Λίγο ένα κάλεσμα "Δημήτρηδων” Σάββατο βράδυ, λίγο η αλλαγή της ώρας, την Κυριακή ξύπνησα μετά τις 11. Μες την πανδημία, που τα όρια εργάσιμων ωρών - προσωπικού χρόνου είχαν καταλυθεί, είχα πάρει τη σημαντική απόφαση να μην ανοίγω το WiFi στο κινητό πριν τελειώσω τον πρωινό καφέ μου. Όμως, με την επιστροφή στην πιο βίαιη και διαστρεβλωμένη κανονικότητα που έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια, πάει κι αυτό. Το αναίρεσα, όπως τόσα και τόσα άλλα που θα συνέβαλαν σε μία πιο ήρεμη καθημερινότητα.
Ρίχνω δύο γεμάτες κουταλιές ελληνικό στο μπρίκι και όσο τον περιμένω να φουσκώσει ενεργοποιώ το ίντερνετ. Τότε, στις ομαδικές συνομιλίες της δουλειάς - είστε σίγουρα όλες και όλοι μέλος, έστω σε μία - σκάνε απανωτά μηνύματα. Είναι βέβαιο. Κάποιος έχει πεθάνει. 29 αδιάβαστα μηνύματα, δε μπορεί να σημαίνουν κάτι άλλο. Απλώς μέχρι να πατήσω το στρογγυλό εικονίδιο για να αποκαλυφθούν μπροστά μου, δεν ήξερα ποιος.
Εντόπισα το όνομα του Μάθιου Πέρι ανάμεσα από τις παύλες του hyperlink άρθρου ενός συναδέλφου που, έχοντας ξυπνήσει πριν από εμένα, είχε προλάβει να ανεβάσει την είδηση. Δεν ένιωσα σφίξιμο στο στομάχι. Ούτε έκπληξη. Αυτό που με κατέβαλε μπορεί να περιγραφεί καλύτερα ως άδειασμα. Και μία παράλογη απογοήτευση.
Ενημερώθηκα για το θάνατο του Μάθιου Πέρι ως ένα συμβάν που αφορά τη δουλειά μου, όχι όπως οποιοσδήποτε που θα το ανακάλυπτε με ένα τυπικό σκρολάρισμα στα social media και θα διαχειρίζονταν το σοκ ίσως με ένα μικρό επιφώνημα, μπορεί βάζοντας το χέρι στο στόμα σε ένδειξη έκπληξης, πιθανότατα κάνοντας "αντιγραφή συνδέσμου” και στέλνοντας την είδηση σε εκείνον τον άνθρωπο που μοιράζονται την ίδια αγάπη για τα Φιλαράκια και πιο συγκεκριμένα για τον χαρακτήρα του Τσάντλερ Μπινγκ.
Από τα RIP στον εμφύλιο
Για αρκετά λεπτά, λοιπόν, δεν ήμουν φαν, αλλά δημοσιογράφος. Μόνο αφού έκανα ό,τι χρειάζεται σχετικά με την είδηση και ήπια δυο γουλιές καφέ ξέσπασα σε κλάματα. Ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον αγαπημένο μου χαρακτήρα της πιο αγαπημένης μου τηλεοπτικής σειράς, εκείνος του οποίου τις ατάκες ξέρω απ’ έξω και παρόλο που έχω παρακολουθήσει κάθε επεισόδιο αμέτρητες φορές γελάω το ίδιο, αυτός που στις πρώτες σεζόν, που ακόμη τα δοντάκια του είναι στραβά και το σφρίγος της νεότητας - είναι μόλις 25 ετών όταν ξεκινά να προβάλλεται η σειρά - είναι εμφανές στα ροδαλά μάγουλά του και ήταν και θα είναι το απόλυτο celebrity crush μου, είναι νεκρός.
Πρέπει να γράψω κάτι πιο προσωπικό; Όλοι γνωρίζουν την εμμονή μου με τα Φιλαράκια. Να ανοίξω το laptop τώρα; Το περιμένουν από εμένα; Μέχρι να αποφασίσω αν πρέπει και κυρίως αν θέλω να γράψω κάτι για τη σημασία του χαρακτήρα του Τσάντλερ Μπινγκ, τον Μάθιου Πέρι ως άνθρωπο, τα Φιλαράκια ως φαινόμενο είχαν ειπωθεί όλα. Μέσα σε λίγες ώρες είχαμε φτάσει από τα τρυφερά αποχαιρετιστήρια posts, στον εμφύλιο των "Εγώ δεν έβλεπα Φιλαράκια, δεν έχω γελάσει ούτε μια φορά” - "Χεστήκαμε αν έβλεπες Φιλαράκια ή όχι, μαζί με τον Μάθιου Πέρι πέθανε κι ένα κομμάτι της νιότης μας”.
