ντετέκτιβ; Πώς τους αντιμετωπίζετε;
Έχει συμβεί πολλές φορές. Άνθρωποι πεπεισμένοι ότι κάτι συμβαίνει, επιμένουν να το ψάχνουν ενώ στην ουσία δεν υπάρχει. Σε αυτές τις περιπτώσεις το πρόβλημα πηγάζει από αλλού και αφού τους διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο εκ μέρους μου, τους παραπέμπω σε άλλες ειδικότητες. Μια γυναίκα ήρθε στο γραφείο μου, με υποψίες ότι ο άνδρας της είχε εξωσυζυγική σχέση. Εκείνος το αρνούταν και την έλεγε τρελή. Τελικά προέκυψε ότι εκείνη είχε άδικο. Το ομολόγησε στον άνδρα της και με πήρε εκείνος τηλέφωνο. «Παρακαλούσα να πάει σε κάποιον ειδικό ώστε να της πει την αλήθεια», μου είπε.
Πέρα από την «οικεία» εικόνα του καχύποπτου, ζηλόφθονου συζύγου και των λοιπών ιδιωτικών υποθέσεων, ο κ. Πελεκάσης αναλαμβάνει επαγγελματικές έρευνες για εταιρείες. «Δουλεύουμε με ασφαλιστικές και φαρμακευτικές εταιρείες, τράπεζες που επιθυμούν να διασφαλίσουν την εχεμύθειά τους, το προσωπικό τους, τις πληροφορίες τους- κατά πόσο ένας υπάλληλος τους είναι πιστός και δε δίνει πληροφορίες σε άλλους. Οι εταιρείες συμμετέχουν σε διαγωνισμούς και διακυβεύονται συμφέροντα με ένα ευρώ διαφορά. Επιπλέον έχουμε ατυχήματα, τροχαία, κλοπές σε σκάφη, Ι.Χ., μηχανές και εκεί γίνεται η πραγματογνωμοσύνη και η αυτοψία. Και η έρευνα».
Η ακτινογραφία μιας υπόθεσης
Προσπαθώντας να ζωντανέψω εικονικά τη διαδικασία μιας νέας έρευνας, φαντάζομαι τον ντετέκτιβ να δέχεται ραντεβού στο γραφείο του. Πέφτω έξω. «Πολλοί πελάτες δε θέλουν να συναντηθούμε εδώ, για να μην τους δει κανένας, να μην κινήσουν υποψίες. Συχνά, το ραντεβού μπορεί να γίνει σε κάποιο ξενοδοχείο, σε σπίτι ή και σε ένα καφέ».
Πόσο καιρό σας παίρνει να χτίσετε το προφίλ ενός πελάτη;
Ανάλογα με αυτό που θα ζητήσει, το πώς θα το ζητήσει, με τον ειρμό του. Έστω, για παράδειγμα, ότι ένας άνδρας μου ζητά να ψάξω τη σύζυγό του. Μπορώ να καταλάβω κατά πόσο θέλει να μάθει επειδή ενδιαφέρεται ή αν έχει ο ίδιος παράλληλη σχέση και εύχεται να έχει και η σύζυγος, προκειμένου να μη βγει ο ίδιος υπαίτιος του χωρισμού. Συμβαίνει αυτό.
Τι περιλαμβάνει το 24ωρο ενός ντετέκτιβ;
Μπορεί να είναι χαλαρό, μπορεί και στο κόκκινο. Η αδρεναλίνη, το δημιουργικό άγχος είναι αυτό που μας συντηρεί. Στη δουλειά αυτή δεν έχεις ωράριο- αν έχεις δεν την αγαπάς αρκετά. Ταξιδεύω συχνά, κατά μέσο όρο δύο φορές το μήνα, στην επαρχία και έχω συνεργάτες σε ορισμένες πόλεις του εξωτερικού.
Πώς ξεκινάτε, λοιπόν, να δουλεύετε μια υπόθεση;
«Κρατάτε μυστικό;», με ρωτάει και απαντάω καταφατικά με αποφασιστικότητα. «Κι εγώ το ίδιο», απαντάει. «Για να μάθει κάποιος πώς δουλεύουν αυτά τα πράγματα πρέπει να τα δει από μέσα, να ψηθεί». «Αλλάζετε τεχνικές στην πορεία της έρευνας;», επιμένω, ελπίζοντας σε μια πιο insider πληροφορία. «Τις αλλάζω και μέσα στην ίδια μέρα. Εκτιμάς την κατάσταση και κινείσαι αναλόγως. Μπορεί να πέσεις σε ανθρώπους που ξέρουν τι κάνουν, που προσπαθούν να σε παραπλανήσουν και να κάνουν το τέλειο έγκλημα».
