Τύποι τοξικών γονέων
1. Οι θεϊκοί γονείς
2. Οι ανεπαρκείς γονείς
3. Οι εξουσιαστές
4. Οι αλκοολικοί
5. Κακοποιούν και τα λόγια
6. Η σωματική κακοποίηση
7. Η σεξουαλική κακοποίηση
Όλοι οι γονείς είναι πού και πού ανεπαρκείς. Κανένας γονέας δεν μπορεί να είναι συνέχεια σε καλή συναισθηματική διάθεση. Είναι εντελώς φυσικό για τους γονείς να φωνάζουν στα παιδιά τους μια στις τόσες. Όλοι οι γονείς γίνονται μερικές φορές υπερβολικά καθοδηγητικοί. Και οι περισσότεροι γονείς τις έχουν «βρέξει» στα παιδιά τους, ακόμη και αν αυτό έχει συμβεί σπανίως. Μπορούν όμως αυτές οι υποτροπές να τους χαρακτηρίσουν ως βάναυσους και ακατάλληλους γονείς; Φυσικά και όχι. Οι γονείς είναι και αυτοί άνθρωποι, έχοντας και αυτοί πολλά προβλήματα από μόνοι νους. Τα περισσότερα παιδιά επίσης, μπορούν να αντιμετωπίσουν χωρίς πρόβλημα μια περιστασιακή έκρηξη θυμού των γονέων τους, εφόσον τους δίνεται πολλή αγάπη και κατανόηση σαν αντιστάθμισμα.
Υπάρχουν όμως πολλοί γονείς των οποίων τα αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς τους ασκούνται επίμονα και υπερισχύουν στη ζωή του παιδιού. Αυτοί είναι οι γονείς που κάνουν όλο το κακό
Όταν αυτά τα παιδιά ενηλικιώνονται, συνεχίζουν να κουβαλούν τα βάρη αυτής της ενοχής και ανεπάρκειας, βάρη δηλαδή που κάνουν υπερβολικά δύσκολη την ανάπτυξη μιας θετικής εικόνας για τον εαυτό τους. Κατά συνέπεια, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και πίστης στην αξία τους μπορεί να συμβάλλει στην αμαύρωση οποιασδήποτε πλευράς της ζωής τους.
Η λέξη που περιγράφει με ακρίβεια είναι ΤΟΞΙΚΟΣ. Όπως οι χημικές τοξίνες, έτσι και η βλάβη που δημιουργούν αυτοί οι γονείς στα συναισθήματα του παιδιού, διαδίδεται σε ολόκληρο το είναι του και καθώς το παιδί μεγαλώνει, μεγαλώνει και ο πόνος του. Υπάρχει πιο εύστοχη λέξη από τη λέξη τοξικός, για τους γονείς που τραυματίζουν, κακομεταχειρίζονται συνεχώς και δυσφημούν κατ’ επανάληψη τα παιδιά τους και που στις περισσότερες περιπτώσεις συνεχίζουν να συμπεριφέρονται έτσι και όταν τα παιδιά τους έχουν μεγαλώσει;
Στους όρους «συνεχώς» ή «κατ' επανάληψη» του παραπάνω ορισμού υπάρχουν και εξαιρέσεις. Όμως, η σεξουαλική και η φυσική κακομεταχείριση ενός παιδιού μπορεί να είναι τόσο τραυματική εμπειρία, που συχνά ένα και μόνο συμβάν είναι δυνατόν να του δημιουργήσει τεράστια συναισθηματική βλάβη.
Δυστυχώς, το να είναι κάποιος γονέας, δηλαδή μια από τις κρισιμότερες ικανότητες, απαιτεί ακόμη και σήμερα μια εκ των ενόντων προσπάθεια. Όσα γνωρίζουν οι γονείς μας τα διδάχτηκαν κυρίως από ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί και να μην είχαν κάνει και τόσο σπουδαία δουλειά: από τους δικούς τους γονείς. Πολλές από τις περίφημες μεθόδους, που περάστηκαν από γενιά σε γενιά, είναι απλώς και μόνο κακές συμβουλές μεταμφιεσμένες σε σοφία (θυμάστε την παροιμία: «Αν λυπάσαι το ραβδί, θα χαλάσει το παιδί»; Ή τα περίφημα «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» «όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος».