Προσωπικά, βαριέμαι πολύ τους χρήστες που με αφορμή τον θάνατο του ηθοποιού θεώρησαν υποχρέωσή τους να μας ενημερώσουν αν έβλεπαν Φιλαράκια ή όχι κι αν τους φαίνονταν αστεία, αλλά κάπως έχω συνηθίσει όλες τις εκφάνσεις του θρήνου στα social media. Έχω αποδεχτεί πλέον πως, όταν πεθαίνουν τα είδωλά μας, βρίσκουμε μία ακόμη αφορμή για να περιστραφεί έστω και για λίγο ο κόσμος γύρω από εμάς, αλλά και να "μυριστούμε” εκ νέου με όσους μας δένει είτε η αγάπη, είτε η αποστροφή για τον καλλιτέχνη που, ανεξάρτητα από τι θα ποστάρουμε εμείς, έχει περάσει στην αθανασία. Ναι, το ξέρετε κι εσείς, ο Τσάντλερ "θα είναι εκεί για σένα”, όπως λέει και το τραγούδι τίτλων της σειράς, πατώντας το play, να ζει μέσα στην αέναη λούπα των σαρκαστικών του αστείων, της αμηχανίας του, της προσπάθειάς του να γίνει αγαπητός.
Αν κάτι, όμως, με ενόχλησε πραγματικά στα διάφορα "αντίο” στον Μάθιου Πέρι είναι η αναπαραγωγή των εξαρτήσεών του και των συνεπειών τους στα ψιλά, είτε εν είδει "κουτσομπολιού” με αποσπάσματα από την πρόσφατη βιογραφία του, είτε ως κλισεδιά, "ο ηθοποιός που πάλεψε με τους δαίμονές του, αλλά τον νίκησαν”. Τα ζητήματα ψυχικής υγείας και οι εξαρτήσεις δεν είναι δαίμονες, είναι ασθένειες. Όσο τις αποδίδουμε με τον όρο ενός υπερφυσικού όντος συμβάλουμε καθοριστικά στη διαιώνισή ενός "μύθου” γύρω από αυτές - κάτι στο οποίο είναι καταδικασμένοι οι ταλαντούχοι άνθρωποι, στην αναπαραγωγή γενικεύσεων όπως "όλοι οι κωμικοί έχουν κατάθλιψη” ή του προφίλ του "καταραμένου συγγραφέα/ καλλιτέχνη” που συναντιέται με τη Μούσα μονάχα μέσα στη θολούρα του αλκοόλ, των οπιούχων ή των διεγερτικών.
Όλοι μας, όσοι λατρεύουμε τα Φιλαράκια κι όσοι κλάψαμε χθες, αλλά κι αυτοί που δεν τα παρακολούθησαν ποτέ και δεν τα έβρισκαν αστεία, μπροστά στη σπασμένη εικόνα του Μάθιου Πέρι είτε αυτή ήταν στο εξώφυλλο κάποιου talbloid, είτε στο περίφημο Reunion νιώθαμε οίκτο. Και είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε, είτε όχι τον είχαμε κατατάξει στην κατηγορία του κοινωνικού παρία. Αντιμετωπίζαμε τον Μάθιου Πέρι, όσο ζούσε, με την επίπλαστη συμπάθεια που έχουμε για όσους "έχουν περάσει δύσκολα μωρέ”, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που κάναμε ήταν να αποφεύγουμε τη μετωπική σύγκρουση με την πραγματικότητα.
Τα ζητήματα ψυχικής υγείας ως το κλισέ του "καταραμένου καλλιτέχνη"
Ο Μάθιου Πέρι δε μίλησε πρώτη φορά για τη σχέση του με τις εξαρτησιογόνες ουσίες στην αυτόβιογραφία του - που θέλω να πιστεύω ότι γνώριζε πως πρωτίστως θα ικανοποιούσε "το σύνδρομο της κλειδαρότρυπας”, αλλά δέχτηκε να κυκλοφορήσει με την ελπίδα ότι θα βοηθούσε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με εκείνον -. Το έκανε συστηματικά όσο βρίσκονταν εν ζωή και σε σχετική δημοφιλία, όμως η ευαισθητοποίηση για την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις δεν κάνει νούμερα. Νούμερα θα κάνει το πόσα Vicodin κατάπινε ο Μάθιου Πέρι την ημέρα, ή πως έχασε όλα του τα δόντια δαγκώνοντας ένα τοστ.
