Τι κι αν τα ασφυκτικά κυκλοφοριακά μέτρα λόγω της επίσκεψης Πούτιν είχαν αποκλείσει ένα μεγάλο μέρος της πόλης; Οι πιστοί του TheTOC και της Art Athina βρήκαν τρόπο να καταφθάσουν και να γεμίσουν ασφυκτικά (με πολλούς, μάλιστα όρθιους) την αίθουσα των Talks@ArtAthina που φιλοξένησε τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με το «ερεθιστικό», όπως σημείωσε στο χαιρετισμό της, η ΄Ελλη Στάη θέμα: «Μπορεί η Αθήνα να γίνει το Βερολίνο του Νότου;»
Διευθυντές Μουσείων, εικαστικοί, γκαλερίστες, κριτικοί τέχνης, επιμελητές και δημοσιογράφοι παρακολούθησαν μια δυναμική συζήτηση. Οι ομιλητές Χρήστος Τεντόμας (Πρόεδρος ΟΠΑΝΔΑ), Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου), Κατερίνα Κοσκινά (Διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τεχνης), Μάνος Στεφανίδης (καθηγητής και κριτικός τέχνης), Αρσέν Καλφαγιάν (Kalfayan Galleries) και Ηλιοδώρα Μαργέλου (νέα εικαστικός) είχαν 5 λεπτά στη διάθεσή τους να κάνουν τις πρώτες τοποθετήσεις τους, ενώ ακολούθησε συζήτηση με το κοινό. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος του TheTOC, Κατερίνα Λυμπεροπούλου.
Έλλη Στάη: «Το ερώτημα του σημερινού debate είναι ένα πολιτικό ερώτημα»
«Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι σε περιοχές που υπάρχoυν πολιτικοοικονομικές κρίσεις ακόμα και εμπόλεμες καταστάσεις σωρεύεται ένα μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον. Το ερώτημα του σημερινού debate είναι ένα πολιτικό ερώτημα», σημείωσε η Πρόεδρος του TheTOC, ΄Ελλη Στάη, καλωσορίζοντας κοινό κι ομιλητές σε μια εκδήλωση που γίνεται για 2η χρονιά και παίρνει το χαρακτήρα θεσμού. Αναφερόμενη στη συνομιλία της με την γνωστή κριτικό θεάτρου και θεατρολόγο Ελένη Βαροπούλου που ζει στο Βερολίνο, η ΄Ελλη Στάη επεσήμανε ότι το Βερολίνο έχει το χαρακτήρα Μητρόπολης η Αθήνα, όμως, όχι. «Κι αυτό είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να μας προβληματίσει», ανέφερε δίνοντας τη σκυτάλη στους ομιλητές.
Είναι μια καταθλιπτική πόλη η Αθήνα;
Πρώτος πήρε το λόγο ο Χρήστος Τεντόμας για να μιλήσει για «πρωτοβουλίες του δήμου Αθηναίων προς την κατεύθυνση συνεργιών» και να καταλήξει: «Πρέπει αυτή η πόλη να αποκτήσει κατεύθυνση πολιτιστικού προορισμού». Εν συνεχεία ο λόγος ανήκε στον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο. «Δεν είναι μια καταθλιπτική πόλη η Αθήνα, αλλιώς θα είχα φύγει», είπε. «Υπάρχει μια ανάγκη και μια επιθυμία από τον κόσμο στο εξωτερικό να δει τι συμβαίνει σ’ αυτή τη χώρα και το ένιωσα προσπαθώντας να φτιάξω το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου σε 5 εβδομάδες», ανέφερε. «Ακόμα και τελευταία στιγμή πήραμε τηλέφωνο απευθυνόμενοι σε 22 φορείς και καλλιτέχνες του εξωτερικού αν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν φέτος στο Φεστιβάλ και οι 22 απάντησαν θετικά. Είχα την πολυτέλεια να διαλέξω 10», σημείωσε. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι φέτος το Φεστιβάλ δεν κάνει μεγάλο «άνοιγμα» στα εικαστικά, κάτι, όμως, που έχει στόχο να γίνει από την επόμενη χρονιά κιόλας.