Πόσο καιρό ασχολείστε με μια υπόθεση;
Εξαρτάται από την υπόθεση. Μπορεί μια έρευνα να ξεκινήσει σήμερα και να τελειώσει σε τρεις μήνες, δεν είναι απόλυτο. Κατά μέσο όρο όμως, μιλάμε για μια εβδομάδα με 10 μέρες. Αλλά μπορεί να σταθείς και τυχερός.
Πώς στέκεσαι τυχερός σε τέτοιες περιπτώσεις;
Δηλώθηκε ένα τροχαίο και πήγα στην επαρχία. Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να πάω στο συνεργείο. Ανακάλυψα τότε, στο βιβλίο εισερχομένων αυτοκινήτων, ότι το όχημα είχε μπει στο συνεργείο δύο μέρες πριν τη δήλωση του ατυχήματος. Έτσι αποκαλύφθηκε ότι αυτός έκανε το ατύχημα, πήγε το αμάξι του στο συνεργείο, σκέφτηκε μια δικαιολογία και το δήλωσε δύο μέρες μετά. Μετά από αυτό, εκείνος ανακάλεσε, οπότε η υπόθεση έληξε εκεί.
Ντετέκτιβ και τιμές: Πόσο κοστίζει μια έρευνα;
«Το κόστος μιας έρευνας δεν είναι σταθερό. Εξαρτάται από το χρόνο και την επικινδυνότητα της υπόθεσης. Όλοι στην Ελλάδα ζούμε, όμως, και αναπροσαρμοζόμαστε», μου λέει ο κ. Πελεκάσης. «Έχει αλλάξει η νοοτροπία, η τεχνολογία και η κουλτούρα. Και φυσικά, η οικονομική κατάσταση».
Όσον αφορά την τεχνολογία, οι εξελίξεις θα πρέπει να άνοιξαν μια νέα εποχή για τον κλάδο. Η περιέργεια δε σκότωσε τη γάτα, αλλά μετέτρεψε τους πάντες σε επίδοξους διαδικτυακούς ντετέκτιβ που σκρολάρουν άπληστα στο κινητό τους, υπολογίζοντας ακόμη και τις ώρες που ο άλλος είναι ή δεν είναι συνδεδεμένος και προσβάσιμος. Στα χέρια ενός καχύποπτου, το Facebook μετατρέπεται σε ένα online παιχνίδι κατασκοπείας. «Η τεχνολογία έχει προχωρήσει πάρα πολύ και την ακολουθούμε. Καλύπτουμε όλες τις περιπτώσεις σχετικά με το ίντερνετ, μέσω ελέγχου social media, ανάκτηση διαγραμμένων δεδομένων κ.α., προσέχοντας φυσικά ακόμα περισσότερο πλέον, ώστε να είμαστε μέσα στα περιθώρια του GDPR. Έχω νεότερους συνεργάτες που ειδικεύονται στα social media και το διαδίκτυο και αναλαμβάνουν εκείνοι αυτό το κομμάτι. Δουλεύουμε όμως μαζί και τους μεταδίδω την εμπειρία μου. Επιπλέον, χρησιμοποιώ πάρα πολλά εργαλεία, τα οποία ανανεώνονται διαρκώς και συνεργάζομαι με γενετιστή και γραφολόγο».
Ντετέκτιβ και νέες γενιές
Από τα χαμηλωμένα στόρια του παραθύρου, μια παρέα φοιτητών φαίνεται να διασχίζει το δρόμο. Υπάρχουν άραγε αυτές οι ηλικίες στη συνθήκη που έχω μπροστά μου;
«Έρχονται νέοι, έχουν έρθει και ανήλικοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις έχει να κάνει με τους γονείς τους. Μια 20χρονη κοπέλα έμαθε ότι είναι υιοθετημένη και ήρθε αναζητώντας τη μητέρα της. Ανακάλυψε ότι η μητέρα της είχε άλλα 7 παιδιά και μάλιστα βρήκε και μία από τις αδερφές της. Μετά από αυτό το περιστατικό, μου είπε ότι αγάπησε ακόμα περισσότερο τους θετούς γονείς της και μαθαίνω νέα της μέχρι σήμερα».