Τι είναι αυτό που σου δημιουργούν οι τοξικοί γονείς
Τα ενήλικα παιδιά των τοξικών γονέων, είτε τα κτυπούσαν οι γονείς τους όταν ήταν μικρά, είτε τα άφηναν υπερβολικά μόνα τους, είτε τα κακομεταχειρίστηκαν σεξουαλικά, είτε συμπεριφέρθηκαν προς αυτά σαν σε τρελούς, είτε τα υπερπροστάτευαν, είτε τα υπερφόρτωσαν με ενοχές, σχεδόν όλα αυτά τα παιδιά υποφέρουν από εκπληκτικά παρόμοια συμπτώματα: έχουν μια πληγωμένη αυτοεκτίμηση που οδηγεί σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όλα τα παιδιά σχεδόν αισθάνονται ανάξια, ανεπαρκή και ότι τους λείπει η αγάπη. Αυτά τα αισθήματα, σε μεγάλο βαθμό, έχουν ως αφετηρία το γεγονός ότι τα παιδιά των τοξικών γονέων αυτοκατηγορούνται για την κακή μεταχείριση την οποίαν υπέστησαν από τους γονείς τους, ορισμένες φορές συνειδητά, ορισμένες όχι. Ένα απροστάτευτο και εξαρτημένο παιδί είναι ευκολότερο να αισθανθεί ένοχο, επειδή έχει κάνει κάτι «κακό» που να αξίζει την οργή του γονέα, από το να αποδεχθεί την τρομακτική πραγματικότητα, ότι ο πατέρας, ο προστάτης του δηλαδή, δεν είναι άξιος της εμπιστοσύνης του. Όταν αυτά τα παιδιά ενηλικιώνονται, συνεχίζουν να κουβαλούν τα βάρη αυτής της ενοχής και ανεπάρκειας, βάρη δηλαδή που κάνουν υπερβολικά δύσκολη την ανάπτυξη μιας θετικής εικόνας για τον εαυτό τους. Κατά συνέπεια, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και πίστης στην αξία τους μπορεί να συμβάλλει στην αμαύρωση οποιασδήποτε πλευράς της ζωής τους.
Πιάνοντας τον ψυχολογικό σφυγμό σου
Δεν είναι πάντοτε εύκολο να κατανοήσεις αν οι γονείς σου ήταν τοξικοί ή όχι. Πολλοί άνθρωποι έχουν δύσκολες σχέσεις με τους γονείς τους. Αυτό και μόνο όμως δεν σημαίνει ότι οι γονείς τους δρουν επιβλαβώς στον συναισθηματικό τους κόσμο. Πολλοί άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται σε εσωτερική διαμάχη, όταν αναρωτιούνται αν τους κακομεταχειρίστηκαν ή αν είναι «υπερευαίσθητοι».
«Δεν είμαι βγω υπεύθυνος για το πώς είμαι;»
Τώρα ίσως σκέπτεσαι «σχεδόν όλα τα βιβλία και όλοι οι ειδικοί λένε, ότι δεν μπορώ να κατηγορώ κανέναν άλλο για τα προβλήματά μου». Τρίχες. Οι γονείς σας είναι υπεύθυνοι για ό,τι σας έκαναν. Και φυσικά είσαι υπεύθυνος για την ενήλικη ζωή σου, αλλά αυτή ακριβώς η ζωή σου διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από εμπειρίες, τις οποίες δεν ήλεγχες. Το γεγονός παραμένει:
Δεν είσαι εσύ υπεύθυνος για ό,τι σου έκαναν, όσο ήσουν ένα ανυπεράσπιστο παιδί.
Είσαι υπεύθυνος όμως, για να κάνεις σήμερα τα θετικά βήματα για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος.