Ο Μάθιου Πέρι είναι οι φίλοι μας που αναμετρώνται καθημερινά με την κατάθλιψη. Που τους συμπονάμε, αλλά και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ακριβώς πώς είναι να ξυπνάς καθημερινά αγκαλιά με το τέλμα και την αδράνεια. Είναι κάποιο από εμάς μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά που διψάμε για μια κρύα μπύρα, και μετά ακόμα μία, κι ακόμα μία χωρίς να αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει η πιθανότητα να χαθεί το μέτρο - μιας που οι περισσότερες μέρες της ζωής μας είναι κάτι περισσότερο από πρόθυμες να μας δώσουν μια αφορμή να τις χαρακτηρίσουμε δύσκολες.
Είναι τα αδέρφια μας, που γεννηθήκαμε στην ίδια οικογένεια, αλλά η δυσλειτουργία της άφησε περισσότερα "κουσούρια” σε αυτά, παρά σε εμάς, σε σημείο που σε κάνουν διαρκώς να αναρωτιέσαι, "Μα καλά, σε άλλα σπίτια μεγαλώσαμε;”. Είναι εμείς και οι σύντροφοί μας που ψάχνουμε την επιβεβαίωση της αγάπης, σε μία λέξη, σε ένα άγγιγμα, στη σεξουαλική επαφή, σε ένα "ναι, πάμε” και όταν δεν τη βρίσκουμε το παιδάκι μέσα μας κλαίει και τρώει, πίνει, ή ψάχνει στα DM που έρχονται μόνο πολύ αργά το βράδυ στο Instagram λίγη παρηγοριά.
Ο Μάθιου Πέρι ήταν όλα εκείνα που μας κάνουν θνητούς κι αυτός είναι ένας πάρα πολύ σκληρός καθρέφτης για να κοιταχτεί κανείς. Δε μας κατηγορώ που τον αποφεύγαμε τόσα χρόνια. Ας βρούμε στο θάνατό του όμως, κάτι που μάλλον θα το ήθελε πολύ και ο ίδιος. Την αφορμή να συζητάμε ακόμα πιο ανοιχτά για την ψυχή μας που πονά. Για την αναζήτηση της λήθης και τι αυτή μπορεί να σημαίνει. Για το πότε πρέπει να ανησυχούμε και πού θα απευθυνθούμε για βοήθεια. Για το πώς πρέπει οι φίλοι μας, οι γονείς μας, οι σύντροφοί μας να μας μιλήσουν για να πάρουμε μπρος όταν κάτι δεν πηγαίνει πραγματικά καλά. Φτάνει με τους δαίμονες, τις ψυχές που βασανίζονται για να απολαμβάνουμε εμείς το έργο τους και να βιώνουμε συναισθήματα.
Όταν διαβάζω ξανά και ξανά ότι τον Μάθιου Πέρι "τον νίκησαν οι δαίμονές του”, εκνευρίζομαι γιατί για να ηττήθηκε, πάει να πει ότι ήταν αδύναμος. Όμως ο Μάθιου Πέρι δεν υπήρξε αδύναμος, υπήρξε απλά άνθρωπος και η καρδιά του άντεξε μέχρι εδώ. Είναι τόσο τραγικά απλό.
Αν εσείς ή οποιοδήποτε άτομο που γνωρίζετε αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας ή προβλήματα εξαρτήσεων μπορείτε να επικοινωνήσετε στα:
Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης – 10306
Γραμμή βοήθειας για τις εξαρτήσεις του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.) 1145
Γραμμή Βοήθειας για τον τζόγο του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.) 1114
Ανοιχτή Τηλεφωνική Γραμμή SOS Του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.) 1031
Ανοιχτή Γραμμή Μονάδα Απεξάρτησης 18 Άνω του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (Ψ.Ν.Α.) 210-3617089
Αλκοολικοί Ανώνυμοι - 24ωρη Τηλεφωνική Υποστήριξη: 6983390754 - Email aa.gso.ellada@gmail.com, www.aa-greece.gr