Δεν έχουν όμως, όλες οι ιστορίες happy end. Ο τρόπος με τον οποίο εμπλέκονται τα παιδιά στις υποθέσεις του κ. Πελεκάση είναι αποκαρδιωτικός.«Όταν ξεκίνησα τη δουλειά, υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα άφηνα τα προβλήματα της δουλειάς στο γραφείο. Είναι όμως μερικές υποθέσεις που με ακολούθησαν ακόμα και στον ύπνο μου. Οι υποθέσεις των παιδιών που παίρνουν ναρκωτικά. Δεν μπορώ να το δω ψυχρά, επαγγελματικά».
Είναι τόσο συχνές;
Πολύ. Τα παιδιά πέφτουν στα ναρκωτικά από άγνοια και δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Συνήθως έρχεται ο γονέας σε εμάς, αλλά δε θέλει να το παραδεχτεί- μας λέει απλώς ότι έχει περίεργη συμπεριφορά. Η ερώτηση που κάνω πάντα είναι «έχει αρχίσει να κλέβει πράγματα από το σπίτι;». Αν η απάντηση είναι θετική, τότε τα πράγματα είναι ήδη σε πολύ δύσκολο σημείο.
Το λέτε;
Φυσικά, και προσπαθώ να δω πού έφταιξε. Και χαίρομαι όταν έρχονται εδώ γονείς και το παλεύουν και οι δύο. Όταν πέφτει ένα παιδί στα ναρκωτικά, βασανίζεται μια ολόκληρη οικογένεια. Χαίρομαι πολύ που σήμερα υπάρχουν άτομα με δικές τους επιχειρήσεις, που κάποτε, ως παιδιά, βοήθησα εγώ να βγουν από τα ναρκωτικά.
Έχετε ανακαλύψει ποτέ στοιχείο που δε θέλατε να αποκαλύψετε;
Όχι. Ο πελάτης που απευθύνεται σε εμάς έχει υποψίες και θέλει την επιβεβαίωσή τους. Από τη στιγμή που απευθύνεται σε εμένα, οφείλω να του πω την αλήθεια, είτε του είναι ευχάριστη είτε δυσάρεστη. Δεν είμαστε πάντα ευχάριστοι, είμαστε ωφέλιμοι. Πρέπει να του πούμε την αλήθεια και να μην του δημιουργήσουμε άλλο ένα πρόβλημα ή άλλη μια αμφιβολία.
Ποιο είναι το πιο περίεργο περιστατικό που σας έχει τύχει;
Είμαι 30 χρόνια σε αυτή τη δουλειά και ακόμη μου τυχαίνουν καινούρια πράγματα. Κάποτε, μια οικογένεια από την Αυστραλία μου ζήτησε να πάω σε ένα χωριό, να πάρω μια χούφτα χώμα και να την πάω σε εκείνους για να τη βάλουν στον τάφο του πατέρα τους. Για κάποιους μπορεί να είναι αστείο. Εγώ αντιμετωπίζω την κάθε υπόθεση με τη ίδια σοβαρότητα. Αλλά με έχει πάρει και μαθητής πριν τις Πανελλήνιες, να μου ζητήσει συσκευή για να του υπαγορεύουν τις λύσεις στο αυτί. Του είπα ότι ο μόνος τρόπος να περάσει, είναι να διαβάσει.
Κάποιο κοινωνικό φαινόμενο που βλέπετε με μεγαλύτερη συχνότητα; Η συμπεριφορά των χωρισμένων ανδρών στα παιδιά τους. Πολλοί πατέρες αποξενώνονται και τους φέρονται εχθρικά και ανταγωνιστικά- συμβαίνει πάρα πολύ συχνά. Με τις μητέρες δε συμβαίνει το ίδιο. Από την άλλη, στα ζευγάρια συμβαίνει το εξής: λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν υπάρχει περιθώριο ο ένας απ΄τους δύο να πάει εκδρομές, να βγει μόνος του για ποτό- συγκεντρώνεται περισσότερο στην οικογένεια.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΕΛΕΙΟ ΕΓΚΛΗΜΑ;
Καθώς η συζήτηση κυλάει, το μάτι μου πέφτει πάνω σε έναν μεγεθυντικό φακό- το κλασικό εργαλείο ενός ντετέκτιβ, με το οποίο διακρίνει τα αποτυπώματα, τις τρίχες και ο,τι δε φαίνεται με γυμνό μάτι. Μια τυπική σκηνή ταινίας- και απέναντί μου η πραγματική της εκδοχή.