Η Documenta θα έρθει ως επικυρίαρχος ή ισότιμος συνομιλητής;
«Υποθέτω πως ο στόχος δεν είναι να συγκριθεί το Βερολίνο με την Αθήνα αλλά να κάνουμε ένα brainstorming για το αν η Αθήνα θα μπορούσε να ζωντανέψει όσο χρειάζεται για να δώσει στο χώρο του πολιτισμού μια ώθηση. Χρειάζεται νέα κέντρα ενδιαφέροντος και προβληματισμού σύγχρονης δημιουργίας», σημείωσε η Κατερίνα Κοσκινά η οποία επανήλθε στην κουβέντα με το «καυτό» ζήτημα του ανοίγματος του ΕΜΣΤ – που θίχτηκε τόσο από τους ομιλητές όσο κι από το κοινό. «Το Μουσείο είναι ένα θηρίο που πρέπει να ξεκινήσει να λειτουργεί», είπε. «Εκκρεμούν ο εσωτερικός κανονισμός σε ότι αφορά το διοικητικό κομμάτι, η στελέχωση, την οποία, όμως, συνδέω με τον κανονισμό και φυσικά η κατάλληλη χρηματοδότηση». Ο πιο αιχμηρός από τους ομιλητές, πάντως, ήταν ο Μάνος Στεφανίδης. «Αναρωτιέμαι αν η Documenta, η μεγάλη διοργάνωση που θα πραγματοποιηθεί το 2017 στην Ελλάδα θα έρθει ως επικυρίαρχος ή ως ισότιμος συζητητής», είπε υπογραμμίζοντας ότι η διεθνής τέχνη είναι ένα κλειστό δίκτυο. Ο ίδιος μίλησε ακόμα για «ανύπαρκτο υπουργείο Πολιτισμού», κάτι το οποίο αναγάγει ιδιωτικούς φορείς όπως η Στέγη και το Νέον σε «μικρά υπουργεία».
«Βλέπω τους γερμανούς συναδέλφους μου να έχουν επιδοτήσεις, να ενισχύονται κι εδώ – εγώ, τουλάχιστον, που είμαι μάχιμος - μπορώ να πω ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο», σημείωσε ο Αγγελος Παπαδημητρίου.
Στη Γερμανία το ΦΠΑ στις πωλήσεις έργων τέχνης είναι 5,7%, στην Ελλάδα 24%
«Αναρωτιέμαι γιατί να συγκρίνουμε την Αθήνα με το Βερολίνο όταν η Βηρυτός αποτελεί ένα καλό παράδειγμα πόλης που μοιάζει πολύ με την Αθήνα. Παρά τα δεινά της, όμως, παρουσιάζει δημιουργία ιδιωτικών Μουσείων, νέων γκαλερί, Μουσείων, ενώ αίθουσες τέχνης από τη Γερμανία ανοίγουν εκεί νέα παραρτήματα. Μα τι έχουν αυτοί οι άτιμοι οι Λιβανέζοι που δεν το έχουμε εμείς;», αναρωτήθηκε. Οι τοποθετήσεις έκλεισαν με τη νέα εικαστικό Ηλιοδώρα Μαργέλου που μετέφερε τις αγωνίες των νέων ανθρώπων του χώρου. «΄Εγραψα στη μηχανή αναζήτησης του Google στα αγγλικά “young artists” και είχα σωρεία στη διάθεσή μου πληροφοριών. ΄Εγραψα στα ελληνικά “νέοι καλλιτέχνες” και δεν παρουσιάστηκε τίποτα…», είπε. «΄Οντως, στην Αθήνα η επιχειρηματικότητα είναι παρόμοια με του Βερολίνου αλλά του Βερολίνου πριν από το Νοέμβριο του ’89. Στη Γερμανία το ΦΠΑ στις πωλήσεις έργων τέχνης διαμορφώνεται στο 5,7% , στην Ελλάδα είναι 24% Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πως μπορούμε να γίνουμε το Βερολίνο του Νότου», είπε.
Η συζήτηση που ακολούθησε με το κοινό ήταν ζωηρή και με καίριες ερωτήσεις και επισημάνσεις.
Οι παρευρισκόμενοι
Όρθιος στην πόρτα της αίθουσας παρακολουθούσε τη συζήτηση ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, δίπλα του ο εικαστικός Μιχάλης Αρφαράς, ενώ τη συζήτηση παρακολούθησαν επίσης με ενδιαφέρον ανάμεσα σε πολλούς άλλους ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και επιμελητής της της Δημοτικής Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων Ντένης Ζαχαρόπουλος, οι εικαστικοί Κώστας Βαρώτσος, Γιώργος Ρόρρης, Μαρία Φιλoπούλου, Μανώλης Χάρος, Χάρης Λάμπερτ, Δημήτρης Τζαμουράνης οι επιμελητές Αλέξανδρος Στάνας, Ειρήνη Οράτη, Ίρις Κριτικού, ο Δημήτρης Ξανθούλης.Μαζί μας ήταν βεβαίως οι συνδιοργανωτές της συζήτησης, Αλέξης Κανιάρης, γεν. Διευθυντής της Art-Athina, και Γιάννα Γραμματοπούλου, πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης.
Σκηνοθεσία: Μαρία Ανδρεαδέλη
Μοντάζ: Βαγγέλης Παπουτσής
Φωτογραφίες: Χάρης Ακριβιάδης