Εκτίθεστε πια ο ίδιος στον κίνδυνο;
Εκτίθεμαι πρώτα από όλους εγώ. Είμαι υπεύθυνος για τους συνεργάτες μου και τη σωματική τους ακεραιότητα. Άλλωστε, για να φτάσει ένας συνεργάτης στα απόρρητα του γραφείου μου, πρέπει να περάσει από πολλά τεστ. Όχι, δεν τον παρακολουθώ. Όταν κάνεις αυτή τη δουλειά 30 χρόνια είναι δύσκολο να σου πει κάποιος ψέματα. Έχω τον τρόπο μου και το καταλαβαίνω.
Και ο φόβος;
Δε θα φοβάται ο νόμιμος τον παράνομο. Ούτε φοβάμαι για την οικογένειά μου. Κάθε υπόθεση τελειώνει όταν τελειώνει η έρευνα, γιατί ακόμη και οι «δράστες» γνωρίζουν ότι δεν θα τους προσάψω ποτέ κατηγορίες χωρίς να φταίνε.
Τι είναι αυτό που αποκαλύπτει περισσότερα στοιχεία; Η απροσεξία του «δράστη» ή η άγνοιά του;
Η επιπολαιότητα. Και η σιγουριά ότι αποκλείεται να τον πιάσουν, γιατί αποκλείεται να τον υποψιαστούν εξαρχής. Αν μιλήσεις με ανθρώπους που βρίσκονται στη φυλακή, όχι για φόνους αλλά για ληστείες, συνήθως δεν λένε «έκανα λάθος που έκλεψα». Λένε «έκανα λάθος και με έπιασαν». Και όταν βγουν, φροντίζουν να μην το ξανακάνουν.
Υπάρχει το τέλειο έγκλημα;
Θεωρώ πώς όχι. Τουλάχιστον, αυτό προκύπτει αν το ψάξεις στατιστικά, βιβλιογραφικά και ιστορικά.
Υπάρχει μια υπόθεση που ξεχωρίζετε στην πορεία σας;
Κάποτε δολοφονήθηκε μια ιερόδουλη. Κατηγορήθηκε ο ευκαιριακός εραστής της και προφυλακίστηκε. Με αδιάσειστα στοιχεία, απέδειξα την αθωότητά του και ανακάλυψα τον πραγματικό δολοφόνο. Τότε, η εισαγγελέας μου έδωσε συγχαρητήρια. Το να δω έναν αθώο άνθρωπο να αποφυλακίζεται, ήταν για μένα η σημαντικότερη στιγμή.
Η ώρα έχει περάσει, έχουμε πει πολλά. Η κίνηση στην Ηρώων Πολυτεχνειου συνεχίζει απτόητη, όπως και η όρεξη του κ. Πελεκάση να αναλαμβάνει νέες υποθέσεις.
Με ποια υπόθεση θα κλείσετε; «Δεν έχω βάλει όριο. Όσο μπορώ θα ασχολούμαι με αυτό, και αν ξαναζούσα θα το ξαναέκανα», μ0υ λέει, ενώ το τηλέφωνο αρχίζει να χτυπά επίμονα. Κάποια άλλη υπόθεση, κάποιο νέο μυστήριο περιμένει να αποκαλυφθεί λίγα εκατοστά μακριά μας.
«Είδατε καμιά αστυνομική σειρά τελευταία;», τον ρωτάω φεύγοντας, ελπίζ0ντας σε μια σύντομη συζήτηση για την πρώτη σεζόν του True Detective. «Δεν προλαβαίνω να δω σειρές. Στον ελάχιστο χρόνο που μου αφήνει η δουλειά, βλέπω την οικογένειά μου».
Νίκος Πελεκάσης
Γραφείο Ντετέκτιβ Πειραιά
Ηρ. Πολυτεχνείου 36, Πειραιάς 18531
Τηλέφωνο: 210-4131519, 6970 204444
Email: nikospelekasis@yahoo.com
Γραφείο Ντετέκτιβ Αθήνα
Σταδίου 39, Αθήνα, 10559
Τηλ: 2103616406, 6970 204444
Email: nikospelekasis@yahoo.com
